Stanowiska kierowania Wojewódzkiego Komitetu Obrony w Olsztynie w świetle dokumentów Służby Bezpieczeństwa

Radosław Gross

doi:10.31648/ep.6359

Opublikowane: 2020-12-281

Nr XXI/2 (2020)

Stanowiska kierowania Wojewódzkiego Komitetu Obrony w Olsztynie w świetle dokumentów Służby Bezpieczeństwa

Radosław Gross

Echa Przeszłości

Dział: DOKUMENTY I MATERIAŁY

https://doi.org/10.31648/ep.6359

Abstrakt

Wojewódzkie Komitety Obrony w okresie tzw. Polski Ludowej, obok innych zadań, miały przede wszystkim sprawować władzę na podległym im obszarze w czasie wojny, podejmować działania zmierzające do zorganizowania obrony w oparciu o jednostki terytorialne i powszechną samoobronę. W stanach bezpośredniego zagrożenia lub wojny działać miały w miejscach ukrytych, zamaskowanych, spełniających dość surowe wymogi dotyczące bezpieczeństwa. Wytypowanie miejsc lokalizacji stanowisk kierowania i ich przygotowanie stało się niezwykle ważnym zadaniem Wojewódzkich Komitetów Obrony. Służba Bezpieczeństwa zajęła się zabezpieczeniem kontrwywiadowczym stanowisk kierowania. W ramach tych działań dążono do zachowania w tajemnicy ich lokalizacji i właściwego przeznaczenia. Analiza dokumentów wytworzonych przez Służbę Bezpieczeństwa skłania do refleksji na temat motywów, którymi kierowano się w wyznaczaniu ich lokalizacji (m.in. w obiektach o funkcjach edukacyjnych), a także ogromnej roli jaką przypisywały tym obiektom ówczesne władze centralne i lokalne.

Słowa kluczowe:

Wojewódzki Komitet Obrony, stanowiska kierowania, obrona terytorialna

Inne teksty tego samego autora

Radosław Gross, Związek Samopomocy Chłopskiej na olsztyńskiej wsi (1945–1948). Początki „polityki klasowej” , Echa Przeszłości: Nr XIX (2018)
Radosław Gross, Założenia polityki rolnej w Polsce w programach głównych partii i stronnictw politycznych (1939-1945/1946) , Echa Przeszłości: Nr XXI/1 (2020)
Radosław Gross, Okręg Mazurski w świetle materiałów Wojewódzkiego Urzędu Ziemskiego w Olsztynie (marzec-maj 1945 roku) , Echa Przeszłości: Nr XVII (2016)
Radosław Gross, Obciążenia gospodarstw chłopskich na Warmii i Mazurach w latach 1948-1956 , Echa Przeszłości: Nr XVI (2015)
Radosław Gross, Wyprawy rabunkowe mieszkańców północnego Mazowsza do powiatu szczycieńskiego w latach 1945–1946 w świetle źródeł Ministerstwa Ziem Odzyskanych , Echa Przeszłości: Nr XXII/2 (2021)
Radosław Gross, Wpływ Października 1956 roku na zmiany w polityce rolnej na Warmii i Mazurach , Echa Przeszłości: Nr XXIII/2 (2022)
Radosław Gross, Życie codzienne junaków w brygadach Powszechnej Organizacji "Służba Polsce" na terenie województwa olsztyńskiego , Echa Przeszłości: Nr XI (2010)
Radosław Gross, Rok 1989 w lokalnej perspektywie. Przykład Lidzbarka Warmińskiego , Echa Przeszłości: Nr XX/2 (2019)
Radosław Gross, Hubert Mordawski, Ziemie Odzyskane 1945-1956 , Echa Przeszłości: Nr XVIII (2017)
Norbert Kasparek, Witold Gieszczyński, Radosław Gross, Prof. dr hab. Andrzej Skrzypek (1944–2023) , Echa Przeszłości: Nr XXIV/1 (2023)

1 2 > >>

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Gross, R. (2020). Stanowiska kierowania Wojewódzkiego Komitetu Obrony w Olsztynie w świetle dokumentów Służby Bezpieczeństwa. Echa Przeszłości, (XXI/2), 353–388. https://doi.org/10.31648/ep.6359

Cited by / Share

Bibliografia

Źródła archiwalne

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Białymstoku

WUSW w Olsztynie

Archiwum Państwowe w Olsztynie

Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej

Źródła drukowane

Konstytucja PRL, Warszawa 1952.

Protokół nr 31 posiedzenia Biura Politycznego KC PPR z dnia 2 października 1948 r., [w:] Protokoły posiedzeń Biura Politycznego KC PPR 1947–1948. Dokumenty do dziejów PRL, z. 15, oprac. A. Kochański, Warszawa 2002.

Protokół posiedzenia Komisji Wojskowej Biura Politycznego KC PZPR z 10 maja 1949 r., [w:] Kierownictwo PPR i PZPR wobec wojska 1944–1956. Dokumenty do dziejów PRL, z. 16, oprac. J. Poksiński, A. Kochański, K. Persak, Warszawa 2003.

Rocznik statystyczny 1979, Warszawa 1979.

Rocznik statystyczny województwa olsztyńskiego 1963, Olsztyn 1964.

Uchwała Rady Ministrów nr 111/73 z dnia 18 maja 1973 r. w sprawie obrony cywilnej, „Dziennik Rozkazów MON” 1973 r., nr 15 i 16.

Uchwała Komitetu Obrony Kraju nr 1/KOK z dnia 27 kwietnia 1974 r. w sprawie wojewódzkich komitetów obrony, „Biuletyn Komitetu Obrony Kraju” 1974, nr 15-A

Wnioski w sprawie pracy partyjnego Zespołu Wojskowego skierowane w maju 1949 r. przez I wiceministra obrony narodowej gen. Edwarda Ochaba do przewodniczącego KC PZPR, prezydenta Bolesława Bieruta, [w:] Kierownictwo PPR i PZPR wobec wojska 1944–1956. Dokumenty do dziejów PRL, z. 16, oprac. J. Poksiński, A. Kochański, K. Persak, Warszawa 2003.

Prasa i wydawnictwa ciągłe

„Żołnierz Wolności” 1963–1964

Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej 1951

Dziennik Ustaw Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej 1958, 1967, 1972, 1975

Opracowania

Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza, t. II 1956–1975, red. nauk. P. Piotrowski, Warszawa 2006.

Jasiczek M., Geneza powstania i funkcje obrony terytorium kraju, „Przegląd Obrony Terytorialnej” 1973, nr 1.

Kowalski L., Komitet Obrony Kraju (MON-PZPR-MSW), Warszawa 2011.

Malec J., Malec D., Historia administracji i myśli administracyjnej, Kraków 2000.

Paczkowski A., Komitet Obrony Kraju w latach 1959–1991, „Zeszyty Historyczne” 2008, nr 166.

Suwart J., Zarys Obrony Cywilnej w Polsce w latach 1920–1996, Warszawa 2003.

U źródeł uniwersytetu 1933–1999. Materiały i dokumenty do powstania Uniwersytetu Warmińsko--Mazurskiego, wstęp, wybór i opracowanie B. Łukaszewicz, przedmowa S. Achremczyk, Olsztyn 1999. Google Scholar