STOSUNEK DO ZWIERZĄT W ASPEKCIE HISTORIOZOFICZNYM (NA PRZYKŁADZIE ROSJI). PRZYPADEK: CZŁOWIEK – NIEDŹWIEDŹ

Justyna Tymieniecka-Suchanek

doi:10.31648/hip.6759

Opublikowane: 2021-05-181

Nr 26 (2020)

STOSUNEK DO ZWIERZĄT W ASPEKCIE HISTORIOZOFICZNYM (NA PRZYKŁADZIE ROSJI). PRZYPADEK: CZŁOWIEK – NIEDŹWIEDŹ

Justyna Tymieniecka-Suchanek

Humanistyka i Przyrodoznawstwo

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.31648/hip.6759

Abstrakt

W niniejszym artykule autorka zastanawia się, czy można ujmować relację człowiek – zwierzę w kontekście historiozoficznym, traktując ten temat jako prolegomenę do bardziej dogłębnych badań. Próba wstępnych dociekań na ten temat
koncentruje się na Rosji i prowadzi do omówienia wizerunku niedźwiedzia w literaturze, kulturze i polityce rosyjskiej oraz prezentacji kontrowersyjnego przypadku trzymania, przez treserów cyrkowych, niedźwiedzia w warunkach domowych, jego pracy jako modela i aktora z etycznego punktu widzenia. Zdaniem autorki, jeśli nawet ten konkretny przypadek relacji człowiek – niedźwiedź (Stiepan) można zrozumieć i uzasadnić z szerokiej perspektywy historiozoficznej czy kulturowej, budzi on jednak poważne wątpliwości natury etycznej.

Słowa kluczowe:

Rosja, niedźwiedź, historiozofia, literatura, kultura

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Tymieniecka-Suchanek, J. (2021). STOSUNEK DO ZWIERZĄT W ASPEKCIE HISTORIOZOFICZNYM (NA PRZYKŁADZIE ROSJI). PRZYPADEK: CZŁOWIEK – NIEDŹWIEDŹ. Humanistyka I Przyrodoznawstwo, (26), 179–196. https://doi.org/10.31648/hip.6759

Cited by / Share

Bibliografia

Афанасьева-Медведева Г.В. (2010), Образ медведя в русской народной
Google Scholar

прозе Восточной Сибири (по материалам фольклорных экспедиций
Google Scholar

–2010 гг.), „Мир науки, культуры, образования” 6(25): 65–68.
Google Scholar

Andrusiewicz A. (1994), Mit Rosji: studia z dziejów i filozofii rosyjskich elit,
Google Scholar

t. 1–2, Wyższa Szkoła Pedagogiczna, Rzeszów.
Google Scholar

Barański Z. (1976), Iwan Bunin, [w:] Historia literatury rosyjskiej, M. Jakóbiec (red.), t. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa: 551–560.
Google Scholar

Baratay É. (2015), Zwierzęcy punkt widzenia: inna wersja historii, przeł. P. Tarasewicz,
Google Scholar

Wydawnictwo w Podwórku, Gdańsk.
Google Scholar

Baratay É. (2017), Zwierzęta w okopach: zapomniane historie, przeł. B. Brzezicka, Wydawnictwo w Podwórku, Gdańsk.
Google Scholar

Бедарева И.А. (2016), Символические образы тотемных животных в русской
Google Scholar

литературе Горого Алтая, „Филологические науки. Вопросы теории
Google Scholar

и практики” 12(66), ч. 1: 20–23.
Google Scholar

Bereszyński A., Tomaszewska S. (2011), Zwierzęta a zabobony, Uniwersytet
Google Scholar

Przyrodniczy, Poznań.
Google Scholar

Billington J.H. (2008), Ikona i topór. Historia kultury rosyjskiej, przeł. J. Hunia,
Google Scholar

Uniwersytet Jagielloński, Kraków.
Google Scholar

Bunin I. (1985), Wieś, przeł. Z. Petersowa, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza,
Google Scholar

Warszawa.
Google Scholar

Дважды спасенный Мансур: удивительная история большого и доброго
Google Scholar

медведя, URL=https://www.currenttime.tv/a/bear-mansur-avia-save-medved/29843447.html [dostęp z dnia 12.10.2020].
Google Scholar

Garszyn W. (1958), Czerwony kwiat. Opowiadania, przeł. S. Klonowski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar

Gawor L. (1995), Psychodzieje Jana Karola Kochanowskiego Korwina a kryzys
Google Scholar

kultury europejskiej XIX i XX wieku, [w:] L. Gawor, L. Zdybel, Idee kryzysu
Google Scholar

kultury europejskiej w polskiej filozofii społecznej, Uniwersytet Marii Curie-
Google Scholar

-Skłodowskiej, Lublin: 65–89.
Google Scholar

Горичева Т. (2015), Дневник зоозащиты, „Русский мiръ. Пространство
Google Scholar

и время русской культуры”, „Мiръ животных. Тематический выпуск”,
Google Scholar

Русская культура, Санкт-Петербург.
Google Scholar

Helios J., Jedlecka W., Ławniczak A. (2016), Aspekty prawne, filozoficzne oraz
Google Scholar

religijne ochrony roślin i zwierząt – wybrane zagadnienia, E-Wydawnictwo.
Google Scholar

Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa, Wrocław, URL=https://bibliotekacyfrowa.pl/Content/78341/Aspekty_ prawne_filozoficzne_i_religijne_ochrony_roslin_i_zwierzat.pdf [dostęp z dnia 10.09.2020].
Google Scholar

Ильин И.А. (1934), О России. Три речи, София, Издательство „За Россию”,
Google Scholar

URL=https://legitimist.ru/lib/philosophy/i_ilin_tri_rechi_o_rossii.pdf [dostęp z dnia 23.10.2020].
Google Scholar

Kopaliński T. (1991), Słownik symboli, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa.
Google Scholar

Кузнецова С. (2018), „При одном медведе необходимо 3 человека провожатых”,
Google Scholar

URL=https://www.kommersant.ru/doc/3652135 [dostęp z dnia 23.10.2020].
Google Scholar

Lazari A. de (red.) (1999), Idee w Rosji, t. 2, Wydawnictwo Ibidem, Łódź.
Google Scholar

Lazari A. de (red.) (2000), Idee w Rosji, t. 3, Wydawnictwo Ibidem, Łódź.
Google Scholar

Lazari A. de, Riabow O., Żakowska M. (2013), Europa i niedźwiedź, Centrum
Google Scholar

Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia – Wydawnictwo Akademickie
Google Scholar

Sedno, Warszawa.
Google Scholar

Левкиевская Е. (2004), Мифы русского народа, Издательство АСТ, Москва:
Google Scholar

–90.
Google Scholar

Ławniczak A. (2016), Prawnopolityczne znaczenie roślin, [w:] J. Helios, W. Jedlecka,
Google Scholar

A. Ławniczak, Aspekty prawne, filozoficzne oraz religijne ochrony roślin
Google Scholar

i zwierząt – wybrane zagadnienia, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław:
Google Scholar

–49.
Google Scholar

Мадлевская Е. (2005), Русская мифология. Энциклопедия, Мидгард–
Google Scholar

Эксмо, Москва: 250–308.
Google Scholar

Mamzer H. (red.) (2020), Różnice kulturowe w traktowaniu zwierząt, Oficyna
Google Scholar

Wydawnicza ATUT, Wrocław.
Google Scholar

Massaka I. (2001), Eurazjatyzm. Z dziejów rosyjskiego misjonizmu, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław.
Google Scholar

Маркович Д.С., Благоевич Н.Д. (2019), Образ медведя в восприятии
Google Scholar

русских и сербов (Опыт сравнительной типологии на материале
Google Scholar

некоторых жанров фольклора), „Научный результат. Социальные
Google Scholar

и гуманитарные исследования” 5(2): 23–31.
Google Scholar

Mierzyński S. (2018), Mundial 2018. Niedźwiedź z wuwuzelą na ulicach Moskwy (wideo), URL=https://sportowefakty.wp.pl/ms-2018/760701/mundial-2018-
Google Scholar

niedzwiedz-z-wuwuzela-na-ulicach-moskwy-wideo [dostęp z dnia 24.10.2020].
Google Scholar

Mitek-Dziemba A. (2017), „Święta zwierzęcość”: Tatiany Goriczewej przyczynek do prawosławnej ekoteologii, „Zoophilologica. Polish Journal of Animal
Google Scholar

Studies” 3: 57–67.
Google Scholar

Mołdysz R. (2008), Historiozofia Stanisława Ignacego Witkiewicza, „Folia Philosophica” 25: 284–309.
Google Scholar

Nowiński A. (2018), Niedźwiedź otworzy Mundial w Rosji? „Tam wszystko
Google Scholar

jest możliwe”, URL=https://natemat.pl/235781,niedzwiedz-tim-otworzymistrzostwa-swiata-w-rosji-w-2018-roku [dostęp z dnia 23.10.2020].
Google Scholar

Официальный сайт медведя степана, URL=http://medvedstepan.ru [dostęp z dnia 23.10.2020].
Google Scholar

Орел В.Е. (2013), Культура, символы и животный мир, Гуманитарный
Google Scholar

центр, Харьков.
Google Scholar

Polka zaatakowana przez niedźwiedzia w studiu telewizyjnym! O wypadku
Google Scholar

sprzed lat pisały zagraniczne media, URL=https://www.eska.pl/cinema/news/polka-zaatakowana-przez-niedzwiedzia-w-studiu-telewizyjnymo-wypadku-sprzed-lat-pisaly-zagraniczne-media-wideo-aa-C3zC-RtHXcVuV.html [dostęp z dnia 23.10.2020].
Google Scholar

Połeć W. (2020), Uwarunkowania spożywania zwierząt i użytkowania produktów odzwierzęcych w mongolskim kręgu kulturowym, [w:] Różnice kulturowe w traktowaniu zwierząt, H. Mamzer (red.), Oficyna Wydawnicza ATUT,
Google Scholar

Wrocław: 145–159.
Google Scholar

Probucka D. (2013), Filozoficzne podstawy praw zwierząt, Wydawnictwo University, Kraków.
Google Scholar

Riabow O., Riabowa T. (2016), „Родина-Мать” в формировании российской
Google Scholar

гражданской идентичности: русскость, российскость и советскость, [w:]
Google Scholar

Dostojewski i inni. Literatura. Idee. Polityka Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Andrzejowi de Lazariemu, T. Sucharski (red.), Wydawnictwo
Google Scholar

Śląsk – Stowarzyszenie Inicjatyw Wydawniczych, Katowice: 357–380.
Google Scholar

Сязи В.Л. (2019), Образ медведя в произведениях Р.П. Ругина, „Вестник
Google Scholar

угроведения” 9(10): 84–92.
Google Scholar

Szumera G. (2009), Myśl historiozoficzna i filozofia społeczna Jana Karola Kochanowskiego, Uniwersytet Śląski, Katowice.
Google Scholar

Tymieniecka-Suchanek J. (2013), Literatura rosyjska wobec upodmiotowienia
Google Scholar

zwierząt. W kręgu zagadnień ekofilozoficznych, Uniwersytet Śląski, Katowice.
Google Scholar

Tymieniecka-Suchanek J. (2015a), Prawosławna „teologia zwierząt” wobec tradycyjnej humanistyki. Przypadek Tatiany Goriczewej, „Akcent” 4(142): 143–150.
Google Scholar

Tymieniecka-Suchanek J. (2015b), „Gołębie” Warłama Szałamowa i rosyjskie
Google Scholar

wątki ornitologiczne, [w:] Ptaki, B. Mytych-Forajter, K. Jaglarz (red.), Stowarzyszenie Inicjatyw Wydawniczych, Katowice: 67–79.
Google Scholar

Tymieniecka-Suchanek J. (2015c), O społecznej i naukowej kondycji bioetyki w Rosji. Sylwetka Tatiany Pawłowej na tle innych obrońców zwierząt,
Google Scholar

[w:] D. Dzwonkowska, D. Gzyra, M. Latawiec, J. Lejman, M. Twardowski,
Google Scholar

J. Tymieniecka-Suchanek, Filozofia wobec świata zwierząt, Uniwersytet
Google Scholar

Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa: 121–144.
Google Scholar

Tymieniecka-Suchanek J. (2019), Prolegomena do polskich studiów nad wegetarianizmem w Rosji na przełomie XIX i XX wieku, „Studia Europaea
Google Scholar

Gnesnensia” 19: 97–129.
Google Scholar

Тимесков А. (2013), ЛДПР готовит новый удар по животным, URL=https://
Google Scholar

echo.msk.ru/blog/timeskhan/1181926-echo/ [dostęp z dnia 10.09.2020].
Google Scholar

Тютюгина Н.В. (2014), Образ Преподобного Сергия Радонежского в творчестве
Google Scholar

М.В. Нестерова и Н.К. Рериха как явление метаистории, „Культура
Google Scholar

и время” 1(51): 82–105.
Google Scholar

Węsławski J.M. (2020), Ekologia relacji człowiek – zwierzęta w obszarach polarnych, [w:] Różnice kulturowe w traktowaniu zwierząt, H. Mamzer (red.),
Google Scholar

Oficyna Wydawnicza ATUT, Wrocław: 33–40.
Google Scholar

Zielińska M.I. (2000), Obrzeża i dale leśne. Motywy sylwiczne w prozie rosyjskiej XX wieku, Seria „Studia Rossica”, Instytut Rusycystyki Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Google Scholar

Ханджани Л., Паям Б. (2016), Образ медведя в русской и персидской
Google Scholar

культуре и литературе, [w:] Филологические науки в России и за
Google Scholar

рубежом, И.Г. Ахметов (red.), Издательский дом „Свое издательство”,
Google Scholar

Санкт-Петербург: 3–6
Google Scholar