Estetyczna percepcja natury

Małgorzata Liszewska

Opublikowane: 2018-09-261

Nr 4 (1998)

Estetyczna percepcja natury

Małgorzata Liszewska

Abstrakt

Kategorie wzniosłości i piękna wiąże się z wartościami estetycznymi. Najwcześniejsze znane określenie wzniosłości jako odrębnej, wyróżnionej kategorii znajduje się w rozprawie przypisywanej pseudo-Longinusowi, ale obecnie się przypuszcza, że jest jeszcze starsze (I wiek n.e.). W filozofii nowożytnej kategoria wzniosłości nabrała szczególnego znaczenia dzięki E. Burke’owi i jego pracy Essay on the Sublime and Beautiful (1756). Kant także wyróżnił wzniosłość jako kategorię oddzielną od piękna, przypisując ją wyłącznie władzom umysłu, a nie przedmiotowi. Począwszy od lat osiemdziesiątych nastąpił renesans estetyki kantowskiej. Sprawcą tego fenomenu jest francuski filozof J. F. Lyotard. Autor Le Differend odniósł kantowską kategorię wzniosłości do sztuki awangardowej. W postmodernizmie estetyka wzniosłości powróciła do definicji estetyki Baumgartena, kładącej szczególny nacisk na zdolności percepcyjne.

W niniejszym artykule zaprezentowano źródła estetycznej percepcji natury. Dlaczego natura wydaje się nam tak harmonijna i piękna? Natura jest archetypem sztuki. Twórczość artystyczna człowieka jest tylko imitacją natury i odtwarza jej formy w pozornie abstrakcyjny sposób.

Słowa kluczowe:

wartości estetyczne, estetyka, piękno, wzniosłość, postmodernistyczna estetyka wzniosłości, sprawności percepcyjne, percepcja estetyczna, współczesny kryzys ekologiczny

Inne teksty tego samego autora

Małgorzata Liszewska, Przestrzeń architektoniczna : przestrzeń fizyczna a przestrzeń kulturowa , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 8 (2002)
Małgorzata Liszewska, Estetyka, natura, ekologia , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 6 (2000)
Małgorzata Liszewska, Ekologiczna estetyka przyrody Gernota Böhmego , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 9 (2003)
Małgorzata Liszewska, Fotografia jaka jest: (fotografia jako zjawisko estetyczne) , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 7 (2001)
Małgorzata liszewska, Las jako... , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 25 (2019)
Małgorzata Liszewska, Anestetyka architektury , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 8 (2002)
Małgorzata Liszewska, Podróże po zwyczajności , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 10 (2004)

Pobierz pliki

Zasady cytowania

Liszewska, M. (2018). Estetyczna percepcja natury. Humanistyka I Przyrodoznawstwo, (4), 101–110. Pobrano z https://czasopisma.uwm.edu.pl/index.php/hip/article/view/1046

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Cassier E. 1921. Kants Leben und Lehre. Berlin, za: 1996. Hudzik J. P. U podstaw estetyki. Wydawnictwo UMCS, Lublin.

Cassier E. Klucz do natury człowieka: symbol. W: Oprac. Różański R. 1993. Współczesna myśl estetyczna. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.

Devall B., Seassions G. 1994. Ekologia głęboka. Wydawnictwo Pusty Obłok, Warszawa.

Gołaszewska M. 1997. Estetyka pięciu zmysłów. PWN, Warszawa – Kraków.

Kant I. 1964. Krytyka władzy sądzenia. Przeł. Gałecki J. PWN, Warszawa.

Kawiecki P., Piekarski R. 1994. Zagadnienia estetyki współczesnej. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.

Kwiek M. 1994. Lyotardowskiej wzniosłości motywy estetyczne, etyczne i polityczne. W: Sztuka i estetyka po awangardzie a filozofia postmodernistyczna. Red. A. Zeidler-Janiszewska, Instytut Kultury, Warszawa.

Lakoff G., Johnson M. 1998. Metafory w naszym życiu. PIW, Warszawa.

Lorenc I. 1993. Logos i mit rzeczywistości. Uniwersytet Warszawski.

Tatarkiewicz W. 1993. Historia filozofii. T. III. PWN, Warszawa.

Żelazny M.: 1993. Idea wolności w filozofii Kanta. Wydawnictwo Comer, Toruń.

Żelazny M.: 1994. Źródłowy sens pojęcia estetyka. Wydawnictwo UMK, Toruń. Google Scholar