Nieletni sprawcy cyberprzemocy – analiza czynów karalnych i środków reakcji prawnej

Krystyna Szczechowicz

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWM
https://orcid.org/0000-0002-7251-4962

Adam Pobiarżyn

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWM
https://orcid.org/0009-0005-9109-4990


Abstrakt

Celem artykułu jest analiza zagrożeń wynikających z korzystania z Internetu w aspekcie odpowiedzialności nieletnich za działania bezprawne określane jako cyberprzemoc, w szczególności wskazanie przykładowych czynów karalnych, których nieletni najczęściej dopuszczają się w przestrzeni cyfrowej. Nadto przybliżenie konsekwencji jakie mogą spotkać nieletniego sprawcę czynu zabronionego popełnionego w sieci. Cyberprzemoc staje się obecnie coraz częstszym problemem społecznym zarówno w Polsce, jak i na całym świecie. Jest to kwestia szczególnie istotna, gdyż dotyka przede wszystkim ludzi młodych. Efektywna walka z cyberprzemocą wymaga współdziałania instytucji oświatowych, rodzin oraz wymiaru sprawiedliwości. Niezbędne są działania prewencyjne, edukacja cyfrowa oraz dostosowanie regulacji prawnych do zmieniającej się rzeczywistości. Postępowanie nieletnich sprawców cyberprzemocy często jest źródłem poważnych cierpień swoich rówieśników, a konsekwencje ich działań mogą wywierać długotrwały wpływ na psychikę ofiar.

 


Słowa kluczowe:

prawo karne, cyberprzemoc, cyberprzestępczość, nieletni sprawcy, przemoc rówieśnicza


Barlińska J., Szuster A., Cyberprzemoc. O zagrożeniach i szansach na ograniczenie zjawiska wśród adolescentów, Wyd. UW, Warszawa 2014.   Google Scholar

Bartha A., Nieletni przed sądem rodzinnym według ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich. Stadia postępowania i praktyka orzecznicza w zakresie przeciwdziałania demoralizacji oraz w sprawach o czyny karalne, „Dziecko Krzywdzone” 2018, t. 17, nr 1.   Google Scholar

Błachnio A., Przepiórka A., Rowiński T., Dysfunkcjonalne korzystanie z internetu – przegląd badań, „Psychologia Społeczna” 2014, t. 9(4).   Google Scholar

Budyn-Kulik M., Kozłowska-Kalisz P., Kulik M., Mozgawa M., Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, 2025, Lex.   Google Scholar

Cyrklaff-Gorczyca M., Cyberstalking jako forma przemocy z wykorzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych, https://repozytorium.umk.pl/handle/item/5488   Google Scholar

Drembkowski P., Kowalski G. (red.), Ustawa o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich. Komentarz, 2023, Legalis.   Google Scholar

Dubisz S. (red.), Uniwersalny słownik języka polskiego PWN, t. 5, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2003.   Google Scholar

Englander E., Donnerstein E., Kowalski R., Lin C.A., Parti K., Defining cyberbullying, „Pediatrics” 2017, nr 140(2).   Google Scholar

Golonka A., Cyberprzestępczość – międzynarodowe standardy zwalczania zjawiska a polskie regulacje karne, „Studia Prawnicze. Rozprawy i Materiały” 2016, nr 1(18).   Google Scholar

Górecki P., Kobes P., Konarska-Wrzosek V., Wspieranie i resocjalizacja nieletnich. Komentarz, 2023, Lex.   Google Scholar

Hinduja S., Patchin J.W., Bullying beyond the schoolyard: preventing and responding to cyberbullying, SAGE Publications, Thousand Oaks (CA) 2024.   Google Scholar

Jankowska-Prochot I., Modyfikacja prawnokarnego modelu zwalczania przestępstwa stalkingu, „Przegląd Prawa Publicznego” 2022, nr 7–8.   Google Scholar

Kachlicka D., Korzystanie z Internetu jako źródło zagrożeń zdrowia i rozwoju dzieci i młodzieży, „Przegląd Krytyczny” 2019, nr 1(1).   Google Scholar

Konarska-Wrzosek V. (red.), Kodeks karny. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2023.   Google Scholar

Konaszczuk W., Legislacyjne rozwiązania w zakresie przeciwdziałania cyberprzestępczości w prawie podatkowym – wybrane zagadnienia, „Prawo w Działaniu” 2021, nr 47.   Google Scholar

Marek K., Przestępstwo uporczywego nękania (stalkingu) w świetle nowelizacji Kodeksu karnego z 31 marca 2020 r., „Studia Prawnoustrojowe” 2020, nr 50.   Google Scholar

Mościcka D., Wojnicz P., Demoralizacja i czyny karalne według ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich – wybrane zagadnienia, „Civitas et Lex” 2023, nr 39(3).   Google Scholar

Mozgawa M., Kilka uwag na temat znamienia „uporczywego nękania” na gruncie art. 190a k.k., „Ius Novum” 2020, nr 2.   Google Scholar

Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa – Państwowy Instytut Badawczy (NASK), Nastolatki 3.0. Raport z ogólnopolskiego badania uczniów i rodziców, NASK, Warszawa 2023.   Google Scholar

Nowak M., Cybernetyczne przestępstwa – definicje i przepisy prawne, „Biuletyn EBIB” 2010, nr 4(113).   Google Scholar

Olckers C., Hattingh M.J., The dark side of social media – cyberbullying, catfishing and trolling. A systematic literature review „EPiC Series in Computing” 2022, nr 84.   Google Scholar

Olweus D., A pro le of bullying at school, „Educational Leadership” 2003, nr 60(6).   Google Scholar

Podlewska J., Odpowiedzialność prawna za cyberprzemoc w stosunku do nieletnich, „Dziecko Krzywdzone” 2009, t. 8, nr 1.   Google Scholar

Pospiszyl I., Przemoc w rodzinie, WSiP, Warszawa 1994.   Google Scholar

Pyżalski J., Agresja elektroniczna i cyberbullying jako nowe ryzykowne zachowania młodzieży, Impuls, Kraków 2012.   Google Scholar

Pyżalski J., Agresja elektroniczna wśród dzieci i młodzieży, GWP, Sopot 2011.   Google Scholar

Pyżalski J., Elektroniczna przemoc rówieśnicza (cyberprzemoc), [w:] J. Pyżalski, A. Zdrodowska, Ł. Tomczyk, K. Abramczuk, Polskie badanie EU Kids Online 2018. Najważniejsze wyniki i wnioski, Wyd. Nauk. UAM, Poznań 2019.   Google Scholar

Siemieniecka D., Skibińska M., Majewska K., Cyberagresja – zjawisko, skutki, zapobieganie, Wyd. Nauk. UMK, Toruń 2020.   Google Scholar

Siwicki M., Podział i definicje cyberprzestępstw, „Prokuratura i Prawo” 2012, nr 7–8.   Google Scholar

Sobol E., Nowy słownik języka polskiego PWN, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2002.   Google Scholar

Szczepaniec M., Komputer jako narzędzie przestępstwa, „Zeszyty Prawnicze” 2016, nr 12(2).   Google Scholar

Szymczak M. (red.), Słownik języka polskiego PWN, t. 3, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 1999.   Google Scholar

Tokunaga R.S., Following you home from school: a critical review and synthesis of research on cyberbullying victimization, „Computers in Human Behavior” 2010, t. 26(3).   Google Scholar

Wasiuta O., Wasiuta S., Deepfake jako skomplikowana i głęboko fałszywa rzeczywistość, „Studia de Securitate” 2019, t. 9, nr 3.   Google Scholar

Willard N.E., Cyberbullying and cyberthreats. Responding to the challenge of online social aggression, threats, and distress, Research Press, Champaign (IL) 2007.   Google Scholar

Wojtasik Ł., Przemoc rówieśnicza a media elektroniczne, https://dzieckokrzywdzone.fdds.pl/index.php/DK/article/view/723   Google Scholar

World Health Organization, A focus on adolescent peer violence and bullying in Europe, Central Asia and Canada. Health behaviour in school-aged children international report from the 2021/2022 survey, vol. 2, 2024.   Google Scholar

Załęska A., Mitok A., Niemczyk M., Korzystanie z Internetu przez dzieci i młodzież w Polsce, Państwowa Komisja do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15, Warszawa 2025.   Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2025-12-12

Cited By /
Share

Szczechowicz, K., & Pobiarżyn, A. (2025). Nieletni sprawcy cyberprzemocy – analiza czynów karalnych i środków reakcji prawnej. Studia Prawnoustrojowe, (70). https://doi.org/10.31648/sp.11772

Krystyna Szczechowicz 
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWM
https://orcid.org/0000-0002-7251-4962
Adam Pobiarżyn 
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWM
https://orcid.org/0009-0005-9109-4990