Czy w ZSRR kręcono thrillery?
Marcin Cybulski
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła IIAbstrakt
This article is an attempt to answer the question whether, in the specific conditions in which the cinematography of the Soviet Union was created and developed, we can talk about the production of thrillers. The notion of the thriller is considered and attention is paid to the problem of the definition of the term itself and the fact that some researchers do not treat the thriller as a genre at all.
The thriller, associated by the Soviet decision-makers with Western culture (and thus also American), was perceived as a bourgeois creation, which made it an undesirable genre in the Soviet Union. Nevertheless, for many years immediately after the end of World War II and at the very end of the existence of the historical empire, a series of films were created and they could be called thrillers in the general modern sense of the word. Titles of Soviet films created in the years 1947–1991 have been chosen from the rich resources of cinematography of our eastern neighbours. At the cinema
historian’s workshop, there were both images of well-known and popular Soviet directors
(Boris Barnet, Stanisław Goworouchin, Eldar Riazanow), as well as slightly less known personalities, (Gieorgij Nikulin, Boris Durow).
Słowa kluczowe:
thriller, cinematography, soviet movies, Russian film, Soviet thrillerBibliografia
Carroll Noel. 2004. Filozofia horroru albo paradoksy uczuć. Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria.
Cybulski Marcin. 2013. ZSRR się śmieje. Filmy Leonida Gajdaja i radziecka kinematografia komediowa. Toruń: Grado.
Cybulski Marcin. 2017. Proszę przyjść jutro. Satyra antybiurokratyczna w komediach filmowych okresu ZSRR i PRL. Lublin: Werset.
Dreszczowiec. (online) https://pl.wikipedia.org/wiki/Dreszczowiec (dostęp 1.04.2018).
Dudziński Robert. 2016. Potwór w ludzkiej skórze. Groza, lęk i niepokój w filmie „Wściekły” Romana Załuskiego. W: Groza w kulturze polskiej. Red. Dudziński R., Kowalczyk K., Płoszaj J. Wrocław: Trickster: 157–169.
Górna Marta. 2016. „I nie było już nikogo”. Kto morduje gości państwa Owen? Najnowsza ekranizacja powieści Agathy Christie. „Gazeta Wyborcza” z 17.06.
Has-Tokarz Anita. 1996/1997. Społeczny obieg literatury grozy w uczniowsko-studenckim środowisku. „Folia Bibliologica” vol. XLIV/XLV: 63–81.
Has-Tokarz Anita. 2008. Kategoria „gatunku” i „formuły” w refleksji teoretyków literatury, filmu i mediów. Korespondencje i transpozycje. „Folia Bibliologica” vol. L: 135–150.
Istoriâ sozdaniâ fil’ma „Piraty XX veka”. (online) http://1001material.ru/12099.html (dostup 1.04.2018) [История создания фильма „Пираты ХХ века”. (online) http://1001material. ru/12099.html (доступ 1.04.2018)].
Jurieniew Rostisław. 1977. Historia filmu radzieckiego. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
Kak snimali „Èkipaž”. 2004. „Argumenty i Fakty Superzvëzdy” № 19. (online) http://www.aif.ru/ archive/1684532 (dostup 1.04.2018) [Как снимали „Экипа”. 2004. „Аргументы и Факты Суперзвёзды” № 19 (online) http://www.aif.ru/archive/1684532 (доступ 1.04.2018)].
Pawlak Edward, Pełka Barbara. 1985. Film radziecki w Polsce. Warszawa: Redakcja Wydawnictw Filmowych Przedsiębiorstwa Dystrybucji Filmów.
Pietrzyk Marcin. Gotując dla somalijskich piratów. (online) http://www.filmweb.pl/review/Gotuj%C4%85c+dla+somalijskich+pirat%C3%B3w-13956 (dostęp 1.04.2018).
Pitera Zbigniew. 1967. Nowy film radziecki. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
Płażewski Jerzy. 1995. Historia filmu. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Słownik języka polskiego PWN. T. 3: R–Z. 2002. Red. Szymczak M. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Syska Rafał. 2001. Thriller jako gatunek. W: Wokół kina gatunków. Red. Loska K. Kraków: Rabid: 79–113.
Szczepański Tadeusz. 1991. Stalin i filmowcy. W: Autor w filmie. Z dziejów ewolucji filmowych form artystycznych. Red. Hendrykowski M. Poznań: Państwowa Wyższa Szkoła Sztuk Plastycznych: 104–119.
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
