Obrzędowe pieczywo weselne podlaskiej tradycji wschodniej – korowaj, rahulki, dwojany, korowajczyki, huski
Irena Matus
Uniwersytet w Białymstoku / University of BiałystokАннотация
This article presents types of ritual bread used as part of wedding customs, paying special attention to korowaj. In former villages, a wedding could not exist with-out the traditional korowaj and ritual baking pastries such as korowajczyki, dwojany, huski. Korowaj was treated as sanctity and it was sacralised. It was baked only once in a lifetime for the bride and for the groom. The paper discusses in detail the baking process, the accompanying rules and prohibitions and special songs which were sung. The ceremonial baking was prepared by a team of women – korowajnić. Dough served to predict the future life of the bride and the groom.Decorations made of dough were significant, characterized by timeless symbolism, for example, the most popular twisted spiral-like huski,double-branched sticks dwojany and triple-branched sticks trojany – both covered with dough. In time, new floristic and zoomorphic decorations appeared. Korowaj was round, which had a symbolic meaning as a wedding ring, and offered to newlyweds and the wedding guests. In former villages korowajczyki were also baked for the bride and used in magical procedures. Huski were given as gifts. The symbolic dwojany were prepared to protect marriage from disintegration. With the fall of tra-ditional culture, the old customs and wedding ceremonies disappeared and the baking of ritual pastries was ceased.
Ключевые слова:
wedding, korowaj, korowajnici, huski, korowajczykiБиблиографические ссылки
Antoniuk Nadzieja, z domu Tyszuk, ur. 1943 r. w Deniskach, wyszła za mąż w 1962 r. w Deniskach, zam. Deniski.
Antoniuk Olga, z domu Bogusz ur. 1908 r. w Trześciance, wyszła za mąż w 1932 r. w Trześciance, zam. Trześcianka, zm. 2010 r.
Bebko Anna, z domu Maksimiuk, ur. 1925 r. w Gorodczynie, wyszła za mąż w 1957 r. w Gorodczynie, zam. Gorodczyno, zm. w 2019 r.
Charkiewicz Lidia, z domu Połowianiuk, ur. 1943 r. w Wasilkowie, wyszła za mąż w 1963 r. i przeniosła się do Eliaszuków, zam. Eliaszuki.
Daniluk Maria, z domu Boruta, ur. w 1935 r. w Ploskach, wyszła za mąż w 1956 r. i przeniosła się do Ciełuszek, zam. Ciełuszki.
Daniłowicz Anna, z domu Moroz, ur. 1931 r. w Rybołach, wyszła za mąż w 1952 r. w Rybołach, zam. Ryboły.
Denisiuk Maria, z domu Iwaniuk, ur. 1928 r. w Kożynie, wyszła za mąż w 1954 r. w Kożynie, zam. Kożyno.
Gajewska Olga, z domu Mironiuk, ur. 1931 r. w Deniskach, wyszła za mąż w 1953 r. w Deniskach, zam. Deniski.
Grigoruk Wiera, z domu Masimiuk, ur. 1930 r. w Gorodczynie, wyszła za mąż w 1957 r. i przeniosła się do Dawidowicz, zam. Dawidowicze, zm. 2005 r.
Grygoruk Zinaida, z domu Sawicka, ur. 1937 r. w Trześciance, wyszła za mąż w 1963 r. i przeniosła się do Puchłów, zam. Puchły.
Haponiuk Olga, z domu Owłasiuk, ur. 1918 r. w Pasiecznikach Dużych, wyszła za mąż w 1951 r. i przeniosła się do Gorodczyna, zam. Gorodczyno (Klejniki), zm. 2009 r.
Ignaciuk Irena, z domu Olifieruk, ur. 1959 r. w Lewkowie Starym, zam. Lewkowo Stare.
Iwaniuk Katarzyna, z domu Oniszczuk, ur. 1923 r. w Koźlikach, wyszła za mąż w 1945 r. i przeniosła się do Łapuchówki, zam. Łapuchówka.
Oniszczuk Maria, z domu Maksimiuk, ur. 1920 r. w Gorodczynie, wyszła za mąż w 1944 r. i przeniosła się do Koźlik, zam. Hajnówka.
Kowalska Zofia, z domu Pietruczuk, ur. 1936 r. w Kapitańszczyźnie, wyszła za mąż w 1957 r. w Kapitańszczyźnie, zam. Kapitańszczyzna.
Kozłowska Luba, z domu Stepaniuk, ur. 1927 r. w Deniskach, wyszła za mąż w 1948 r. w Deniskach, zam. Deniski.
Krasowska Tatiana, z domu Jaroszko, ur. 1940 r. w Dorożkach, wyszła za mąż w 1962 r., zam. Bielsk Podlaski.
Krupicka Maria, z domu Laszewska, ur. 1933 r. w Wojszkach, wyszła za mąż w 1955 r. i przeniosła się do Dawidowicz, zam. Dawidowicze (Białystok).
Leszczyńska Katarzyna, z domu Timofiejuk, ur. 1940 r. w Klejnikach, wyszła za mąż w 1959 r. i przeniosła się do Doratynki, zam. Doratynka.
Maksimczuk Anna, ur. 1930 r. w Trześciance, zam. Trześcianka.
Maksimiuk Luba, z domu Boruta, ur. 1931 r. w Ploskach, wyszła za mąż w 1955 r., zam. Ploski.
Martyniuk Antonina, z domu Nikołajuk, ur. 1946 r. w Kaniukach, zam. Ryboły.
Nikołajuk Maria, z domu Charkiewicz, ur. 1933 r. w Lewkowie Starym, wyszła za mąż i przeniosła się do Kaczał, zam. Kaczały.
Oniszczuk Maria, z domu Maksimiuk, ur. w 1920 r. w Gorodczynie, wyszła za mąż w 1942 r. i przeniosła się do Koźlik, zam. Koźliki (Hajnówka).
Owerczuk Olga, z domu Michaluk, ur. 1932 r. w Dawidowiczach, wyszła za mąż w 1954 r. w Dawidowiczach, zam. Dawidowicze.
Pawluczuk Maria, z domu Aleksiejuk, ur. 1933 r. w Ploskach, wyszła za mąż w 1953 r. w Ploskach, zam. Ploski.
Pleskowicz Jan, ur. 1928 r. w Narwi, ożenił się w 1961 r., zam. Narew.
Sadowski Witalis, ur. 1938 r. w Chrabostówce, zam. Chrabostówka.
Siemieniuk Maria, z domu Werszko, ur. 1936 r. w Krynicy, wyszła za mąż w 1958 r. i przeniosła się do Chrabostówki, zam. Chrabostówka.
Siergiejuk Maria, z domu Konończuk, ur. 1926 r. w Trześciance, wyszła za mąż w 1947 r. w Trześciance, zam. Trześcianka.
Stepaniuk Maria, z domu Pietruczuk, ur. 1925 r. w Dawidowiczach, wyszła za mąż w 1947 r. w Dawidowiczach, zam. Dawidowicze
Wasiluk Zofia, z domu Fiedoruk, ur. 1933 r. w Wojszkach, wyszła za mąż w 1961 r. w Wojszkach, zam. Wojszki.
Barszczewski Aleksander. 1990. Białoruska obrzędowość i folklor wschodniej Białostoc-czyzny (narodziny, wesele, śmierć). Białystok: Sekcja Naukowa ZGBTSK.
Bączkowska Grażyna 1988. Korowaj. „Etnoligwistyka” vol. 1: 79-99.
Brenn Kelestin Ivanov. 2017. Mestnoe ètnografičeskoe opisanie Belʹskogo uezda, sostoâŝago v Grodnenskoj gubernii, sostavlennoe Nastoâtelem Staro-Korninskojsvâto-Mihajlo-vskoj cerkvi, sostavlennoe Nastoâtelem Staro-Korninskoj Svâto-Mihajlovskoj cerkvi, Svâŝennikom Kelestinom Ivanovym Brennom, po programme Imperatorskago Russkago Geografičeskago Obŝestva, prislannoj pri Ukaze Duhovnoj Konsistorii ot 6 Oktâbrâ 1853 goda za nr 11424. „Belʹskì Gostìnècʹ. Kraâznaǔča-kulʹturny zbornìk” nr 1(55) 20 [Бренн Келестин Иванов. 2017. Местное этнографическое описание Бель-ского уезда, состоящаго в Гродненской губернии, составленное Настоятелем Старо-Корнинской Свято-Михайловской церкви, Священником Келестином Ивановым Бренном, по программе Императорскаго Русскаго Географическа-го Общества, присланной при Указе Духовной Консистории от 6 Октября 1853 года за нр 11424. „Бельскі Гостінэць. Краязнаўча-культурны зборнік” нр 1(55) 20].
Fedaroǔskì Mìhal. 2004. Vâselle z-pad Svìslačy Vaǔkavyskaga paveta. W: Vâselle. Abrad, Belaruskaâ narodnaâ tvorčascʹ. Rèd. Bandarčyk V.K., Fâdosìk A.S. Mìnsk: Nacyânalʹnaâ Akadèmìâ Navuk Belarusì, Ìnstytut Mastactva, Ètnagrafìì ì Falʹkloru ìmâ Kandrata Krapìv [Федароўскі Міхал. 2004. Вяселле з-пад Свіслачы Ваўкавыскага павета. W: Вяселле. Aбрад, Беларуская народная творчасць. Рэд. Бандарчык В.К., Фядосік А.С. Мінск: Нацыянальная Акадэмія Навук Беларусі, Інстытут Мастацтва, Этнаграфіі і Фальклору імя Кандрата Крапівы].
Gajduk Mìkalaj. 1963. Belaruskae vâselle na Belastoččyne. W: Belaruskì Kalândar na 1964 god. Belastok: Galoǔnae praǔlenne Belaruskaga gramadska-kulʹturnaga tava-rystva ǔ Polʹščy [Гайдук Мікалай. 1963. Беларускае вяселле на Беласточчыне. W: Беларускі Каляндар на 1964 год. Беласток: Галоўнае праўленне Беларускага грамадска-культурнага таварыства ў Польшчы].
Gloger Zygmunt. 1869. Obrzędy weselne. Kraków: Wydawnictwo Jana Fiszera.
Kolberg Oskar. 1968. Dzieła wszystkie. T. 52: Białoruś-Polesie. Wrocław: Polskie Towa-rzystwo Ludoznawcze.
Kopaliński Władysław. 1999. Słownik symboli. Warszawa: Wiedza Powszechna
Kuna Antonina. 1978. Folklor i obrzędy wsi Ryboły. Praca magisterska napisana pod kierunkiem dr. Aleksandra Barszczewskiego. Uniwersytet Warszawski (maszynopis).
Matus Irena. 2017. Specyfika pieczywa obrzędowego na północnym Podlasiu. „Studia Białorutenistyczne” R. 11: 81-91.
Ogrodowska Barbara. 2000. Zwyczaje obrzędy i tradycje. Mały Słownik. Warszawa: Verbinum. Wydawnictwo Księży Werbistów.
Šèǔčyk Valâncìna. 2012. Falʹklor padlâšskaj belaruskaj vëskì Gusakì. „Belʹskì Gostìnècʹ. Kraâznaǔča-kulʹturny zbornìk” nr 1(45) 15 [Шэўчык Валянціна. 2012. Фальклор падляшскай беларускай вёскі Гусакі. „Бельскі Гостінэць. Краязнаўча-культурны зборнік” нр 1(45) 15].
Svâŝ. Brenn Âroslav. 2017. Osobennosti religioznogo byta krestʹân Belʹskogo uezda. W: „Belʹskì Gostìnècʹ. Kraâznaǔča-kulʹturny zbornìk” nr 1(55): 20 [Свящ. Бренн Ярослав. 2017. Особенности религиозного быта крестьян Бельского уезда.W: „Бельскі Гостінэць. Краязнаўча-культурны зборнік” нр 1(55): 20].
Szadura Joanna. 2017. Weselny korowaj mielnicki na tle tradycji słowiańskiej. W: Gawędy o kulturach III. Red. Szadura J., Gocół D. Lublin: Polihymnia.
Szulski Jerzy. 2005. Obrzędowość weselna wsi Łuka powiatu białostockiego. Społeczne i kulturalne determinanty instytucji małżeństwa w społeczności tradycyjnej.Praca magisterska napisana pod kierunkiem prof. dr. hab. Eugeniusza Mironowicza. Uni-wersytet w Białymstoku (maszynopis).
Wiśniewski Jerzy. 1980. Zarys dziejów osadnictwa na Białostocczyźnie. W: Atlas gwar wschodniosłowiańskich Białostocczyzny. T. 1. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Wójtowicz Magdalena. 2013. Semantyka wybranych liczb w kulturze ludowej mieszkańców wsi. „Studia Wschodniosłowiańskie” t. 13: 361-374.
Antoniuk Olga, z domu Bogusz ur. 1908 r. w Trześciance, wyszła za mąż w 1932 r. w Trześciance, zam. Trześcianka, zm. 2010 r.
Bebko Anna, z domu Maksimiuk, ur. 1925 r. w Gorodczynie, wyszła za mąż w 1957 r. w Gorodczynie, zam. Gorodczyno, zm. w 2019 r.
Charkiewicz Lidia, z domu Połowianiuk, ur. 1943 r. w Wasilkowie, wyszła za mąż w 1963 r. i przeniosła się do Eliaszuków, zam. Eliaszuki.
Daniluk Maria, z domu Boruta, ur. w 1935 r. w Ploskach, wyszła za mąż w 1956 r. i przeniosła się do Ciełuszek, zam. Ciełuszki.
Daniłowicz Anna, z domu Moroz, ur. 1931 r. w Rybołach, wyszła za mąż w 1952 r. w Rybołach, zam. Ryboły.
Denisiuk Maria, z domu Iwaniuk, ur. 1928 r. w Kożynie, wyszła za mąż w 1954 r. w Kożynie, zam. Kożyno.
Gajewska Olga, z domu Mironiuk, ur. 1931 r. w Deniskach, wyszła za mąż w 1953 r. w Deniskach, zam. Deniski.
Grigoruk Wiera, z domu Masimiuk, ur. 1930 r. w Gorodczynie, wyszła za mąż w 1957 r. i przeniosła się do Dawidowicz, zam. Dawidowicze, zm. 2005 r.
Grygoruk Zinaida, z domu Sawicka, ur. 1937 r. w Trześciance, wyszła za mąż w 1963 r. i przeniosła się do Puchłów, zam. Puchły.
Haponiuk Olga, z domu Owłasiuk, ur. 1918 r. w Pasiecznikach Dużych, wyszła za mąż w 1951 r. i przeniosła się do Gorodczyna, zam. Gorodczyno (Klejniki), zm. 2009 r.
Ignaciuk Irena, z domu Olifieruk, ur. 1959 r. w Lewkowie Starym, zam. Lewkowo Stare.
Iwaniuk Katarzyna, z domu Oniszczuk, ur. 1923 r. w Koźlikach, wyszła za mąż w 1945 r. i przeniosła się do Łapuchówki, zam. Łapuchówka.
Oniszczuk Maria, z domu Maksimiuk, ur. 1920 r. w Gorodczynie, wyszła za mąż w 1944 r. i przeniosła się do Koźlik, zam. Hajnówka.
Kowalska Zofia, z domu Pietruczuk, ur. 1936 r. w Kapitańszczyźnie, wyszła za mąż w 1957 r. w Kapitańszczyźnie, zam. Kapitańszczyzna.
Kozłowska Luba, z domu Stepaniuk, ur. 1927 r. w Deniskach, wyszła za mąż w 1948 r. w Deniskach, zam. Deniski.
Krasowska Tatiana, z domu Jaroszko, ur. 1940 r. w Dorożkach, wyszła za mąż w 1962 r., zam. Bielsk Podlaski.
Krupicka Maria, z domu Laszewska, ur. 1933 r. w Wojszkach, wyszła za mąż w 1955 r. i przeniosła się do Dawidowicz, zam. Dawidowicze (Białystok).
Leszczyńska Katarzyna, z domu Timofiejuk, ur. 1940 r. w Klejnikach, wyszła za mąż w 1959 r. i przeniosła się do Doratynki, zam. Doratynka.
Maksimczuk Anna, ur. 1930 r. w Trześciance, zam. Trześcianka.
Maksimiuk Luba, z domu Boruta, ur. 1931 r. w Ploskach, wyszła za mąż w 1955 r., zam. Ploski.
Martyniuk Antonina, z domu Nikołajuk, ur. 1946 r. w Kaniukach, zam. Ryboły.
Nikołajuk Maria, z domu Charkiewicz, ur. 1933 r. w Lewkowie Starym, wyszła za mąż i przeniosła się do Kaczał, zam. Kaczały.
Oniszczuk Maria, z domu Maksimiuk, ur. w 1920 r. w Gorodczynie, wyszła za mąż w 1942 r. i przeniosła się do Koźlik, zam. Koźliki (Hajnówka).
Owerczuk Olga, z domu Michaluk, ur. 1932 r. w Dawidowiczach, wyszła za mąż w 1954 r. w Dawidowiczach, zam. Dawidowicze.
Pawluczuk Maria, z domu Aleksiejuk, ur. 1933 r. w Ploskach, wyszła za mąż w 1953 r. w Ploskach, zam. Ploski.
Pleskowicz Jan, ur. 1928 r. w Narwi, ożenił się w 1961 r., zam. Narew.
Sadowski Witalis, ur. 1938 r. w Chrabostówce, zam. Chrabostówka.
Siemieniuk Maria, z domu Werszko, ur. 1936 r. w Krynicy, wyszła za mąż w 1958 r. i przeniosła się do Chrabostówki, zam. Chrabostówka.
Siergiejuk Maria, z domu Konończuk, ur. 1926 r. w Trześciance, wyszła za mąż w 1947 r. w Trześciance, zam. Trześcianka.
Stepaniuk Maria, z domu Pietruczuk, ur. 1925 r. w Dawidowiczach, wyszła za mąż w 1947 r. w Dawidowiczach, zam. Dawidowicze
Wasiluk Zofia, z domu Fiedoruk, ur. 1933 r. w Wojszkach, wyszła za mąż w 1961 r. w Wojszkach, zam. Wojszki.
Barszczewski Aleksander. 1990. Białoruska obrzędowość i folklor wschodniej Białostoc-czyzny (narodziny, wesele, śmierć). Białystok: Sekcja Naukowa ZGBTSK.
Bączkowska Grażyna 1988. Korowaj. „Etnoligwistyka” vol. 1: 79-99.
Brenn Kelestin Ivanov. 2017. Mestnoe ètnografičeskoe opisanie Belʹskogo uezda, sostoâŝago v Grodnenskoj gubernii, sostavlennoe Nastoâtelem Staro-Korninskojsvâto-Mihajlo-vskoj cerkvi, sostavlennoe Nastoâtelem Staro-Korninskoj Svâto-Mihajlovskoj cerkvi, Svâŝennikom Kelestinom Ivanovym Brennom, po programme Imperatorskago Russkago Geografičeskago Obŝestva, prislannoj pri Ukaze Duhovnoj Konsistorii ot 6 Oktâbrâ 1853 goda za nr 11424. „Belʹskì Gostìnècʹ. Kraâznaǔča-kulʹturny zbornìk” nr 1(55) 20 [Бренн Келестин Иванов. 2017. Местное этнографическое описание Бель-ского уезда, состоящаго в Гродненской губернии, составленное Настоятелем Старо-Корнинской Свято-Михайловской церкви, Священником Келестином Ивановым Бренном, по программе Императорскаго Русскаго Географическа-го Общества, присланной при Указе Духовной Консистории от 6 Октября 1853 года за нр 11424. „Бельскі Гостінэць. Краязнаўча-культурны зборнік” нр 1(55) 20].
Fedaroǔskì Mìhal. 2004. Vâselle z-pad Svìslačy Vaǔkavyskaga paveta. W: Vâselle. Abrad, Belaruskaâ narodnaâ tvorčascʹ. Rèd. Bandarčyk V.K., Fâdosìk A.S. Mìnsk: Nacyânalʹnaâ Akadèmìâ Navuk Belarusì, Ìnstytut Mastactva, Ètnagrafìì ì Falʹkloru ìmâ Kandrata Krapìv [Федароўскі Міхал. 2004. Вяселле з-пад Свіслачы Ваўкавыскага павета. W: Вяселле. Aбрад, Беларуская народная творчасць. Рэд. Бандарчык В.К., Фядосік А.С. Мінск: Нацыянальная Акадэмія Навук Беларусі, Інстытут Мастацтва, Этнаграфіі і Фальклору імя Кандрата Крапівы].
Gajduk Mìkalaj. 1963. Belaruskae vâselle na Belastoččyne. W: Belaruskì Kalândar na 1964 god. Belastok: Galoǔnae praǔlenne Belaruskaga gramadska-kulʹturnaga tava-rystva ǔ Polʹščy [Гайдук Мікалай. 1963. Беларускае вяселле на Беласточчыне. W: Беларускі Каляндар на 1964 год. Беласток: Галоўнае праўленне Беларускага грамадска-культурнага таварыства ў Польшчы].
Gloger Zygmunt. 1869. Obrzędy weselne. Kraków: Wydawnictwo Jana Fiszera.
Kolberg Oskar. 1968. Dzieła wszystkie. T. 52: Białoruś-Polesie. Wrocław: Polskie Towa-rzystwo Ludoznawcze.
Kopaliński Władysław. 1999. Słownik symboli. Warszawa: Wiedza Powszechna
Kuna Antonina. 1978. Folklor i obrzędy wsi Ryboły. Praca magisterska napisana pod kierunkiem dr. Aleksandra Barszczewskiego. Uniwersytet Warszawski (maszynopis).
Matus Irena. 2017. Specyfika pieczywa obrzędowego na północnym Podlasiu. „Studia Białorutenistyczne” R. 11: 81-91.
Ogrodowska Barbara. 2000. Zwyczaje obrzędy i tradycje. Mały Słownik. Warszawa: Verbinum. Wydawnictwo Księży Werbistów.
Šèǔčyk Valâncìna. 2012. Falʹklor padlâšskaj belaruskaj vëskì Gusakì. „Belʹskì Gostìnècʹ. Kraâznaǔča-kulʹturny zbornìk” nr 1(45) 15 [Шэўчык Валянціна. 2012. Фальклор падляшскай беларускай вёскі Гусакі. „Бельскі Гостінэць. Краязнаўча-культурны зборнік” нр 1(45) 15].
Svâŝ. Brenn Âroslav. 2017. Osobennosti religioznogo byta krestʹân Belʹskogo uezda. W: „Belʹskì Gostìnècʹ. Kraâznaǔča-kulʹturny zbornìk” nr 1(55): 20 [Свящ. Бренн Ярослав. 2017. Особенности религиозного быта крестьян Бельского уезда.W: „Бельскі Гостінэць. Краязнаўча-культурны зборнік” нр 1(55): 20].
Szadura Joanna. 2017. Weselny korowaj mielnicki na tle tradycji słowiańskiej. W: Gawędy o kulturach III. Red. Szadura J., Gocół D. Lublin: Polihymnia.
Szulski Jerzy. 2005. Obrzędowość weselna wsi Łuka powiatu białostockiego. Społeczne i kulturalne determinanty instytucji małżeństwa w społeczności tradycyjnej.Praca magisterska napisana pod kierunkiem prof. dr. hab. Eugeniusza Mironowicza. Uni-wersytet w Białymstoku (maszynopis).
Wiśniewski Jerzy. 1980. Zarys dziejów osadnictwa na Białostocczyźnie. W: Atlas gwar wschodniosłowiańskich Białostocczyzny. T. 1. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Wójtowicz Magdalena. 2013. Semantyka wybranych liczb w kulturze ludowej mieszkańców wsi. „Studia Wschodniosłowiańskie” t. 13: 361-374.
Matus, I. (2020). Obrzędowe pieczywo weselne podlaskiej tradycji wschodniej – korowaj, rahulki, dwojany, korowajczyki, huski. Acta Neophilologica, 1(XXII), 187–204. https://doi.org/10.31648/an.5226
Irena Matus
Uniwersytet w Białymstoku / University of Białystok
Uniwersytet w Białymstoku / University of Białystok
Наиболее читаемые статьи этого автора (авторов)
- Irena Matus, KLASZTOR W SUPRAŚLU (OD UNII DO PRAWOSŁAWIA) , Acta Neophilologica: Том 1 № XIX (2017): Acta Neophilologica
- Irena Matus, DYSKURS WOKÓŁ KONWERSJI UNITÓW NA PÓŁNOCNYM PODLASIU W LATACH 20. I 30. XIX WIEKU , Acta Neophilologica: Том 2 № XVII (2015): Acta Neophilologica
- Irena Matus, RELACJE POMIĘDZY KLEREM UNICKIM I ŁACIŃSKIM W SCHYŁKOWYM OKRESIE UNII W OBWODZIE BIAŁOSTOCKIM , Acta Neophilologica: Том 1 № XVII (2015): Acta Neophilologica
