UWAGI O ONTOLOGII LOKALNOŚCI

Bogdan Radzicki

doi:10.31648/hip.6756

Opublikowane: 2021-05-181

Nr 26 (2020)

UWAGI O ONTOLOGII LOKALNOŚCI

Bogdan Radzicki

Humanistyka i Przyrodoznawstwo

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.31648/hip.6756

Abstrakt

W artykule autor podejmuje próbę naszkicowania możliwych perspektyw teoretycznych prowadzenia badań nad lokalnością/regionalnością w ramach trzech współczesnych teorii społecznych, w których kluczową rolę przypisuje się pojęciu komunikacji: teorię społeczeństwa komunikacyjnego Manuela Castellsa, teorię aktora-sieci Bruno Latoura oraz teorię systemów społecznych Niklasa Luhmanna. Mimo wyraźnych różnic wskazane koncepcje mają przynajmniej trzy istotne cechy, które tworzą pewną wspólną teoretyczną płaszczyznę refleksji: każda z nich podkreśla procesualność społeczeństwa, rolę komunikacji oraz skupia swoją uwagę na wytwarzaniu sensów – znaczeń społecznych. Każda z wymienionych tu cech pozwala ukonstytuować interesujące pole badawcze do podejmowania studiów nad lokalnością/regionalnością w ramach różnych dyscyplin humanistycznych i społecznych.
Tekst stanowi jedynie przyczynek do sformułowania takiego projektu badawczego. Celem artykułu jest zwrócenie uwagi badaczy lokalności na możliwości i narzędzia teoretyczne, jakie oferują wskazane koncepcje.

Słowa kluczowe:

lokalność, ontologia, Manuel Castells, Bruno Latour, ANT, Niklas Luhmann, komunikacja, system społeczny

Inne teksty tego samego autora

Bogdan Radzicki, Wokół filozoficznych interpretacji psychiatrii Antoniego Kępińskiego -implikacje aksjologiczne , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 1 (1995)
Bogdan Radzicki, „Fakt moralny " - „Macierzysta sytuacja moralna " , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 19 (2013)
Bogdan Radzicki, Prawo naturalne w „Psychiatrii aksjologicznej” A. Kępińskiego , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 2 (1996)
Marta Śliwa, Bogdan Radzicki, Dlaczego prusowie? Colloquia Baltica - interdyscyplinarne spotkania z historią i kulturą bałtów. Olsztyn 23-24 września 2004 , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 10 (2004)

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Radzicki, B. (2021). UWAGI O ONTOLOGII LOKALNOŚCI. Humanistyka I Przyrodoznawstwo, (26), 131–146. https://doi.org/10.31648/hip.6756

Cited by / Share

Bibliografia

Abriszewski K. (2008), Rzeczy w kontekście Teorii Aktora-Sieci, [w:] Rzeczy i ludzie. Humanistyka wobec materialności, J. Kowalewski, W. Piasek,
Google Scholar

M. Śliwa (red.), Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Olsztyn: 103–129. Abriszewski K. (2010), Splatając na nowo ANT. Wstęp do „Splatając na nowo to, co społeczne”, [w:] B. Latour, Splatając na nowo to, co społeczne. Wprowadzenie do Teorii Aktora-Sieci, przeł. A. Derra, K. Abriszewski, Wydawnictwo Universitas, Kraków.
Google Scholar

Abriszewski K. (2012), Poznanie, zbiorowość, polityka. Analiza Teorii Aktora-Sieci Bruno Latoura, Wydawnictwo Universitas, Kraków.
Google Scholar

Abriszewski K. (2015), Teoria aktora-sieci, jako teoria kultury, [w:] Kultura nie-ludzka, A. Kil, J. Malczyński, D. Wolska (red.), „Prace Kulturoznawcze” 18, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław: 99–116.
Google Scholar

Bauman Z. (2012), Kultura jako praxis, przeł. J. Konieczny, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa: 7–87.
Google Scholar

Bednarek J. (2014), Zwrot posthumanistyczny a ontologia, „Praktyka Teoretyczna” 4(14), URL=http://www.praktykateoretyczna.pl/PT_nr14_2014_Polityki_popkultury/12.Bednarek.pdf [dostęp z dnia 04.11.2020].
Google Scholar

Bińczyk E. (2010), Inwazja ANT na „rynek” polski, „Teksty Drugie” 1–2: 329–337.
Google Scholar

Bińczyk E. (2012), Technonauka w społeczeństwie ryzyka. Filozofia wobec niepożądanych następstw praktycznego sukcesu nauki, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń.
Google Scholar

Castells M. (2008), Siła tożsamości, przeł. S. Szymański, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Castells M. (2010), Społeczeństwo sieci, przeł. M. Marody, K. Pawluś, J. Sławiński, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Castells M. (2013), Władza komunikacji, przeł. P. Tomanek, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Głażewski M. (2009), Teoria systemów autopojetycznych Niklasa Luhmanna – między metafizyką a metabiologią, „Przegląd Pedagogiczny” 1: 39–55.
Google Scholar

Goszczyński W., Knieć W., Czachowski H. (2015), Lokalne horyzonty zdarzeń. Lokalność i kapitał społeczny w kulturze (nie)ufności na przykładzie wsi kujawsko-pomorskiej, Wydawnictwo Muzeum Etnograficznego, Toruń.
Google Scholar

Jałowiecki B., Sowa K.Z., Dudkiewicz P. (1989), Społeczności lokalne. Teraźniejszość i przyszłość, Uniwersytet Warszawski, Warszawa.
Google Scholar

Kowalewski J., Piasek W., Śliwa M. (red.) (2008), Rzeczy i ludzie. Humanistyka wobec materialności, Instytut Filozofii UWM, Olsztyn.
Google Scholar

Kurczewska J. (2006a), Robocze ideologie lokalności. Stare i nowe schematy, [w:] Oblicza lokalności. Tradycja i współczesność, J. Kurczewska (red.),
Google Scholar

Instytut Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa: 88–129.
Google Scholar

Kurczewska J. (red.) (2006b), Oblicza lokalności. Tradycja i współczesność, Instytut Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa.
Google Scholar

Latour B. (2010), Splatając na nowo to, co społeczne. Wprowadzenie do Teorii Aktora-Sieci, przeł. A. Derra, K. Abriszewski, Wydawnictwo Universitas, Kraków.
Google Scholar

Linkiewicz O. (2018), Lokalność i nacjonalizm. Społeczności wiejskie w Galicji Wschodniej w dwudziestoleciu międzywojennym, Wydawnictwo Universitas, Warszawa.
Google Scholar

Luhmann N. (2012), Systemy społeczne, przeł. M. Kaczmarek, Wydawnictwo Nomos, Kraków.
Google Scholar

Łukasiuk M. (2016), Przemiany zamieszkiwania w świetle teorii systemów, [w:] Socjologia zamieszkiwania. Narracje, dyfuzje, interwencje, M. Jewdokimow, M. Łukasiuk (red.), Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa: 107–128.
Google Scholar

Łukasiuk M. (2018), Kategoria atmosfery w świetle teorii systemów Niklasa Luhmanna, „Miscellanea Anthropologica et Sociologica” 19(1): 194–206.
Google Scholar

Matuszek K.C. (2017), Niklasa Luhmanna socjologia bez człowieka, Księgarnia Akademicka, Kraków.
Google Scholar

Nowak A.W. (2011), Podmiot, system, nowoczesność, Instytut Filozofii UAM, Poznań.
Google Scholar

Skąpska G. (2012), Niklas Luhmann i teoria systemów społecznych, [w:] N. Luhmann, Systemy społeczne, przeł. M. Kaczmarek, Wydawnictwo Nomos, Kraków: VII–XVIII.
Google Scholar

Stadler F. (2012), Manuel Castells. Teoria społeczeństwa sieci, przeł. M. Król, Uniwersytet Jagielloński, Kraków.
Google Scholar

Smoliński G. (2014), Znaczenie kategorii reprodukcji w teorii autopojetycznych systemów społecznych dla zachowania tożsamości przez cząstkowy system społeczny, „Młoda Humanistyka” 1(2), URL=http://www.humanistyka.com/index.php/MH/article/view/22 [dostęp z dnia 01.02.2020].
Google Scholar

Sulima R. (2001), Głosy tradycji, Wydawnictwo DiG, Warszawa.
Google Scholar

Winczorek J. (2009), Teoria zróżnicowania społecznego w “Die Gesellschaft der Gesellschaft” w dziesięć lat później, „Problemy Humanistyki” 15: 159–177
Google Scholar