Uczestnictwo ukraińskiego sokolstwa w wykształceniu wojskowo-patriotycznym młodzieży w przeddzień pierwszej wojny światowej
Yevgen Papenko
Wydział Historyczny, Narodowy Uniwersytet Tarasa Szewczenki w Kijowie, ul. Vladimirska 60, Kijów, UkrainaAbstrakt
W artykule przedstawiono, jak przebiegało włączanie się ukraińskiego sokolstwa wojskowo-patriotycznego w proces wykształcenia młodzieży w przeddzień pierwszej wojny światowej. Analizie poddano przyczyny stworzenia spółek sokolskich i wpływ na nie sokolstwa czeskiego i polskiego. Uwydatniono także wpływ procesów społeczno-politycznych, które zachodziły na terenach zachodnio-ukraińskich w końcu XIX w. oraz omówiono założenia i rozwój sokolstwa. Ponadto przebadano rolę spółek studenckich „Watra” i „Bractwo Akademickie” w stworzeniu ukraińskich „Sokołów”. W opracowaniu wskazano główne drogi rozpowszechniania się sokolskiego ruchu gimnastyczno-sportowego. Zaakcentowano fakt, że ukraińskie „Sokoły”, powstając na wzór czeskich i polskich, zapożyczyły od sąsiednich narodów tylko nazwę i strukturę organizacyjną. Omówiono gimnastyczno-sportową, przeciwpożarową i kulturalno-oświatową działalność młodzieżowej ukraińskiej spółki „Sokół” we Wschodniej Galicji od końca ХІХ w. aż do początku ХХ w. Podkreślono, że system wykształcenia sokolskiego zachęcał Ukraińców swoją demokratycznością, harmonijnym połączeniem duchowości i cielesności oraz sprzyjał rozbudzaniu tożsamości narodowej. Ukazano także formy i środki kształtowania kultury fizycznej. Skupiono również uwagę na znaczeniu gimnastyki i sportu dla narodu ukraińskiego w przeddzień pierwszej wojny światowej. W opracowaniu pokreślono także rolę i wkład lwowskiej spółki „Sokół” w rozbudowę sieci spółek sokolskich. Zaakcentowano wybitną rolę W. Górskiego, W. Ławriwskiego, І. Boberskiego jako organizatorów ukraińskiego ruchu sokolskiego w udoskonaleniu działalności spółki i stworzeniu ośrodków sokolskich we Wschodniej Galicji od końca ХІХ w. aż do początku ХХ w.
Słowa kluczowe:
Galicja Wschodnia, ruch sokolski, stowarzyszenie młodzieży, narodowo-wyzwoleńczej walki, edukacja wojskowo-patriotycznaBibliografia
Гайдучок С., Деякі цифри про сокольську організацію за 35 літ, in: „Сокіл-Батько”: Спортивно-руханкове товариство у Львові. Альманах 1894-1994, Львів 1996.
Дацюк І., Виникнення українського спортивного товариства „Сокіл” та його діяльність наприкінці ХІХ – на початку ХХ століття, in: „Сокіл-Батько”: Спортивно-руханкове товариство у Львові. Альманах 1894-1994, Львів 1996.
Дем’янюк О., Український молодіжний рух Західної України: від зародження до боротьби за Українську державність, Луцьк 2007.
Качор A., „Сокіл-Батько” у Львові, in: „Сокіл-Батько”: Спортивно-руханкове товариство у Львові. Альманах 1894-1994, Львів 1996.
Лаврівський В., Соколь – календар на рік 1895, Львів 1894.
Лазарович М., „Гей, ви, стрільці січовії…”. Формування українського стрілецького руху в Галичині: причини, передумови, наслідки, Тернопіль 2004.
Лазарович М., Легіон Українських січових стрільців: формування, ідея, боротьба, Тернопіль 2005.
Леник В., Українська організована молодь, Львів 1993.
Омельчук А., Тридцять п’ять літ, in: „Сокіл-Батько”: Спортивно-руханкове товариство у Львові. Альманах 1894-1994, Львів 1996.
Саврук І., З історії Сокільства, in: „Сокіл-Батько”: Спортивно-руханкове товариство у Львові. Альманах 1894-1994, Львів 1996.
Франко Т., Історія й теорія руханки, Коломия-Львів 1923.
Wydział Historyczny, Narodowy Uniwersytet Tarasa Szewczenki w Kijowie, ul. Vladimirska 60, Kijów, Ukraina