Nieletni sprawcy cyberprzemocy – analiza czynów karalnych i środków reakcji prawnej
Krystyna Szczechowicz
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWMhttps://orcid.org/0000-0002-7251-4962
Adam Pobiarżyn
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWMhttps://orcid.org/0009-0005-9109-4990
Abstrakt
Celem artykułu jest analiza zagrożeń wynikających z korzystania z Internetu w aspekcie odpowiedzialności nieletnich za działania bezprawne określane jako cyberprzemoc, w szczególności wskazanie przykładowych czynów karalnych, których nieletni najczęściej dopuszczają się w przestrzeni cyfrowej. Nadto przybliżenie konsekwencji jakie mogą spotkać nieletniego sprawcę czynu zabronionego popełnionego w sieci. Cyberprzemoc staje się obecnie coraz częstszym problemem społecznym zarówno w Polsce, jak i na całym świecie. Jest to kwestia szczególnie istotna, gdyż dotyka przede wszystkim ludzi młodych. Efektywna walka z cyberprzemocą wymaga współdziałania instytucji oświatowych, rodzin oraz wymiaru sprawiedliwości. Niezbędne są działania prewencyjne, edukacja cyfrowa oraz dostosowanie regulacji prawnych do zmieniającej się rzeczywistości. Postępowanie nieletnich sprawców cyberprzemocy często jest źródłem poważnych cierpień swoich rówieśników, a konsekwencje ich działań mogą wywierać długotrwały wpływ na psychikę ofiar.
Słowa kluczowe:
prawo karne, cyberprzemoc, cyberprzestępczość, nieletni sprawcy, przemoc rówieśniczaBibliografia
Barlińska J., Szuster A., Cyberprzemoc. O zagrożeniach i szansach na ograniczenie zjawiska wśród adolescentów, Wyd. UW, Warszawa 2014. Google Scholar
Bartha A., Nieletni przed sądem rodzinnym według ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich. Stadia postępowania i praktyka orzecznicza w zakresie przeciwdziałania demoralizacji oraz w sprawach o czyny karalne, „Dziecko Krzywdzone” 2018, t. 17, nr 1. Google Scholar
Błachnio A., Przepiórka A., Rowiński T., Dysfunkcjonalne korzystanie z internetu – przegląd badań, „Psychologia Społeczna” 2014, t. 9(4). Google Scholar
Budyn-Kulik M., Kozłowska-Kalisz P., Kulik M., Mozgawa M., Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, 2025, Lex. Google Scholar
Cyrklaff-Gorczyca M., Cyberstalking jako forma przemocy z wykorzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych, https://repozytorium.umk.pl/handle/item/5488 Google Scholar
Drembkowski P., Kowalski G. (red.), Ustawa o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich. Komentarz, 2023, Legalis. Google Scholar
Dubisz S. (red.), Uniwersalny słownik języka polskiego PWN, t. 5, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2003. Google Scholar
Englander E., Donnerstein E., Kowalski R., Lin C.A., Parti K., Defining cyberbullying, „Pediatrics” 2017, nr 140(2). Google Scholar
Golonka A., Cyberprzestępczość – międzynarodowe standardy zwalczania zjawiska a polskie regulacje karne, „Studia Prawnicze. Rozprawy i Materiały” 2016, nr 1(18). Google Scholar
Górecki P., Kobes P., Konarska-Wrzosek V., Wspieranie i resocjalizacja nieletnich. Komentarz, 2023, Lex. Google Scholar
Hinduja S., Patchin J.W., Bullying beyond the schoolyard: preventing and responding to cyberbullying, SAGE Publications, Thousand Oaks (CA) 2024. Google Scholar
Jankowska-Prochot I., Modyfikacja prawnokarnego modelu zwalczania przestępstwa stalkingu, „Przegląd Prawa Publicznego” 2022, nr 7–8. Google Scholar
Kachlicka D., Korzystanie z Internetu jako źródło zagrożeń zdrowia i rozwoju dzieci i młodzieży, „Przegląd Krytyczny” 2019, nr 1(1). Google Scholar
Konarska-Wrzosek V. (red.), Kodeks karny. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2023. Google Scholar
Konaszczuk W., Legislacyjne rozwiązania w zakresie przeciwdziałania cyberprzestępczości w prawie podatkowym – wybrane zagadnienia, „Prawo w Działaniu” 2021, nr 47. Google Scholar
Marek K., Przestępstwo uporczywego nękania (stalkingu) w świetle nowelizacji Kodeksu karnego z 31 marca 2020 r., „Studia Prawnoustrojowe” 2020, nr 50. Google Scholar
Mościcka D., Wojnicz P., Demoralizacja i czyny karalne według ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich – wybrane zagadnienia, „Civitas et Lex” 2023, nr 39(3). Google Scholar
Mozgawa M., Kilka uwag na temat znamienia „uporczywego nękania” na gruncie art. 190a k.k., „Ius Novum” 2020, nr 2. Google Scholar
Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa – Państwowy Instytut Badawczy (NASK), Nastolatki 3.0. Raport z ogólnopolskiego badania uczniów i rodziców, NASK, Warszawa 2023. Google Scholar
Nowak M., Cybernetyczne przestępstwa – definicje i przepisy prawne, „Biuletyn EBIB” 2010, nr 4(113). Google Scholar
Olckers C., Hattingh M.J., The dark side of social media – cyberbullying, catfishing and trolling. A systematic literature review „EPiC Series in Computing” 2022, nr 84. Google Scholar
Olweus D., A pro le of bullying at school, „Educational Leadership” 2003, nr 60(6). Google Scholar
Podlewska J., Odpowiedzialność prawna za cyberprzemoc w stosunku do nieletnich, „Dziecko Krzywdzone” 2009, t. 8, nr 1. Google Scholar
Pospiszyl I., Przemoc w rodzinie, WSiP, Warszawa 1994. Google Scholar
Pyżalski J., Agresja elektroniczna i cyberbullying jako nowe ryzykowne zachowania młodzieży, Impuls, Kraków 2012. Google Scholar
Pyżalski J., Agresja elektroniczna wśród dzieci i młodzieży, GWP, Sopot 2011. Google Scholar
Pyżalski J., Elektroniczna przemoc rówieśnicza (cyberprzemoc), [w:] J. Pyżalski, A. Zdrodowska, Ł. Tomczyk, K. Abramczuk, Polskie badanie EU Kids Online 2018. Najważniejsze wyniki i wnioski, Wyd. Nauk. UAM, Poznań 2019. Google Scholar
Siemieniecka D., Skibińska M., Majewska K., Cyberagresja – zjawisko, skutki, zapobieganie, Wyd. Nauk. UMK, Toruń 2020. Google Scholar
Siwicki M., Podział i definicje cyberprzestępstw, „Prokuratura i Prawo” 2012, nr 7–8. Google Scholar
Sobol E., Nowy słownik języka polskiego PWN, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2002. Google Scholar
Szczepaniec M., Komputer jako narzędzie przestępstwa, „Zeszyty Prawnicze” 2016, nr 12(2). Google Scholar
Szymczak M. (red.), Słownik języka polskiego PWN, t. 3, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 1999. Google Scholar
Tokunaga R.S., Following you home from school: a critical review and synthesis of research on cyberbullying victimization, „Computers in Human Behavior” 2010, t. 26(3). Google Scholar
Wasiuta O., Wasiuta S., Deepfake jako skomplikowana i głęboko fałszywa rzeczywistość, „Studia de Securitate” 2019, t. 9, nr 3. Google Scholar
Willard N.E., Cyberbullying and cyberthreats. Responding to the challenge of online social aggression, threats, and distress, Research Press, Champaign (IL) 2007. Google Scholar
Wojtasik Ł., Przemoc rówieśnicza a media elektroniczne, https://dzieckokrzywdzone.fdds.pl/index.php/DK/article/view/723 Google Scholar
World Health Organization, A focus on adolescent peer violence and bullying in Europe, Central Asia and Canada. Health behaviour in school-aged children international report from the 2021/2022 survey, vol. 2, 2024. Google Scholar
Załęska A., Mitok A., Niemczyk M., Korzystanie z Internetu przez dzieci i młodzież w Polsce, Państwowa Komisja do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15, Warszawa 2025. Google Scholar
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWM
https://orcid.org/0000-0002-7251-4962
Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
