Sperancyjny aspekt teologii dialogu w encyklice "Spe salvi" Benedykta XVI
Katarzyna Parzych-Blakiewicz
Katedra Teologii Dogmatycznej i Fundamentalnej, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, ul. Hozjusza 15, 11-041 OlsztynAbstrakt
Dialog według współczesnej humanistyki jest wydarzeniem komunikacji, które oznacza osobowe spełnienie w aktywności relacyjnej. Pośrednim momentem między pojęciem dialogu i rzeczywistym dialogiem jest nadzieja. Bez nadziei - dialog umiera. Bez dialogu - ludzkie istnienie jest zagubione w jałowej lub destrukcyjnej samotności. Encyklika Benedykta XVI „Spe salvi” dostarcza treści, które pomagają dookreślić teologiczny status nadziei w dialogice. Głębsza refleksja nad koncepcją nadziei zbawienia w „Spe salvi” pozwala na stwierdzenie, że nadzieja wskazuje na moment odpowiadający za rozwój dramaturgii dialogicznej. Teologia dialogu definiuje model metody badawczej. Nadzieja definiuje zbawczą kategorię w historii człowieka. W perspektywie teologii dialogu i historii zbawienia, nadzieja zbawienia jest kategorią dialogiczną. Nadzieja to naturalne doświadczenie ludzkie. Benedykt XVI zauważa, że ludzkie aspiracje realizowane bez odniesienia do religijnych wartości, nie spełniają ludzkich oczekiwań. Prawdziwa nadzieja czyni człowieka szczęśliwym. Wymaga trwania przy Chrystusie oraz odważnego wprowadzania wartości ewangelicznych do życia codziennego. Benedykt XVI akcentuje konieczność „uzdrowienia" nadziei. Kultura współczesna eliminuje, wypacza i zniekształca nadzieję zbawienia, a przez to prowadzi życie ludzkie donikąd. "Uzdrowienie" nadziei zbawienia jest uprawianiem teologii dialogu.
Słowa kluczowe:
nadzieja chrześcijańska, encyklika Spe salvi, teologia dialogu, humanizmBibliografia
Gadacz T., „Historia filozofii XX wieku. Nurty”, t. 2, Kraków 2009.
Hajduk R., „Współczesne mity – >>złodzieje nadziei<<. Prawda chrześcijańska w starciu z >>postępową mitologią<< w świetle encykliki >>Spe salvi<<”, w: K. Parzych-Blakiewicz (red.), „Zbawienie w nadziei. Wokół encykliki >>Spe salvi<< Benedykta XVI”, Olsztyn 2010.
Jezierski J., „Elementy eschatologii w perspektywie nadziei według encykliki >>Spe salvi<< Benedykta XVI. Próba komentarza n. 41-48”, w: S. Ropiak, M. Tunkiewicz (red.), „Sacerdos Alter Christus. Kapłan w życiu i posłudze Kościoła na progu Trzeciego Tysiąclecia. Księga Jubileuszowa z okazji siedemdziesiątych urodzin ks. prof. zw. dr. hab. Władysława Nowaka”, Olsztyn 2010.
Jezierski J., „Nadzieja w pespektywie sądu ostatecznego i piekła”, w: K. Parzych-Blakiewicz (red.), „Zbawienie w nadziei. Wokół encykliki >>Spe salvi<< Benedykta XVI”, Olsztyn 2010.
Jędraszewski M., „Homo: capa alterius, capa Dei. Emmanuela Levinasa myślenie o człowieku i Bogu”, Poznań 1999.
Jędraszewski M., „Wobec Innego. Relacje międzypodmiotowe w filozofii Emmanuela Levinasa”, Poznań 1990.
Kunicki Z., „Mocne nadzieje i płonne obietnice. Wokół krytyki iluzji politycznych”, w: K. Parzych-Blakiewicz (red.), „Zbawienie w nadziei. Wokół encykliki >>Spe salvi<< Benedykta XVI”, Olsztyn 2010.
Levinas E., „Całość i nieskończoność”, tłum. M. Kowalska, Warszawa 1998.
Levinas E., „Etyka i Nieskończony. Rozmowy z Philipp`em Nemo”, tłum. B. Opolska-Kokoszka, Kraków [b.r.w.].
Levinas E., „Trudna wolność”, tłum. A. Kuryś, Gdynia 1991.
Nagórny J., „Nadzieja chrześcijańska wobec wyzwań współczesności”, w: J. Nagórny, M. Pokrywka (red.), „Nadzieja chrześcijańska a nadzieje ludzkie”, Lublin 2003.
Nawrot J., „Granice dialogu w Starym Testamencie – osoby i sytuacje”, Teologia Praktyczna 9 (2008).
Neumann J., „Nadzieja jako kryterium wiary w przesłaniu encykliki >>Spe salvi<< Benedykta XVI”, w: K. Parzych-Blakiewicz (red.), „Zbawienie w nadziei. Wokół encykliki >>Spe salvi<< Benedykta XVI”, Olsztyn 2010.
Parzych K., „Aksjologiczna zasada dialogu małżeńskiego wobec przemian koncepcji małżeństwa”, w: A. Jucewicz, M. Machinek (red.), „Idea gender jako wyzwanie dla teologii”, Olsztyn 2009.
Parzych K., „Dialog jako metoda ewangelizacji współczesnego świata według Jana Pawła II”, Olsztyn 2000.
Parzych K., „Elementy filozofii dialogu w antropologii paschalnej ks. Wacława Hryniewicza”, Forum Teologiczne 12 (2012).
Parzych K., „Na progu teologii dialogu. Dar według studium >>Osoba i czyn<< Karola Wojtyły”, Filozofia Dialogu 1 (2003).
Parzych K., „Pojęcie dialogu wg Karola Wojtyły – Jana Pawła II i jego zastosowanie teologiczne”, Filozofia Dialogu 2 (2004).
Parzych-Blakiewicz K., „>>Dialog<< i >>dialogiczność<< jako narzędzia teologii”, Teologia w Polsce 1 (2007).
Parzych-Blakiewicz K., „Teologia historiozbawcza w dogmatyce polskiej XX wieku”, Olsztyn 2010.
Parzych-Blakiewiecz K., „Dialog Przymierza. Dialogika komunikacji między Bogiem a człowiekiem”, Filozofia Dialogu 8 (2009).
Ratzinger J., „Wielość religii i jedno Przymierze”, tłum. E. Pieciul, Poznań 2004.
Tischner J., „Filozofia dramatu”, Kraków 1998.
Tischner J., „Myślenie wśród wartości”, Kraków 1992.
Tischner J., „Spór o istnienie człowieka”, Kraków 1998.
Wieczorek K., „Człowiek otwarty na drugiego. Perspektywa filozofii Karola Wojtyły i Józefa Tischnera”, Filozofia Dialogu 3 (2005).
Wojtyła K., „Osoba i czyn”, Lublin 1994.
Katedra Teologii Dogmatycznej i Fundamentalnej, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, ul. Hozjusza 15, 11-041 Olsztyn
