Catechesis of Seniors in the Context of Their Activity
Kazimierz Skoczylas
Katedra Teologii Praktycznej, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, ul. Gagarina 37, 87-100 Toruńhttps://orcid.org/0000-0002-3287-5317
Abstract
Modern seniors who are characterized by good health at the end of their professional activity engage in new forms of activity. Some of them are involved in the activities of universities of the third age, belong to the Family of Radio Maryja, are volunteers or use various forms of religious tourism and pilgrimages. Many manifestations of their activity come from the religiosity of seniors. The growing religiosity of seniors requires a systematic catechesis that helps them in its development. The church emphasizes that this catechesis should be adapted to the situation of a senior. Catechesis helps to read the religious meaning of this stage of life and to strengthen the motivation for Christian presence in the family and environment. Therefore, this catechesis should strengthen religious interest in faith, shape and sustain the motivation of Christian activity, in the Church and in the world. This is reflected in the Christian involvement in family upbringing, in the ecclesial community, for the social good and also in an attractive way of spending free time.
Keywords:
catechesis, pastoral care, seniors, seniors' activityReferences
Berdyńska Krystyna, 2019, Emerytura – koniec i początek, W Naszej Rodzinie, No. 4, p. 38.
Boguszewski Rafał, 2018, Religijność Polaków i ocena Kościoła Katolickiego, CBOS, Komunikat z Badań, No. 147, pp. 1–6.
Buczkowska Karolina, 2012, Aspekty religijne w podróżach osób starszych, Folia Turistica – Turystyka religijna, Wydawnictwo AWF, Kraków 2012, pp. 55–58.
Burdziej Stanisław, 2008, Radio Maryja a społeczeństwo obywatelskie, Znak, No. 640, pp. 17–28.
Central Statistical Office, 2016, Universities of the third century in the academic year 2014/15, Warsaw, Central Statistical Office, Population by sex and age groups, http://swaid.stat.gov.pl/Demografia_dashboards/Raporty_predefiniowane/RAP_DBD_DEM_3.aspx (4.04.2019).
Dąbska Olga, 2014, O woluntariacie polskiego seniora, Pedagogika Katolicka, No. 19, pp. 139–148.
Departament badań społecznych i warunków życia GUS, Uniwersytety trzeciego wieku – wstępne badania, p. 1. https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5488/10/1/1/uniwersytety_trzeciego_wieku.pdf (26.03.2019).
Grabowska Mirosława, 2008, Słuchacze Radia Maryja, CEBOS, Komunikat z badań, Warszawa, April, pp. 1–16.
Grotowska Stella, 2017, Turystyka religijna osób starszych – próba analizy jakościowej, Turystyka Kulturowa, No. 3, pp. 7–20.
Hipsz Natalia, 2014, Społeczna percepcja rzeczywistości parafialnej, Komunikat z badań CBOS, Warszawa, No. 163, pp. 1–12.
Jackowski Antoni, Sołjan Izabela, Bilska-Wodecka Elżbieta, 1999, Religie świata.
Szlaki pielgrzymkowe. in: Wielka encyklopedia geografii świata, vol. 15, Wydawnictwo Kurpisz, Poznań, p. 185.
Jasna Góra: pielgrzymka Rodziny Radia Maryja, https://ekai.pl/jasna-gora-pielgrzymka-rodziny-radia-maryja/ (10.07.2005).
Kalbarczyk Adam, 2015, „Nie odtrącaj mnie w starości”. O potrzebie profilowanego przepowiadania dla seniorów, Polonia Sacra, No. 1, pp. 115–130.
Katechezy, http://www.radiomaryja.pl/multimedia/katechezy/ (22.05.2019).
Konferencja w Sikorzu: chrześcijański wolontariat seniora to przyszłość, https://ekai.pl/konferencja-w-sikorzu-chrzescijanski-wolontariat-seniora-to-przyszlosc/ (9.04.2019).
Kongregacja ds. Duchowieństwa, 1998, Dyrektorium ogólne o katechizacji, Wydawnictwo Pallottinum, Poznań.
Kopczyńska Żaneta, 2018, Radio Maryja świętuje z PIS, Gazeta Wyborcza, No. 281, p. 7, http://classic.wyborcza.pl/archiwumGW/8387753/Radio-Maryja-swietuje-z-PiS (20.04.2019).
Krakowiak Piotr, 2016, Wielopokoleniowy woluntariat hospicyjny jako przykład inkluzji seniorów w działania opiekuńcze w środowisku lokalnym, Studia nad Rodziną, No. 2, pp. 27–47.
Leszczyński Seweryn, 2012, Woluntariat – definicja, typy, readaptacja społeczna, Ogrody Nauk i Sztuk, pp. 131–135.
Łuszczyńska Maria, 2014, Międzypokoleniowa turystyka rodzinna – wyzwania w kontekście jednostkowym i społecznym, in: Jolanta Śledzińska, Bogdan Włodarczyk (ed.), Międzypokoleniowe aspekty turystyki, Wydawnictwo PTTK „Kraj”, Warszawa, pp. 97–109.
Madera Andrzej J., 2003, Fenomen społecznopolityczny Radia Maryja, Środkowoeuropejskie Studia Polityczne, No. 2, pp. 79–100.
Międzynarodowa Rada ds. katechezy, 2001, Katecheza dorosłych we wspólnocie chrześcijańskiej, Wydawnictwo WAM, Kraków.
Mróz Franciszek, 2014, Szlaki pielgrzymkowe w krajobrazie sakralnym Polski, in: Maciej Ostrowski i Józef Partyka (ed.), Krajobraz sakralny. XXII Seminarium Sacrum i przyroda, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II, Lwów, Kraków, pp. 103–118.
Olczyk Maciej, 2015, Woluntariat jako forma świadectwa wiary ludzi ochrzczonych, Teologia i Moralność, No. 1, pp. 93–103.
Pielgrzymka Radia Maryja do amerykańskiej Częstochowy, http://www.radiomaryja.pl/informacje/pielgrzymka-rodziny-radia-maryja-do-amerykanskiej-czestochowy/ (4.04.2019).
Plit Florian, Jakiej turystyki pragną seniorzy, www. journals.pan.pl/Content/97773/mainfile.pdf (22.05.2019).
Przygoda Wiesław, 2001, Wolontariat chrześcijański w życiu i działaniu Kościoła, Roczniki Naukowe Caritas, No. 5, pp. 39–58.
Przygoda Wiesław, 2009, Formacja apostolska ludzi w podeszłym wieku, Perspectiva. Legnickie Studia Teologiczno-Historyczne, No. 1, pp. 170–184.
Skoczylas Kazimierz, 2016, Katecheza seniorów, Studia Włocławskie, Vol. 18, pp. 199–216.
Steuden Stanisława, 2014, Psychologia starzenia się i starości, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, pp. 98–99.
Śledzińska Jolanta, 2014, Międzypokoleniowo przez wieki. Z doświadczeń PTT, PTK i PTTK, in: Jolanta Śledzińska, Bogdan Włodarczyk (ed.), Międzypokoleniowe aspekty turystyki, Wydawnictwo PTTK „Kraj”, Warszawa, pp. 25–39.
Telewizyjny uniwersytet biblijny, http://www.tv-trwam.pl/film/telewizyjny-uniwersytet-biblijny/ (22.05.2019).
Uniwersytety trzeciego wieku w Polsce w liczbach, https://zdrowy-senior.org/uniwersytety-trzeciego-wieku-w-polsce-w-liczbach/ (26.03.2019).
Ustawa o działalności pożytku publicznego i woluntariacie, Dz.U. 2003, No. 96 item 873.
W naszej rodzinie, http://tv-trwam.pl/film/w-naszej-rodzinie/ (22/05/2019).
Zacłona Zdzisława, 2017, Woluntariat osób starszych na rzecz osób starszych w rozważaniach teoretycznych, in: Wiesława Borczyk (ed.), Woluntariat seniorów i dla seniorów – potrzeby, bariery, praktyka, Ogólnopolska Federacja Stowarzyszeń Uniwersytetu Trzeciego Wieku, Nowy Sącz, pp. 9–25.
Zajadacz Alina, 2014, Pokolenie XYZ a fenomen turystyki, in: Jolanta Śledzińska, Bogdan Włodarczyk (ed.), Międzypokoleniowe aspekty turystyki, Wydawnictwo PTTK „Kraj”, Warszawa, pp. 55–67.
Zając Marian, 2012, Katechizacja osób w podeszłym wieku, Roczniki Pastoralno-Katechetyczne, pp. 151–162.
Boguszewski Rafał, 2018, Religijność Polaków i ocena Kościoła Katolickiego, CBOS, Komunikat z Badań, No. 147, pp. 1–6.
Buczkowska Karolina, 2012, Aspekty religijne w podróżach osób starszych, Folia Turistica – Turystyka religijna, Wydawnictwo AWF, Kraków 2012, pp. 55–58.
Burdziej Stanisław, 2008, Radio Maryja a społeczeństwo obywatelskie, Znak, No. 640, pp. 17–28.
Central Statistical Office, 2016, Universities of the third century in the academic year 2014/15, Warsaw, Central Statistical Office, Population by sex and age groups, http://swaid.stat.gov.pl/Demografia_dashboards/Raporty_predefiniowane/RAP_DBD_DEM_3.aspx (4.04.2019).
Dąbska Olga, 2014, O woluntariacie polskiego seniora, Pedagogika Katolicka, No. 19, pp. 139–148.
Departament badań społecznych i warunków życia GUS, Uniwersytety trzeciego wieku – wstępne badania, p. 1. https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5488/10/1/1/uniwersytety_trzeciego_wieku.pdf (26.03.2019).
Grabowska Mirosława, 2008, Słuchacze Radia Maryja, CEBOS, Komunikat z badań, Warszawa, April, pp. 1–16.
Grotowska Stella, 2017, Turystyka religijna osób starszych – próba analizy jakościowej, Turystyka Kulturowa, No. 3, pp. 7–20.
Hipsz Natalia, 2014, Społeczna percepcja rzeczywistości parafialnej, Komunikat z badań CBOS, Warszawa, No. 163, pp. 1–12.
Jackowski Antoni, Sołjan Izabela, Bilska-Wodecka Elżbieta, 1999, Religie świata.
Szlaki pielgrzymkowe. in: Wielka encyklopedia geografii świata, vol. 15, Wydawnictwo Kurpisz, Poznań, p. 185.
Jasna Góra: pielgrzymka Rodziny Radia Maryja, https://ekai.pl/jasna-gora-pielgrzymka-rodziny-radia-maryja/ (10.07.2005).
Kalbarczyk Adam, 2015, „Nie odtrącaj mnie w starości”. O potrzebie profilowanego przepowiadania dla seniorów, Polonia Sacra, No. 1, pp. 115–130.
Katechezy, http://www.radiomaryja.pl/multimedia/katechezy/ (22.05.2019).
Konferencja w Sikorzu: chrześcijański wolontariat seniora to przyszłość, https://ekai.pl/konferencja-w-sikorzu-chrzescijanski-wolontariat-seniora-to-przyszlosc/ (9.04.2019).
Kongregacja ds. Duchowieństwa, 1998, Dyrektorium ogólne o katechizacji, Wydawnictwo Pallottinum, Poznań.
Kopczyńska Żaneta, 2018, Radio Maryja świętuje z PIS, Gazeta Wyborcza, No. 281, p. 7, http://classic.wyborcza.pl/archiwumGW/8387753/Radio-Maryja-swietuje-z-PiS (20.04.2019).
Krakowiak Piotr, 2016, Wielopokoleniowy woluntariat hospicyjny jako przykład inkluzji seniorów w działania opiekuńcze w środowisku lokalnym, Studia nad Rodziną, No. 2, pp. 27–47.
Leszczyński Seweryn, 2012, Woluntariat – definicja, typy, readaptacja społeczna, Ogrody Nauk i Sztuk, pp. 131–135.
Łuszczyńska Maria, 2014, Międzypokoleniowa turystyka rodzinna – wyzwania w kontekście jednostkowym i społecznym, in: Jolanta Śledzińska, Bogdan Włodarczyk (ed.), Międzypokoleniowe aspekty turystyki, Wydawnictwo PTTK „Kraj”, Warszawa, pp. 97–109.
Madera Andrzej J., 2003, Fenomen społecznopolityczny Radia Maryja, Środkowoeuropejskie Studia Polityczne, No. 2, pp. 79–100.
Międzynarodowa Rada ds. katechezy, 2001, Katecheza dorosłych we wspólnocie chrześcijańskiej, Wydawnictwo WAM, Kraków.
Mróz Franciszek, 2014, Szlaki pielgrzymkowe w krajobrazie sakralnym Polski, in: Maciej Ostrowski i Józef Partyka (ed.), Krajobraz sakralny. XXII Seminarium Sacrum i przyroda, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II, Lwów, Kraków, pp. 103–118.
Olczyk Maciej, 2015, Woluntariat jako forma świadectwa wiary ludzi ochrzczonych, Teologia i Moralność, No. 1, pp. 93–103.
Pielgrzymka Radia Maryja do amerykańskiej Częstochowy, http://www.radiomaryja.pl/informacje/pielgrzymka-rodziny-radia-maryja-do-amerykanskiej-czestochowy/ (4.04.2019).
Plit Florian, Jakiej turystyki pragną seniorzy, www. journals.pan.pl/Content/97773/mainfile.pdf (22.05.2019).
Przygoda Wiesław, 2001, Wolontariat chrześcijański w życiu i działaniu Kościoła, Roczniki Naukowe Caritas, No. 5, pp. 39–58.
Przygoda Wiesław, 2009, Formacja apostolska ludzi w podeszłym wieku, Perspectiva. Legnickie Studia Teologiczno-Historyczne, No. 1, pp. 170–184.
Skoczylas Kazimierz, 2016, Katecheza seniorów, Studia Włocławskie, Vol. 18, pp. 199–216.
Steuden Stanisława, 2014, Psychologia starzenia się i starości, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, pp. 98–99.
Śledzińska Jolanta, 2014, Międzypokoleniowo przez wieki. Z doświadczeń PTT, PTK i PTTK, in: Jolanta Śledzińska, Bogdan Włodarczyk (ed.), Międzypokoleniowe aspekty turystyki, Wydawnictwo PTTK „Kraj”, Warszawa, pp. 25–39.
Telewizyjny uniwersytet biblijny, http://www.tv-trwam.pl/film/telewizyjny-uniwersytet-biblijny/ (22.05.2019).
Uniwersytety trzeciego wieku w Polsce w liczbach, https://zdrowy-senior.org/uniwersytety-trzeciego-wieku-w-polsce-w-liczbach/ (26.03.2019).
Ustawa o działalności pożytku publicznego i woluntariacie, Dz.U. 2003, No. 96 item 873.
W naszej rodzinie, http://tv-trwam.pl/film/w-naszej-rodzinie/ (22/05/2019).
Zacłona Zdzisława, 2017, Woluntariat osób starszych na rzecz osób starszych w rozważaniach teoretycznych, in: Wiesława Borczyk (ed.), Woluntariat seniorów i dla seniorów – potrzeby, bariery, praktyka, Ogólnopolska Federacja Stowarzyszeń Uniwersytetu Trzeciego Wieku, Nowy Sącz, pp. 9–25.
Zajadacz Alina, 2014, Pokolenie XYZ a fenomen turystyki, in: Jolanta Śledzińska, Bogdan Włodarczyk (ed.), Międzypokoleniowe aspekty turystyki, Wydawnictwo PTTK „Kraj”, Warszawa, pp. 55–67.
Zając Marian, 2012, Katechizacja osób w podeszłym wieku, Roczniki Pastoralno-Katechetyczne, pp. 151–162.
Skoczylas, K. (2020). Catechesis of Seniors in the Context of Their Activity. Studia Warmińskie, 57, 265–282. https://doi.org/10.31648/sw.4788
Kazimierz Skoczylas
Katedra Teologii Praktycznej, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, ul. Gagarina 37, 87-100 Toruń
https://orcid.org/0000-0002-3287-5317
Katedra Teologii Praktycznej, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, ul. Gagarina 37, 87-100 Toruń
https://orcid.org/0000-0002-3287-5317
