O potrzebie „zarządzania” imionami własnymi w przekładach powieści kryminalnych Aleksandry Marininy
Joanna Orzechowska
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w OlsztynieAbstrakt
In order to encourage the minimal reader to reach for Russian literature, one needs to present elements of the foreign reality in such a way that would encourage them to get to know alien phenomena and extend their cognitive base, rather than discouraging them with complexity and strangeness. One of the elements which are rooted in culture and which require proper management in translation are proper names. In translation from Russian into Polish it is worth focusing on managing hypocorisms (diminutives), colloquial forms of vocative and patronymics.
Słowa kluczowe:
proper names, translation strategies, hypocorisms, patronymicsBibliografia
Marinina Aleksandra. 2004a. Klassika otečestvennogo detektiva. Ukradennyj son. Igra na čužom pole. Moskva: ÈKSMO [Марина Александра. 2004a. Классика отечественного детектива. Украденный сон. Игра на чужом поле. Москва: ЭКСМО].
Marinina Aleksandra. 2004b. Smertʹ i nemnogo lûbvi. Moskva: ÈKSMO [Маринина Александра. 2004б. Смерть и немного любви. Москва: ЭКСМО].
Marinina Aleksandra. 2004c. Ubijca ponevole. Moskva: ÈKSMO [Маринина Александра. 2004ц. Убийца поневоле. Москва: ЭКСМО].
Marinina Aleksandra. 2004d. Ukradziony sen. Tłum. Rojewska-Olejarczuk E. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
Marinina Aleksandra. 2007. Śmierć u trochę miłości. Tłum. Rawska E. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
Marinina Aleksandra. 2008. Zabójca mimo woli. Tłum. Stronka A. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
Marinina Aleksandra. 2011. Gra na cudzym boisku. Tłum. Rojewska-Olejarczuk E. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
Literatura przedmiotu Bubak Józef. 1993. Księga naszych imion. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Domin Janina. 2000. Słowotwórstwo hipokorystyków od imion własnych osobowych w języku polskim i rosyjskim. Słupsk: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
Gajda Stanisław. 2004. Nazwy własne. W: Nazwy własne w języku, kulturze i komunikacji społecznej. Red. Mrózek R. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Grzenia Jan. 2002. Nasze imiona. Warszawa: Grupa Wydawnicza Bertelsmann Media.
Hejwowski Krzysztof. 2012. Komunikatywno-komunikacyjna teoria przekładu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kaleta Zofia. 1998. Teoria nazw własnych. W: Polskie nazwy własne. Encyklopedia. Red. Rzetelska-Feleszko E. Warszawa–Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN: 15–36.
Petrovskij Nikandr Aleksandrovič. 1996. Slovarʹ russkih ličnyh imen. Moskva: Russkie slovari [Петровский Никандр Александрович. 1996. Словарь русских личных имен. Москва: Русские словари].
Poluszyński Bartosz. 2012. Strategie tłumaczeniowe stosowane podczas przekładu nazw własnych na przykładzie wybranych polsko-angielskich artykułów z Wikipedii – analiza jakościowa i ilościowa. „Języki Obce w Szkole” nr 4: 42–50.
Salmeri Claudio. 2016. Trudności z przekładem nazw własnych. Dylematy tłumaczy na wybranych przykładach fikcji literackiej w języku angielskim. „Rocznik przekładoznawczy. Studia nad teorią, praktyką i dydaktyką przekładu” nr 11: 109–121.
Salmon Kovarski Laura. 2002. Antroponyms, acronyms and allocutives in interpreting from Russian. W: Interpreting in the 21 st Century: Challenges and Opportunities. Eds. Viezzi M. i in. Amsterdam–Philadelphia: John Benjamins Publishing. Company: 83–94.
Särkkä Heikki. 2007. Translation of ProperNames in Non-fiction Texts. (online) http://translationjournal.net/journal/39proper.htm (dostęp 25.09.2017).
Szczęsny Anna. 2011. Embarras de choix – nazwy własne jako odwieczny problem w dydaktyce tłumaczenia pisemnego. Między normą a uzusem (na przykładzie tekstów polskich i rosyjskich). „Rocznik Przekładoznawczy. Studia nad teorią, praktyką i dydaktyką przekładu” nr 6: 193–213.
Ter-Minasova Svetlana Grigorʹevna. 2000. Âzyk i mežkulʹturnaâ kommunikaciâ. Moskva: Slovo [Тер-Минасова Светлана Григорьевна. 2000. Язык и межкультурная коммуникация. Москва: Слово].
Tihonov Aleksandr Nikolaevič, Boârinova Larisa Zaharovna, Ryžkova Alʹbina Grigorʹevna. 1995. Slovarʹ russkih ličnyh imen. Moskva: „Škola-Press” [Тихонов Александр Николаевич, Бояринова Лариса Захаровна, Рыжкова Альбина Григорьевна. 1995. Словарь русских личных имен. Москва: „Школа-Пресс”].
Viezzi Maurizio. 1996. Patricia D. Cornwell’s Novels and the Translation of Cultural Items. W: Aspect of English 2. Ed. Taylor C. Udine: Campanotto Editore: 89–120.
Wolnicz-Pawłowska Ewa. 2014. Nazwy własne w przekładzie. Zarys problematyki. W: Poznańskie Spotkania Językoznawcze. Przestrzenie językoznawcze. Prace dedykowane Profesor Irenie Sarnowskiej-Giefing. T. 27. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk: 201–214.
Marinina Aleksandra. 2004b. Smertʹ i nemnogo lûbvi. Moskva: ÈKSMO [Маринина Александра. 2004б. Смерть и немного любви. Москва: ЭКСМО].
Marinina Aleksandra. 2004c. Ubijca ponevole. Moskva: ÈKSMO [Маринина Александра. 2004ц. Убийца поневоле. Москва: ЭКСМО].
Marinina Aleksandra. 2004d. Ukradziony sen. Tłum. Rojewska-Olejarczuk E. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
Marinina Aleksandra. 2007. Śmierć u trochę miłości. Tłum. Rawska E. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
Marinina Aleksandra. 2008. Zabójca mimo woli. Tłum. Stronka A. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
Marinina Aleksandra. 2011. Gra na cudzym boisku. Tłum. Rojewska-Olejarczuk E. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
Literatura przedmiotu Bubak Józef. 1993. Księga naszych imion. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Domin Janina. 2000. Słowotwórstwo hipokorystyków od imion własnych osobowych w języku polskim i rosyjskim. Słupsk: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
Gajda Stanisław. 2004. Nazwy własne. W: Nazwy własne w języku, kulturze i komunikacji społecznej. Red. Mrózek R. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Grzenia Jan. 2002. Nasze imiona. Warszawa: Grupa Wydawnicza Bertelsmann Media.
Hejwowski Krzysztof. 2012. Komunikatywno-komunikacyjna teoria przekładu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kaleta Zofia. 1998. Teoria nazw własnych. W: Polskie nazwy własne. Encyklopedia. Red. Rzetelska-Feleszko E. Warszawa–Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN: 15–36.
Petrovskij Nikandr Aleksandrovič. 1996. Slovarʹ russkih ličnyh imen. Moskva: Russkie slovari [Петровский Никандр Александрович. 1996. Словарь русских личных имен. Москва: Русские словари].
Poluszyński Bartosz. 2012. Strategie tłumaczeniowe stosowane podczas przekładu nazw własnych na przykładzie wybranych polsko-angielskich artykułów z Wikipedii – analiza jakościowa i ilościowa. „Języki Obce w Szkole” nr 4: 42–50.
Salmeri Claudio. 2016. Trudności z przekładem nazw własnych. Dylematy tłumaczy na wybranych przykładach fikcji literackiej w języku angielskim. „Rocznik przekładoznawczy. Studia nad teorią, praktyką i dydaktyką przekładu” nr 11: 109–121.
Salmon Kovarski Laura. 2002. Antroponyms, acronyms and allocutives in interpreting from Russian. W: Interpreting in the 21 st Century: Challenges and Opportunities. Eds. Viezzi M. i in. Amsterdam–Philadelphia: John Benjamins Publishing. Company: 83–94.
Särkkä Heikki. 2007. Translation of ProperNames in Non-fiction Texts. (online) http://translationjournal.net/journal/39proper.htm (dostęp 25.09.2017).
Szczęsny Anna. 2011. Embarras de choix – nazwy własne jako odwieczny problem w dydaktyce tłumaczenia pisemnego. Między normą a uzusem (na przykładzie tekstów polskich i rosyjskich). „Rocznik Przekładoznawczy. Studia nad teorią, praktyką i dydaktyką przekładu” nr 6: 193–213.
Ter-Minasova Svetlana Grigorʹevna. 2000. Âzyk i mežkulʹturnaâ kommunikaciâ. Moskva: Slovo [Тер-Минасова Светлана Григорьевна. 2000. Язык и межкультурная коммуникация. Москва: Слово].
Tihonov Aleksandr Nikolaevič, Boârinova Larisa Zaharovna, Ryžkova Alʹbina Grigorʹevna. 1995. Slovarʹ russkih ličnyh imen. Moskva: „Škola-Press” [Тихонов Александр Николаевич, Бояринова Лариса Захаровна, Рыжкова Альбина Григорьевна. 1995. Словарь русских личных имен. Москва: „Школа-Пресс”].
Viezzi Maurizio. 1996. Patricia D. Cornwell’s Novels and the Translation of Cultural Items. W: Aspect of English 2. Ed. Taylor C. Udine: Campanotto Editore: 89–120.
Wolnicz-Pawłowska Ewa. 2014. Nazwy własne w przekładzie. Zarys problematyki. W: Poznańskie Spotkania Językoznawcze. Przestrzenie językoznawcze. Prace dedykowane Profesor Irenie Sarnowskiej-Giefing. T. 27. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk: 201–214.
Orzechowska, J. (2018). O potrzebie „zarządzania” imionami własnymi w przekładach powieści kryminalnych Aleksandry Marininy. Acta Polono-Ruthenica, 4(XXII), 125–134. https://doi.org/10.31648/apr.1243
Joanna Orzechowska
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
