Uprawa ziela konopi oraz jego dalsze przetwarzanie – kilka słów na temat prawidłowej kwalifikacji czynu

Krzysztof Dubicki

Uniwersytet Gdański
https://orcid.org/0000-0001-9390-5199

Abstrakt

Przestępczość narkotykowa stanowi istotny problem społeczny, w zwalczaniu którego ważną rolę odgrywa prawo karne. Przyjęta przez Ustawodawcę polityka kryminalna obejmuje ściganie nie tylko czynów bezpośrednio godzących w dobro prawne jakim jest życie i zdrowie publiczne, a którymi są bezspornie wytwarzanie, udzielanie czy też wprowadzenia do obrotu środków odurzających, lecz penalizuje też zachowania „na przedpolu” takie jak w szczególności uprawa konopi innych niż włókniste czy też samo posiadanie środków odurzających. Wskutek powyższego zakres norm penalizujących te zachowania często pozostaje w stosunku krzyżowania się, co powoduje problemy w toku stosowania prawa.

Celem niniejszego artykułu było dokonanie krytycznej analizy dorobku orzeczniczego powstałego na bazie obowiązującej od dwudziestu lat ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Zauważone przez autora rozbieżności w praktyce stosowania prawa doprowadziły do szczegółowej analizy stanowisk prezentowanych przez Sądy Apelacyjne, zaś jej  efektem było wyodrębnienie pięciu konkurencyjnych linii orzeczniczych, poddanych następnie dalszej analizie z punktu widzenia stosowanych instytucji prawa karnego materialnego, z uwzględnieniem wypowiedzi doktryny.

W szczególności przeprowadzone zostały wnioskowania potwierdzające trwały charakter czynów z art. 53 i 63 NarkU zasadniczo wykluczający przyjęcie konstrukcji czynu ciągłego, prezentowanego w dwóch liniach orzeczniczych. Nadto krytycznej ocenie poddana została możliwość uznania, iż czyny uregulowane w przywołanych powyżej normach pozostają w realnym zbiegu jako osobne przestępstwa. W świetle powyższego możliwe jest przyjęcie uzasadnionego wniosku, iż czyn z art. 63 NarkU polegający na uprawie ziela konopi winien być – z pewnymi wyjątkami – uznany za czyn współkarany dla czynu z art. 53 NarkU polegającego na przetwarzaniu ziela konopi w susz konopi. Stanowisko to pojawia się w wypowiedziach Sądów Apelacyjnych, jednak jego wzmocnieniu służyć winny argumenty wskazane w niniejszym artykule, odwołujące się do fundamentalnych pojęć z zakresie nauki prawa karnego. Równolegle podkreślić należy wniosek o braku podstaw dla uznania przywołanych zachowań jako dokonanych w warunkach czynu ciągłego, z uwagi na wcześniejsze przesądzenie o ich trwałym charakterze.

Słowa kluczowe:

prawo karne, przestępczość narkotykowa, zbieg przestępstw, zbieg przepisów, czyn ciągły, czyn współkarany