Wpływ Października 1956 roku na zmiany w polityce rolnej na Warmii i Mazurach

Radosław Gross

doi:10.31648/ep.8393

Opublikowane: 2022-12-071

Nr XXIII/2 (2022)

Wpływ Października 1956 roku na zmiany w polityce rolnej na Warmii i Mazurach

Radosław Gross

Echa Przeszłości

Dział: ARTYKUŁY I ROZPRAWY

https://doi.org/10.31648/ep.8393

Abstrakt

Przemiany zapoczątkowane październikowym Plenum KC PZPR w 1956 r. doprowadziły do gruntownych zmian w polityce rolnej państwa. Zmiany te objęły trzy sektory rolnictwa: prywatny, spółdzielczy i państwowy. W przypadku rolników indywidualnych ograniczono wymiar nakładanych na nich świadczeń i stworzono im bardziej sprzyjające warunki do rozwoju produkcji. Władze odeszły w procesie kolektywizacji od stosowania środków administracyjnych i zarzucono siłowe metody tworzenia spółdzielni produkcyjnych. Działania te doprowadziły do przerwania procesu kolektywizacji wsi i lawinowego rozwiązywania istniejących kolektywów. Reformy wprowadzane w państwowym sektorze rolnictwa prowadziły do decentralizacji zarządzania i zwiększenia samodzielności jednostek gospodarczych znajdujących się na najniższym szczeblu w strukturze PGR. Z czasem jednak przystąpiono do łączenia drobnych przedsiębiorstw państwowych w mniej efektywne gospodarstwa wielozakładowe.

Słowa kluczowe:

kolektywizacja, dekolektywizacja, Warmia i Mazury, rolnictwo, chłopi

Inne teksty tego samego autora

Radosław Gross, Związek Samopomocy Chłopskiej na olsztyńskiej wsi (1945–1948). Początki „polityki klasowej” , Echa Przeszłości: Nr XIX (2018)
Radosław Gross, Założenia polityki rolnej w Polsce w programach głównych partii i stronnictw politycznych (1939-1945/1946) , Echa Przeszłości: Nr XXI/1 (2020)
Radosław Gross, Okręg Mazurski w świetle materiałów Wojewódzkiego Urzędu Ziemskiego w Olsztynie (marzec-maj 1945 roku) , Echa Przeszłości: Nr XVII (2016)
Radosław Gross, Stanowiska kierowania Wojewódzkiego Komitetu Obrony w Olsztynie w świetle dokumentów Służby Bezpieczeństwa , Echa Przeszłości: Nr XXI/2 (2020)
Radosław Gross, Obciążenia gospodarstw chłopskich na Warmii i Mazurach w latach 1948-1956 , Echa Przeszłości: Nr XVI (2015)
Radosław Gross, Wyprawy rabunkowe mieszkańców północnego Mazowsza do powiatu szczycieńskiego w latach 1945–1946 w świetle źródeł Ministerstwa Ziem Odzyskanych , Echa Przeszłości: Nr XXII/2 (2021)
Radosław Gross, Życie codzienne junaków w brygadach Powszechnej Organizacji "Służba Polsce" na terenie województwa olsztyńskiego , Echa Przeszłości: Nr XI (2010)
Radosław Gross, Rok 1989 w lokalnej perspektywie. Przykład Lidzbarka Warmińskiego , Echa Przeszłości: Nr XX/2 (2019)
Radosław Gross, Hubert Mordawski, Ziemie Odzyskane 1945-1956 , Echa Przeszłości: Nr XVIII (2017)
Norbert Kasparek, Witold Gieszczyński, Radosław Gross, Prof. dr hab. Andrzej Skrzypek (1944–2023) , Echa Przeszłości: Nr XXIV/1 (2023)

1 2 > >>

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Gross, R. (2022). Wpływ Października 1956 roku na zmiany w polityce rolnej na Warmii i Mazurach. Echa Przeszłości, (XXIII/2), 131–146. https://doi.org/10.31648/ep.8393

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bałtowski M., Gospodarka socjalistyczna w Polsce. Geneza, rozwój, upadek, Warszawa 2009.
Google Scholar

Cholewa R., Ostrowski T., Państwowe przedsiębiorstwa gospodarki rolnej, Warszawa 1976.
Google Scholar

Dzun W., Państwowe gospodarstwa rolne w rolnictwie polskim w latach 1944–1990, Warszawa 1991.
Google Scholar

Gajewski J., Polityka rolna w okresie gospodarki nakazowo-rozdzielczej, w: Polska polityka rolna 1944-1994. Wybrane zagadnienia, red. B. Kożuch, Białystok 1994.
Google Scholar

Gross R., Obciążenia gospodarstw chłopskich na Warmii i Mazurach w latach 1948-1956, „Echa Przeszłości” 2015, t. XVI.
Google Scholar

Gross R., Opuszczanie i porzucanie gospodarstw rolnych na Warmii i Mazurach w okresie kolektywizacji wsi (1948-1956), „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” 2018, nr 3.
Google Scholar

Gross R., Problem uwłaszczenia gospodarstw osadniczych na Warmii i Mazurach w latach 1945-1956, w: Wieś na Ziemiach Zachodnich i Północnych po 1945 r. Ciągłość czy zmiana?, red. J. Kluba, A. Paprot-Wielopolska, M. Szajda, P. Zubowski, Wrocław 2020.
Google Scholar

Gross R., Przemiany gospodarcze wsi na Warmii i Mazurach w latach 1945-1956, Olsztyn 2019.
Crossref
Google Scholar

Gross R., Społeczna klasyfikacja gruntów na Warmii i Mazurach w 1949 roku i jej skutki, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” 2015, nr 1.
Google Scholar

Jarecka-Kimlowska S., Polityka spółdzielcza na wsi polskiej w latach 1944-1970 (przyczynek do genezy polityki spółdzielczej w rolnictwie), Warszawa 1978.
Google Scholar

Jarosz D., Polityka władz komunistycznych w Polsce w latach 1948–1956 a chłopi, Warszawa 1998.
Google Scholar

Jastrząb M., Manewr gospodarczy? Korekta polityki ekonomicznej na IX Plenum Komitetu Centralnego PZPR w 1953 r., „Przegląd Historyczny” 2003, nr 94/1.
Google Scholar

Jezierski A., Leszczyńska C., Historia gospodarcza Polski, Warszawa 1999.
Google Scholar

Kaliński J., Polityka gospodarcza Polski w latach 1948–1956, Warszawa 1987.
Google Scholar

Machałek M., Przemiany wsi zachodniopomorskiej w latach 1945–1956, Szczecin 2012.
Google Scholar

Markiewicz M., Kolektywizacja wsi w województwie białostockim 1948–1956, Białystok 2010.
Google Scholar

Miernik G., Dekolektywizacja wsi w Polsce w latach 1956-1957, w: Represje wobec wsi i ruchu ludowego (1956-1989). Materiały z konferencji naukowej 27-28 listopada 2003 r. w Rzeszowie pt. „Wieś i ruch ludowy a władza w latach 1956-1989”, t. 2, red. J. Gmitruk, Z. Nawrocki, Warszawa 2004.
Google Scholar

Miernik G., Opór chłopów wobec kolektywizacji w województwie kieleckim 1948-1956, Kielce 1999.
Google Scholar

Miernik G., Przeobrażenia polityczne, gospodarcze i społeczne na wsi w województwie kieleckim w 1956 roku, w: Wieś polska wobec wydarzeń 1956 roku, pod red. G. Miernika, Kielce 1998.
Google Scholar

Pacewicz S., Społeczno-polityczne aspekty rozwoju rolniczych spółdzielni produkcyjnych na przykładzie Polski północno-wschodniej, Warszawa 1978.
Google Scholar

Robakowski K., Chłopi polscy wobec kryzysu w spółdzielczości produkcyjnej w 1956 r., „Państwo i Kultura Polityczna. Zeszyty Politologiczne” 1988, vol. 2.
Google Scholar

Robakowski K., Stanowisko chłopów polskich wobec programu forsownej kolektywizacji wsi i jego konsekwencje w 1956 roku, w: Wieś polska wobec wydarzeń 1956 roku, , pod red. G. Miernika, Kielce 1998.
Google Scholar

Skrzypek A., Mechanizmy uzależnienia. Stosunki polsko-radzieckie 1944-1957, Pułtusk 2002.
Google Scholar

Słabek H., O społecznej historii Polski 1945–1989, Warszawa 2015.
Google Scholar

Stępka S., Chłopi w polityce Władysława Gomułki 1956-1970, w: Represje wobec wsi i ruchu ludowego (1956-1989). Materiały z konferencji naukowej 27-28 listopada 2003 r. w Rzeszowie pt. „Wieś i ruch ludowy a władza w latach 1956-1989”, t. 2, red. J. Gmitruk, Z. Nawrocki, Warszawa 2004.
Google Scholar

Stępka S., Gomułkowska koncepcja kolektywizacji rolnictwa (1956-1970), „Studia Historyczne” 1996, z. 2.
Google Scholar

Wilamowski B., Mucha J., Organizacja zarządzania oraz rozwój sił wytwórczych w gospodarstwach państwowych województwa olsztyńskiego w latach 1945-1961, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” 1962, nr 1.
Google Scholar

Woś A., Rolnictwo polskie 1945–2000. Porównawcza analiza systemowa, Warszawa 2000.
Google Scholar