Pozaustawowe psychologiczne determinanty orzeczeń sądowych
Anna Korzeniewska-Lasota
Katedra Teorii i Filozofii Prawa i Państwa, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, ul. Warszawska 98, 10-702 OlsztynAlina Sarnowska
Szpital Wielospecjalistyczny im. dr. Ludwika Błażka w Inowrocławiu, ul. Poznańska 97, 88-100 InowrocławAbstrakt
W sądowym procesie stosowania prawa istotne znaczenie odgrywa rola decydenta – sędziego. Decyzje sędziego, choć ujęte w ramy proceduralne i implikowane przede wszystkim przez przesłanki normatywne, nie są jedynie prostym sylogizmem prawniczym, a procesem wieloetapowym, w tym również psychologicznym. Choć sędziowie starają się o zachowanie wysokich standardów, o wyeliminowanie w orzekaniu czynników pozaprawnych, o pozostanie niezawisłymi i bezstronnymi, to całkowite wyeliminowanie czynników psychologicznych zdaje się być niemożliwe. W artykule autorki zwracają uwagę na psychologiczne determinanty orzeczeń i sygnalizują potrzebę empirycznych badań nad wpływem owych czynników na proces decyzyjny sędziego.
Słowa kluczowe:
orzeczenie, sędzia, stosowanie prawa, proces decyzyjnyBibliografia
„Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.” – Dz.U. 1997, nr 78, poz. 483 ze zm.
Bartkowiak G., „Racjonalne i nieracjonalne przesłanki podejmowania decyzji”, Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Poznaniu 250 (1997).
Chmielnicki P., „Jak zachęcić sędziów do wydajnej pracy?, pkt. 3.5 i 3.12”, w: R.M. Czarny, K. Spryszak (red.), „Państwo i prawo wobec współczesnych wyzwań”, t. 3, Toruń 2012.
Czeszejko-Sochacki Z., „Prawo do sądu w świetle Konstytucji RP”, Państwo i Prawo 11-12 (1997).
Gapska E., „Czynności decyzyjne sądów w postępowaniu cywilnym”, Oficyna 2010, LEX on-line.
Giezek J., „Okoliczności wpływające na sędziowski wymiar kary”, Acta Universitatis Wratislaviensis. Prawo 1202 (1989).
Gruza E., „Psychologia sądowa dla prawników”, Warszawa 2009.
Jaracz M., Borkowska A., „Podejmowanie decyzji w świetle badań neurobiologicznych i teorii psychologicznych”, Psychiatria 7 (2) (2010).
Kaczmarek T., „Ogólne dyrektywy wymiaru kary w teorii i praktyce sądowej”, Wrocław 1980.
Kaczmarek T., Dolińska G., Giezek J., Sitek W., „Decyzja sędziego w sprawie wpływu kary i jej psychospołeczne uwarunkowania”, Acta Universitatis Wratislaviensis. Prawo 1009 (1987).
Kozielecki J., „Psychologia procesów decyzyjnych”, Warszawa 1969.
Krukowski A., „Ogólne dyrektywy sądowego wymiaru kary w teorii i praktyce sądowej”, ZN IBSP 16 (1983).
Lewicki A. (red.), „Psychologia kliniczna”, Warszawa 1969.
Markiewicz Ł., Markiewicz-Żuchowska A., „Skłonności poznawcze sędziego wpływające na wysokość wymierzonej kary”, Decyzje 18 (2012).
Myers D.G., „Psychologia społeczna”, Poznań 2003.
Piasecki K., „Organizacja wymiaru sprawiedliwości w Polsce”, Warszawa 1995.
Pieniążek M., „Dyskrecjonalna władza sędziego w świetle etyki fenomenologicznej”, w: W. Staśkiewicz, T. Stawecki (red.), „Dyskrecjonalność w prawie”, Warszawa 2010.
Podgórecki A., „Prestiż prawa”, Warszawa 1966.
Podgórecki A., Pilinow A., „Badania nad procesem podejmowania decyzji przez sędziego”, w: A. Podgórecki (red.), „Zjawiska prawne w opinii publicznej”, Warszawa 1964.
Romer T., „Etyka sędziego”, w: E. Łojko (red.), „Etyka prawnika. Etyka nauczyciela zawodu prawniczego”, Warszawa 2002.
Rossmanith A., „Wrażliwość aksjologiczna sędziego”, w: W. Staśkiewicza i T. Staweckiego (red.), „Dyskrecjonalność w prawie”, Warszawa 2010.
Safjan M., „Etyka zawodu sędziowskiego”, w: E. Łojko (red.), „Etyka prawnika. Etyka nauczyciela zawodu prawniczego”, Warszawa 2002.
Siek S., „Struktura osobowości”, Warszawa 1986.
Stanik J.N., „Psychologia sądowa. Podstawy, Badania, Aplikacje”, Warszawa 2013.
Strelau J., Doliński D. (red.), „Psychologia”, t. 1, Gdańsk 2008.
Tyszka T., „Psychologiczne pułapki oceniania i podejmowania decyzji”, Gdańsk 1999.
Tyszka T., Zaleśkiewicz T., „Racjonalność decyzji”, Warszawa 2001.
Włodyka S., „Ustrój organów ochrony prawnej”, Warszawa 1968.
Wróblewski B., W. Świda, „Sędziowski wymiar kary w Rzeczypospolitej Polskiej”, Wilno 1939.
Wróblewski J., „Sądowe stosowanie prawa”, Warszawa 1988.
Wróblewski J., „Wartość a decyzja sądowa”, Warszawa 1973.
Zdyb M., „Istota decyzji”, Lublin 1993.
Zubik M., Wiącek M., „Kompetencje sądu konstytucyjnego a granice swobody orzekania”, Przegląd Sejmowy 4 (2009).
Bartkowiak G., „Racjonalne i nieracjonalne przesłanki podejmowania decyzji”, Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Poznaniu 250 (1997).
Chmielnicki P., „Jak zachęcić sędziów do wydajnej pracy?, pkt. 3.5 i 3.12”, w: R.M. Czarny, K. Spryszak (red.), „Państwo i prawo wobec współczesnych wyzwań”, t. 3, Toruń 2012.
Czeszejko-Sochacki Z., „Prawo do sądu w świetle Konstytucji RP”, Państwo i Prawo 11-12 (1997).
Gapska E., „Czynności decyzyjne sądów w postępowaniu cywilnym”, Oficyna 2010, LEX on-line.
Giezek J., „Okoliczności wpływające na sędziowski wymiar kary”, Acta Universitatis Wratislaviensis. Prawo 1202 (1989).
Gruza E., „Psychologia sądowa dla prawników”, Warszawa 2009.
Jaracz M., Borkowska A., „Podejmowanie decyzji w świetle badań neurobiologicznych i teorii psychologicznych”, Psychiatria 7 (2) (2010).
Kaczmarek T., „Ogólne dyrektywy wymiaru kary w teorii i praktyce sądowej”, Wrocław 1980.
Kaczmarek T., Dolińska G., Giezek J., Sitek W., „Decyzja sędziego w sprawie wpływu kary i jej psychospołeczne uwarunkowania”, Acta Universitatis Wratislaviensis. Prawo 1009 (1987).
Kozielecki J., „Psychologia procesów decyzyjnych”, Warszawa 1969.
Krukowski A., „Ogólne dyrektywy sądowego wymiaru kary w teorii i praktyce sądowej”, ZN IBSP 16 (1983).
Lewicki A. (red.), „Psychologia kliniczna”, Warszawa 1969.
Markiewicz Ł., Markiewicz-Żuchowska A., „Skłonności poznawcze sędziego wpływające na wysokość wymierzonej kary”, Decyzje 18 (2012).
Myers D.G., „Psychologia społeczna”, Poznań 2003.
Piasecki K., „Organizacja wymiaru sprawiedliwości w Polsce”, Warszawa 1995.
Pieniążek M., „Dyskrecjonalna władza sędziego w świetle etyki fenomenologicznej”, w: W. Staśkiewicz, T. Stawecki (red.), „Dyskrecjonalność w prawie”, Warszawa 2010.
Podgórecki A., „Prestiż prawa”, Warszawa 1966.
Podgórecki A., Pilinow A., „Badania nad procesem podejmowania decyzji przez sędziego”, w: A. Podgórecki (red.), „Zjawiska prawne w opinii publicznej”, Warszawa 1964.
Romer T., „Etyka sędziego”, w: E. Łojko (red.), „Etyka prawnika. Etyka nauczyciela zawodu prawniczego”, Warszawa 2002.
Rossmanith A., „Wrażliwość aksjologiczna sędziego”, w: W. Staśkiewicza i T. Staweckiego (red.), „Dyskrecjonalność w prawie”, Warszawa 2010.
Safjan M., „Etyka zawodu sędziowskiego”, w: E. Łojko (red.), „Etyka prawnika. Etyka nauczyciela zawodu prawniczego”, Warszawa 2002.
Siek S., „Struktura osobowości”, Warszawa 1986.
Stanik J.N., „Psychologia sądowa. Podstawy, Badania, Aplikacje”, Warszawa 2013.
Strelau J., Doliński D. (red.), „Psychologia”, t. 1, Gdańsk 2008.
Tyszka T., „Psychologiczne pułapki oceniania i podejmowania decyzji”, Gdańsk 1999.
Tyszka T., Zaleśkiewicz T., „Racjonalność decyzji”, Warszawa 2001.
Włodyka S., „Ustrój organów ochrony prawnej”, Warszawa 1968.
Wróblewski B., W. Świda, „Sędziowski wymiar kary w Rzeczypospolitej Polskiej”, Wilno 1939.
Wróblewski J., „Sądowe stosowanie prawa”, Warszawa 1988.
Wróblewski J., „Wartość a decyzja sądowa”, Warszawa 1973.
Zdyb M., „Istota decyzji”, Lublin 1993.
Zubik M., Wiącek M., „Kompetencje sądu konstytucyjnego a granice swobody orzekania”, Przegląd Sejmowy 4 (2009).
Korzeniewska-Lasota, A., & Sarnowska, A. (2014). Pozaustawowe psychologiczne determinanty orzeczeń sądowych. Studia Warmińskie, 51, 225–238. https://doi.org/10.31648/sw.166
Anna Korzeniewska-Lasota
Katedra Teorii i Filozofii Prawa i Państwa, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, ul. Warszawska 98, 10-702 Olsztyn
Katedra Teorii i Filozofii Prawa i Państwa, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, ul. Warszawska 98, 10-702 Olsztyn
Alina Sarnowska
Szpital Wielospecjalistyczny im. dr. Ludwika Błażka w Inowrocławiu, ul. Poznańska 97, 88-100 Inowrocław
Szpital Wielospecjalistyczny im. dr. Ludwika Błażka w Inowrocławiu, ul. Poznańska 97, 88-100 Inowrocław
