„…Anioł życia zadrżał we mnie” – romantyczne doświadczenie duchowości w liryce Juliusza Słowackiego
Ewelina Szarek
Wydział Filologiczny, Uniwersytet Rzeszowski, Al. mjr. W. Kopisto 2 B, 35-315 Rzeszówhttps://orcid.org/0000-0003-2752-7657
Abstrakt
Wyobrażenia istot bożych zostały upowszechnione głównie przez literaturę, a w wielu utworach z poszczególnych epok odnaleźć możemy motywy anielskie. Największym jednak zainteresowaniem cieszyły się boskie istoty w okresie romantyzmu, kiedy ludzie wierzyli w potęgę uczuć, intuicję, zajmowali się mistycyzmem, fantastyką. Juliusz Słowacki, znany również z kreacji angelologicznych, czerpał swe anielskie wizje z wielu kultur i tradycji – od biblijnej przez mistyczną aż po całkowicie literacką. Każdy z obrazów tych boskich stworzeń jest oryginalny, nosi znamiona indywidualizmu i nie powiela kolejnych wizerunków. Anioł, jako motyw, którego walory fizyczne i psychiczne ustalane były przez wieki, nie wymaga określeń ani uzupełnień, jednak warto zwrócić uwagę na jego literackie odtworzenie, funkcjonowanie motywu duchowego w dziełach twórcy filozofii genezyjskiej.
Słowa kluczowe:
anioł, duchowość, romantyzm, nieskończoność, angelologia, mistykaBibliografia
Audiencja generalna 6 czerwca, 9 lipca, 30 lipca 1986, http://anielsko.net/?jan-pawel-ii-o-aniolach,39, http://www.apostol.pl/janpawelii/katechezy/bog-ojciec/stw%C3%B3rca-anio%C5%82%C3%B3w-istot-wolnych (1.04.2015).
Bachórz J., Kowalczykowa A. (red.), Słownik literatury polskiej XIX wieku, Wrocław 1991.
Bańka A., Ens spirituale, czyli Anioł w świetle tomistycznej koncepcji bytu, w: J. Ługowska (red.), Anioł w literaturze i kulturze, t. 3, Wrocław 2006.
Boleski A., W sferze wyobraźni poetyckiej Juliusza Słowackiego: Główne motywy obrazowania, Łódź 1960.
Doroszewski W. (red.), Słownik języka polskiego, Warszawa 1958-1969.
Encyklopedia katolicka, t. 1, Lublin 1986.
Fryszkiewicz O.M., Nadprzyrodzony świat aniołów, Marki Struga 2005.
http://www.opoka.org.pl/biblioteka/I/IS/leksykon_sztuki_chrz_24.html (15.05.2014).
Janion M., Żmigrodzka M., Romantyzm i historia, Gdańsk, 2001.
Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 1994.
Kopaliński W., Słownik symboli, Warszawa 1990.
Koperski J. (red.), Aniołowie w poezji polskiej. Powietrze pełne aniołów, Warszawa 2003.
Kulesza-Gierat M., Aniołowie w poezji Adama Mickiewicza. Próba monografii, Lublin 2007.
Langkammer O.H., Słownik Biblijny, Katowice 1990.
Lubańska S., Filozofowie o Aniołach, w: J. Ługowa, J. Skawiński (red.), Anioł w literaturze i kulturze, Wrocław 2004.
Makowski S., Przyczynek do genezy wiersza Słowackiego „Anioły stoją na rodzinnych polach…”, Ruch Literacki 4-5 (1961).
Nawrocka E., Juliusz Słowacki od aniołów (i kontynuatorzy), Topos. Dwumiesięcznik literacki 40 (1998).
Paczkowski M.C., Człowiek staje się Aniołem. Henoch i Metatron, w: J. Ługowa, J. Skawiński (red.), Anioł w literaturze i kulturze, Wrocław 2004.
Pełka L.J., Polska demonologia ludowa, Warszawa 1987.
Piwińska M., Miłość romantyczna, Warszawa 1984.
Pseudo-Dionizy Areopagita, Pisma teologiczne: Imiona Boskie, Teologia Mistyczna, Listy, tłum. M. Dzielska, Kraków 1997.
Rosiński F.M., Koncepcja aniołów w Starym Testamencie, w: J. Ługowa, J. Skawiński (red.), Anioł w literaturze i kulturze, Wrocław 2004.
Słowacki J., Beniowski. Poema. Pięć pierwszych pieśni, w: Beniowski. Poema Juliusza Słowackiego, Lipsk 1841.
Słowacki J., Dzieła Juliusza Słowackiego. Wiersze drobne, t. 1, Lwów 1909.
Słowacki J., Dzieła Juljusza Słowackiego, t. 1, Kraków 1882.
Słowacki J., Dzieła Juljusza Słowackiego. Ciąg dalszy utworów z okresu dojrzałości (1833-1842), t. 3, Lwów 1894.
Słowacki J., Dzieła Juljusza Słowackiego. Utwory z lat młodzieńczych (1829-1833), t. 1, Lwów 1894.
Słowacki J., Król Duch, w: Pisma pośmiertne Juliusza Słowackiego, t. 2, Lwów 1866.
Szagun D., Anioł i anielskość w Romantyzmie na podstawie poezji Kornela Ujejskiego i Cypriana Norwida, w: J. Ługowa, J. Skawiński (red.), Anioł w literaturze i kulturze, Wrocław 2004.
Św. Tomasz z Akwinu – Doktor Anielski. w: Któż jak Bóg 2002, nr 1.
Świderkówna A., Anioł Jahwe, w: H. Olesko (red.), Księga o Aniołach, Kraków 2002.
Zalewski S. (red.), ABC Chrześcijanina, Warszawa 1999.
Żeromski S., Ewakuacja Krakowa, w: S. Makowski, Romantyzm, Warszawa 1997.
Bachórz J., Kowalczykowa A. (red.), Słownik literatury polskiej XIX wieku, Wrocław 1991.
Bańka A., Ens spirituale, czyli Anioł w świetle tomistycznej koncepcji bytu, w: J. Ługowska (red.), Anioł w literaturze i kulturze, t. 3, Wrocław 2006.
Boleski A., W sferze wyobraźni poetyckiej Juliusza Słowackiego: Główne motywy obrazowania, Łódź 1960.
Doroszewski W. (red.), Słownik języka polskiego, Warszawa 1958-1969.
Encyklopedia katolicka, t. 1, Lublin 1986.
Fryszkiewicz O.M., Nadprzyrodzony świat aniołów, Marki Struga 2005.
http://www.opoka.org.pl/biblioteka/I/IS/leksykon_sztuki_chrz_24.html (15.05.2014).
Janion M., Żmigrodzka M., Romantyzm i historia, Gdańsk, 2001.
Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 1994.
Kopaliński W., Słownik symboli, Warszawa 1990.
Koperski J. (red.), Aniołowie w poezji polskiej. Powietrze pełne aniołów, Warszawa 2003.
Kulesza-Gierat M., Aniołowie w poezji Adama Mickiewicza. Próba monografii, Lublin 2007.
Langkammer O.H., Słownik Biblijny, Katowice 1990.
Lubańska S., Filozofowie o Aniołach, w: J. Ługowa, J. Skawiński (red.), Anioł w literaturze i kulturze, Wrocław 2004.
Makowski S., Przyczynek do genezy wiersza Słowackiego „Anioły stoją na rodzinnych polach…”, Ruch Literacki 4-5 (1961).
Nawrocka E., Juliusz Słowacki od aniołów (i kontynuatorzy), Topos. Dwumiesięcznik literacki 40 (1998).
Paczkowski M.C., Człowiek staje się Aniołem. Henoch i Metatron, w: J. Ługowa, J. Skawiński (red.), Anioł w literaturze i kulturze, Wrocław 2004.
Pełka L.J., Polska demonologia ludowa, Warszawa 1987.
Piwińska M., Miłość romantyczna, Warszawa 1984.
Pseudo-Dionizy Areopagita, Pisma teologiczne: Imiona Boskie, Teologia Mistyczna, Listy, tłum. M. Dzielska, Kraków 1997.
Rosiński F.M., Koncepcja aniołów w Starym Testamencie, w: J. Ługowa, J. Skawiński (red.), Anioł w literaturze i kulturze, Wrocław 2004.
Słowacki J., Beniowski. Poema. Pięć pierwszych pieśni, w: Beniowski. Poema Juliusza Słowackiego, Lipsk 1841.
Słowacki J., Dzieła Juliusza Słowackiego. Wiersze drobne, t. 1, Lwów 1909.
Słowacki J., Dzieła Juljusza Słowackiego, t. 1, Kraków 1882.
Słowacki J., Dzieła Juljusza Słowackiego. Ciąg dalszy utworów z okresu dojrzałości (1833-1842), t. 3, Lwów 1894.
Słowacki J., Dzieła Juljusza Słowackiego. Utwory z lat młodzieńczych (1829-1833), t. 1, Lwów 1894.
Słowacki J., Król Duch, w: Pisma pośmiertne Juliusza Słowackiego, t. 2, Lwów 1866.
Szagun D., Anioł i anielskość w Romantyzmie na podstawie poezji Kornela Ujejskiego i Cypriana Norwida, w: J. Ługowa, J. Skawiński (red.), Anioł w literaturze i kulturze, Wrocław 2004.
Św. Tomasz z Akwinu – Doktor Anielski. w: Któż jak Bóg 2002, nr 1.
Świderkówna A., Anioł Jahwe, w: H. Olesko (red.), Księga o Aniołach, Kraków 2002.
Zalewski S. (red.), ABC Chrześcijanina, Warszawa 1999.
Żeromski S., Ewakuacja Krakowa, w: S. Makowski, Romantyzm, Warszawa 1997.
Szarek, E. (2016). „…Anioł życia zadrżał we mnie” – romantyczne doświadczenie duchowości w liryce Juliusza Słowackiego. Studia Warmińskie, 53, 331–347. https://doi.org/10.31648/sw.107
Ewelina Szarek
Wydział Filologiczny, Uniwersytet Rzeszowski, Al. mjr. W. Kopisto 2 B, 35-315 Rzeszów
https://orcid.org/0000-0003-2752-7657
Wydział Filologiczny, Uniwersytet Rzeszowski, Al. mjr. W. Kopisto 2 B, 35-315 Rzeszów
https://orcid.org/0000-0003-2752-7657
