The Criminal-Law Aspects of the Protection of Money in the Late Roman Empire (4th Century). Outline of the Problem
Adam Świetoń
Katedra Powszechnej Historii Prawa, Prawa Rzymskiego i Komparatystyki Prawniczej, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, ul. Warszawska 98, 10-702 Olsztynhttps://orcid.org/0000-0001-5292-2849
Abstract
The following article presents the late Roman legal regulations concerning the counterfeiting of money. This kind of crime was prosecuted in the Roman republic on the ground of lex Cornelia de falsis, but under Roman emperors new qualification was added - the counterfeiting of the money stamped in the imperial mints, which was prosecuted under lex Iulia de peculatus. Interestingly, the editors of the imperial codes of laws (Theodosian and Justinian Code) did not put the late imperial constitutions on counterfeiting of money in the titles which were devoted to these two leges. Instead, they created separate title - De falsa moneta (respectively CTh 9.21 and C 9.24). The article discusses the question of terminology used in relation to the techniques of the counterfeiting of money and to the offenders, and, furthermore, the question of criminal liability for forgery, the problem of aiding or abetting, and the circumstances in which the crime was committed. In addition, the author raises the issue of ban of the export of gold outside the Roman state, the prohibition of extraction of the precious metals from the bimetallic money and prohibition of damaging of the gold solidus by the cutting off its edges.
Keywords:
de falsa moneta, crimen falsi, crimen peculatus, ancient money, Roman criminal lawReferences
Berger A., Encyclopedic dictionary of Roman Law, Transactions of the American Philosophical Society, New Series, Vol. 43, No. 2 (1953).
Cameron A., Późne cesarstwo rzymskie, Warszawa 2003.
Corbier M., Coinage, society and economy, w: Bowman A.K., Garnsey P., Cameron A. (red.), The Cambridge Ancient History Vol. XII (wyd. 2), Cambridge 2005.
Dębiński A., Sacrilegium w prawie rzymskim, Lublin 1995.
Ferrini C., Diritto penale romano. Esposizione storica e dottrinale, Roma 1976.
Filocamo A., Politiche monetarie e “fraus monetae” nella legislazione del tardo impero, Napoli 2013.
Glare P.G.W. (red.), Oxford Latin Dictionary, Oxford 2010.
Hollander D.B., Money in the Late Roman Republic. Columbia Studies in the Classical Tradition 29, Leiden 2007.
Jones A.H.M., Martindale J. R., Morris J., The Prosopography of the Later Roman Empire. Vol. 1. A.D. 260-395, Cambridge 1971.
Jones A.H.M., The Later Roman Empire 284-602. A social, economic and administrative survey, Oxford 1964.
Jones M.E., The end of Roman Britain, London 1998.
Kay P., Rome's Economic Revolution, Oxford 2014.
Kręźlewicz K., Fałszowanie oznaczeń autorstwa w starożytnym Rzymie a ustawa „lex Cornelia de falsis”, Zeszyty Prawnicze 3 (2014).
Kunisz A., Rola pieniądza proweniencji prowincjonalnej w systemie monetarnym Cesarstwa Rzymskiego, w: M. Jaczynowska, J. Wolski (red.), Prowincje rzymskie i ich znaczenie w ramach Imperium, Wrocław 1976.
Libaniusz, Oratio XVIII. 138, w tłum. L. Małunowiczówna, Libanios, Wybór mów, Wrocław 2006.
Liebs D., Unverhohlene Brutalitatet in den Gesetzten der ersten christlichen Kaiser, w: O. Behrends, M. Disselhorst, W.E. Voss (red.), Roemisches Rechtin der europaeischen Tradition, Ebelsbach 1985.
Litewski W., Rzymski proces karny, Kraków 2003.
Morrisson C., Zaludnienie, gospodarka i społeczeństwo Wschodu bizantyńskiego w: J.C. Cheynet (red.), Świat Bizancjum. t. I, Cesarstwo Wschodniorzymskie 330-641, Kraków 2007.
Niczyporuk P., Bankierzy i operacje bankierskie w starożytnym Rzymie, Białystok 2013.
Sargenti M., Economia e finanza tra pubblico e privato nella normativa del tardo impero,w: Atti dell'Academia Romanistica Costantiniana 12, Napoli 1998.
Świętoń A., Przymus służby wojskowej w późnym cesarstwie rzymskim, Studia Prawnoustrojowe 7 (2007).
Świętoń A., Status prawny rzemieślników pracujących w cesarskich manufakturach w późnym Cesarstwie Rzymskim (przełom IV i V wieku n.e.) Przegląd konstytucji zachowanych w C.Th. 10.20 i 10.22, Studia Prawonustrojowe 12 (2010).
Thompson E.A., A Roman reformer and inventor, Oxford 1952.
Żak E., Prawnicy rzymscy o sposobach wykonania kary śmierci w starożytnym Rzymie, w: H. Kowalski, M. Kuryłowicz (red.), Kara śmierci w starożytnym Rzymie, Lublin 1996.
Katedra Powszechnej Historii Prawa, Prawa Rzymskiego i Komparatystyki Prawniczej, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, ul. Warszawska 98, 10-702 Olsztyn
https://orcid.org/0000-0001-5292-2849
