Family and Home as Elements of Worldview in Adults from Full and One-Parent Families
Ewa Beata Baruk-Dzięcioł
Katedra Wczesnej Edukacji, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, ul. R. Prawocheńskiego 13, 11-041 Olsztynhttps://orcid.org/0000-0001-6608-1657
Abstract
The family and the space of the family home play a key role in every individual’s life, both in the personal and social dimension. This leads to the question of whether the type of the family of origin may model the view of the family environment, which is generated in the consciousness of adults. The answer to this question may lie in the results of empirical studies conducted by means of an association experiment, which is one of the instruments for diagnosing the image of the world in the consciousness, expressed through the language of the people participating in the experiment. The analysis of the lexical material generated in association with the key words family and home highlighted certain characteristics of their image among respondents originating from various types of families. These characteristics are particularly noticeable in two aspects. The first is a similar range of the semantic associations generating the prototype image of home and family; the second is the different frequencies of use within the particular verbal reactions of the study participants. To conclude, it is evident that family and home are elements of the worldview in adults whose profile is heavily determined by culture. However, the experience of the family of origin seems to model the manner in which the respondents perceive the importance of particular aspects of this image.
Keywords:
family, worldview, prototype, association experiment, adultsReferences
Adamski Franciszek, Czy rodzina ma przyszłość?, „Wychowawca. Miesięcznik Nauczycieli i Wychowawców Katolickich”, nr 7-8 (258-259), 2014, s. 5-8.
Aronson Elliot, Wilson Timothy D., Akert Robin M.,1997, Psychologia społeczna. Serce i umysł, tłum. Anna Bezwińska, Waldemar Domachowski, Mirosław Drahein, Elżbieta Hornowska, Marek Kowalczyk, Zbigniew Kowalik, Marzena Zakrzewska, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań.
Bartmiński Jerzy, 2012, Językowe podstawy obrazu świata, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Fontana David, 1998, Psychologia dla nauczycieli, tłum. Mateusz Żywicki, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 1998.
Frączek Zofia, Wychowawcze funkcjonowanie współczesnej rodziny w percepcji nauczycieli i wychowawców, „Społeczeństwo i Rodzina”, nr 2 (55), 2018, s. 138-149.
Hunca-Bednarska Anna, 1997, Skojarzenia werbalne w schizofrenii, Wydawnictwo Czelej, Lublin.
Jedliński Ryszard, 2000, Językowy obraz świata wartości w wypowiedziach uczniów kończących szkołę podstawową, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków.
Kliś Maria, 1998, Język i mowa, w: Władysława Pilecka, Grażyna Rudkowska, Leszek Wrona (red.), Podstawy psychologii, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków, s. 151-157.
Kunowski Stefan, 1993, Podstawy pedagogiki współczesnej, Wydawnictwo Salezjańskie, Warszawa.
Kurcz Ida, 2000, Psychologia języka i komunikacji, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa.
Lindgren Henry C., 1962, Psychologia wychowawcza w szkole, tłum. Antoni Prejbisz, Zofia Bastgen, Barbara Roseman, Bronisława Jasińska, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa.
Okaraj Zofia, Znaczenie rodziny w pracy wybitnych twórców w perspektywie teorii The Evolving Systems Appoach to Creative Work Howarda E. Grubera, „Społeczeństwo i Rodzina”, 3 (52), 2017, s. 80-94.
Opozda Danuta, 2015, Wstęp, w: Danuta Opozda, s. Maria Loyola-Opiela, Dorota Bis, Ewelina Świdrak (red.), Rodzina Miejscem integralnego rozwoju i wychowania, Wydawnictwo Episteme, Lublin, s. 9-13.
Pietruszka Lidia, 2015, Wychowanie dzieci w rodzinach ubogich, Wydawnictwo KUL, Lublin.
Przetacznikowa Maria, 1980, Psychologiczne podstawy życia w rodzinie, w: Maria Przetacznikowa, Ziemowit Włodarski (red.), Psychologia wychowawcza, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, s. 434-511.
Rudkowska Grażyna, 1998, Osobowość: koncepcje, struktura, rozwój, w: Władysława Pilecka, Grażyna Rudkowska, Leszek Wrona (red.), Podstawy psychologii, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków, 283-319.
Schaffer Rudolph H., 2014, Psychologia dziecka, tłum. Aleksander Wojciechowski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Schaffer David R., Kipp Katherine, 2015, Psychologia rozwoju. Od dziecka do dorosłości, tłum. Patricia Sorensen, Martyna Wojtaś, Harmonia Uniwersalis, Gdańsk.
Woodworth Robert S., Schlosberg Harold, 1963, Psychologia eksperymentalna, t. I, tłum. Andrzej Lewicki, Ergon Vielerose, PWN, Warszawa.
Береснева Н. И., Дубровская Л. А., Овчинникова И. Г., 1995, Ассоциации детей от шести до десяти лет, Издательство Пермского университета, Перм.
Залевская А. А.,1990, Слово в лексиконе человека, Издательство Воронежского университета, Воронеж.
Katedra Wczesnej Edukacji, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, ul. R. Prawocheńskiego 13, 11-041 Olsztyn
https://orcid.org/0000-0001-6608-1657
