Jak wyrwać się z zaklętego kręgu "sąsiedzkich stereotypów"? Analiza polskiego dyskursu publicystycznego

Joanna Korzeniewska-Berczyńska

Warszawa

Abstrakt

Przedmiotem rozważań w niniejszym tekcie jest prezentacja oraz analiza semantyczna pol-
skiego publicystycznego dyskursu niezgody jako reakcji na manichejską ocenę rzeczywistoci
prezentowaną przez kreatorów wizji czarno-białego świata.
Wyekscerpowany materiał dotyczy okresu od połowy 2009 do połowy 2011 r., a źródłem są
periodyki orientacji umiarkowanej oraz lewicowej. W tym przedziale czasowym dyskurs był zdo-
minowany przez bardzo różne, częstokroć skrajne oceny mordu katyńskiego oraz katastrofy
smoleńskiej z 10.04.2010 r. To zarazem okres odradzania się starych oraz powstawania nowych
negatywnych stereotypów dotyczących Rosji, a zwłaszcza Rosjan.
Jednostronność wysoce emocjonalnych ocen stanowi bodziec wywołujący kontrdyskurs
oparty na argumentach i zdrowym rozsądku. Zderzenie tych dwóch interpretacji tworzy wielo-
barwną przestrzeń kulturową, informuje o polskiej mentalnoci, tym razem w aspekcie oszacowa-
nia naszych wad narodowych.
Czy można wyrwać się z tego zaklętego kręgu? Na to proste z pozoru pytanie nie ma
jednoznacznej odpowiedzi. Jednakże poznając bolesną prawdę o sobie, rezygnujemy z komunika-
cyjnego milczenia niedosłyszących, odzyskujemy zdolność do uczestniczenia w dialogu między-
kulturowym.