Próba systematyzacji uwarunkowań kryzysu ekologicznego. Dlaczego niszczymy środowisko naturalne?

Tomasz Watowski

Opublikowane: 2018-10-101

Nr 10 (2004)

Próba systematyzacji uwarunkowań kryzysu ekologicznego. Dlaczego niszczymy środowisko naturalne?

Tomasz Watowski

Abstrakt

Współczesny kryzys ekologiczny posiada wymiary globalne. Pomimo wielu sukcesów w zakresie ochrony środowiska, a także wprowadzania w życie koncepcji trwałego rozwoju - nadal się pogłębia. Często wskazuje się na różnorodne przyczyny narastania globalnego kryzysu ekologicznego, które w sposób systemowy można określić jako bezpośrednie, pośrednie i głębokie. Do przyczyn bezpośrednich należą produkcja i jej wpływ na środowisko, oddziaływanie konsumpcji na środowisko, wpływ mobilności społecznej. Natomiast pośrednie przyczyny kryzysu ekologicznego wiążą się głównie z funkcjonowaniem współczesnej gospodarki rynkowej, a także wzrostem demograficznym, który jest także wynikiem systemu gospodarczego. Najważniejsze znaczenie we współczesnej gospodarce narodowej posiadają przy tym tzw. aktorzy korporacyjni, a szczególnie transnarodowe korporacje. Do głębokich przyczyn globalnego kryzysu ekologicznego trzeba zaliczyć uwarunkowania antropologiczne kryzysu ekologicznego, a także rolę światopoglą dów i przyjętych wartości moralnych wobec środowiska naturalnego. Szczególną rolę odgrywa tutaj także etyka antropocentryczna.

Słowa kluczowe:

kryzys ekologiczny, aktorzy koiporacyjni, czynniki bezpośrednie, czynniki pośrednie, czynniki głębokie, trwały rozwój, ekologia głęboka, antropomorfizm

Pobierz pliki

Zasady cytowania

Watowski, T. (2018). Próba systematyzacji uwarunkowań kryzysu ekologicznego. Dlaczego niszczymy środowisko naturalne?. Humanistyka I Przyrodoznawstwo, (10), 89–111. Pobrano z https://czasopisma.uwm.edu.pl/index.php/hip/article/view/1528

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

H. Haberl i in., Stojfivechsel und Kolonisierung. Konzepte zur Beschreibung des Verhältnisses von Gesellschaft und Natur, [w:] Stoffwechsel und Kolonisierung von Natur, Amsterdam 1997.

E. Kośmickj, Główne aspekty metabolizmu społecznego i kolonizacji przyrody, „Ekonomia i Środowisko” 1998

J.M. Dołęga, Człowiek w zagrożonym środowisku. Warszawa 1998; Ochrona środowiska społeczno-przyrodniczego w filozofii i teologii, red J.M. Dołęga, J.W. Czartoszewski, A. Skowroński, Warszawa 2001; Człowiek - zwierzę - cywilizacja. Aspekt humanistyczny, red. H. Korpikiewicz, Poznań 2001.

D. Pieńkowski, Kapitał naturalny w teoretycznych analizach czynników produkcji, „Ekonomia i Środowisko” 2002, nr 1.

Por. S. Kozłowski, Ekorozwój. Wyzwanie XXI wieku, Warszawa 2000

E. Kośmicki, Ruch antyglobalistyczny - podstawowe problemy i założenia. Uwagi na marginesie książki. Buchholz Ch.. Karras A., Nachwey O.. Schmidt I., Unsere Welt ist keine Ware. Handbuch für Globalisierungskritiker, „Dziś” 2003, nr 1 i 2

Por. E. Kośmicki, Ochrona środowiska w kwiecie wielkich korporacji, „Aura” 1998

B. Lötsch, Der Mensch, seine Umwelt und seine Ressourcen, [w:] W. Schiefenhövel, Ch. Voc.el, G. Vollmer, U. Opolka (Hrsg.), Vom Affen zum Halbgott, Stuttgart 1994

D. Kielczewski, Kulturowe aspekty kryzysu ekologicznego, „Człowiek i Przyroda” 2000. nr I 1 12.

Por. Globale Trends 2000. Fakten - Analysen - Prognosen, ltrsg v. J. Hauchler, D. M essner, F. Nuschler, Bonn 1999

G. Ritzer, The McDonaldisation o f Society, Newbury Park 1993

G. Ritzer, Macdonalydyzacja społeczeństwa, Warszawa 1999

D. Pieńkowski, Teoria konsumpcji w ekonomii ekologicznej, niepublikowana praca doktorska, Kraków 2001

Por. WWF (World Wide Fund for Nature), Living Planet Report: Overconsumption is Driving the Rapid Decline o f the World’s Natural Environment, Gland 1998

W. Engelhardt, Zu spät?, „Mut” 2003, nr 2

German Advision Council Global JChange. Annual Raport, „World in Transtition”, Bonn 1993

J. Semkow, Ekonomia a ekologia, Warszawa 1989

Aus Verantwortung Jur die Zukunjt, Bundesministerium Jiir Umwelt, „Naturschutz und Reaktorsichercheit”, Bonn-Berlin 2000

Por. J. Kusztal, Ekonomiczne i organizacyjne aspekty ekobgizacji systemu transportowego w aglomeracji katowickiej, [w:] Ekonomia a rozwój zrównoważony, pod red. F. Piontka, t. II, Białystok 2001

K .H . Hillman, Uberlebensgesellschaft. Von der Endzeitgefuhr zur Zukunjtssicherung, Wurzburg 1996

E. Kośmicki, Państwo narodowe w czasach globalizacji, „Dziś” 2000

A. B udnikowskj, Ochrona środowiska jako problem globalny, Warszawa 1998

A. Woś, Ekonomika odnawialnych zasobów naturalnych, Warszawa 1995

H.Ch. Binswanger, Przyszłość ekonomii, „Ekonomia i Środowisko” 1997

E. Kośmicki, Kapitalizm kontra kapitalizm, „Gospodarka Narodowa” 1993, nr 4

H.C. Binswanger, Zukunft der Ökonomie - Ökonomie der Zukunft. Hat die Umwelt eine Chance?, [w:] Die Erhaltung der Umwelt als Herausforderung und Chance. Atzelsherger Gespräche 1994, Hrsg, von Max Vollkommen Erlangen 1995. Erlangen Forschungen. Reihe A, Geistwissenschaften, Band 72

E. Kośmickj, Ochrona przyrody a pieniądze, „Aura” 1993, nr 3

S. Kozłowski, Założenia mnożnika cztery, [w:] Wokół mnożnika cztery, red. S. Kozłowski, Z. Wróblewski, Lublin 2000

E. Kośmicki, Kres różnorodności gatunków, rec. W. Engelhard, Das Ende der Artenvielfalt Aussterben und Ausrottung von Tieren, „Ekoland” 1998, nr 9

Al. Gore, Ziemia nu krawędzi. Człowiek a ekologia. Warszawa 1996

H.G. Kastenholz, K.H. Erdmann, M. W olf (Hrsg.), Nachhaltige Entwicklung. Zukunjischancen ju r Menschen und Umwelt, Berlin-Heidelberg 1996

J. Seager, Der Oko Atlas, Bonn 1995

D. Kielczewski, Kulturowe aspekty kryzysu ekologicznego, „Człowiek i Przyroda” 2000, nr 1

B. Fiedor, S. Czaja, A. Graczyk, Z. Jakubczyk, Podstawy ekonomii środowiska i zasobów naturalnych, Warszawa 2002

Z. Lepko, Antropologia kryzysu ekologicznego, Warszawa 2003

Por. B. Verbeek, Die Anthropologie der Umweltzerstôrung. Die Evolution und der Schatten der Zukunft, 3. Aufl., Darmstadt 1998

H. Rogall, Akteure der nachhaltigen Entwicklung, München 2003

H. Rogall, Ökonomie der Nachhaltigkeit. Handlungsfelder fü r Politik und Wirtschaft, Wiesbaden 2004

D. Kielczewskj, Główne nurty ekologiczne we współczesnej filozofii, [w:] Interdyscyplinarne podstawy ochrony środowiska przyrodniczego, red. B. Prandecka, Wrocław--Warszawa-Kraków 1993

B. Devall, G. Sessions, Ekologia głęboka, Warszawa 1995.

J. Aleksandrowicz, Sumienie ekologiczne, Warszawa 1979

Por. Ripinsky-Naxon, Ekologia globalna i transformacja świadomości, [w:] Ekologia du:ha, red. J.L. Krakowiak, Warszawa 1999 Google Scholar