Problem bezpłatności aplikacji sądowej w działalności ruchu młodych prawników w II Rzeczypospolitej Polskiej
Abstrakt
Działający w II Rzeczpospolitej Polskiej (1918-1939) ruch młodych prawników dążył do poprawy sytuacji aplikantów zawodów prawniczych poprzez zwrócenie uwagi opinii publicznej i czynników oficjalnych na problem bezpłatności aplikacji sądowej. Problem ten stanowił konsekwencje występującego w dekadzie lat trzydziestych zjawiska tzw. „nadprodukcji aplikantów”. Ponieważ na aplikację sędziowską przyjmowano wszystkich chętnych, to na jeden płatny etat przypadało 8-10 aplikantów. Skutkiem braku etatów było powstanie nie mającej podstaw prawnych instytucji bezpłatnej aplikacji, gdyż obowiązujące przepisy traktowały aplikantów jako funkcjonariuszy państwowych którym należy się uposażenie za pełnioną służbę. Jednakże bezpłatni aplikanci byli niezbędni dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania odczuwającej braki kadrowe administracji sądowej, która wymagała od nich podpisywania oświadczenia o zrzeczeniu się wynagrodzenia. Żyjący w bardzo trudnych warunkach materialnych bezpłatni aplikanci utrzymywali się z zajęć ubocznych, chociaż podczas aplikacji powinni przede wszystkim zapoznać się z pracą sędziego i prokuratora. Wskutek niewłaściwego przebiegu szkolenia zawodowego i braku czasu na rzetelne przygotowanie do egzaminu sędziowskiego, zdawało go tylko około 60 % aplikantów. Zdaniem młodych prawników instytucja bezpłatnej aplikacji prowadziła do marnowania potencjału młodego pokolenia prawniczego i wyzysku aplikantów sądowych, których określano mianem „biali Murzyni Temidy”.
Słowa kluczowe:
historia prawa, Ruch młodych prawników, II Rzeczpospolita Polska, aplikacja sądowaBibliografia
Bolączki sądownictwa, Kraków 1939. Google Scholar
Budżet Ministerstwa Sprawiedliwości w komisji budżetowej Sejmu, „Współczesna Myśl Prawnicza” 1939, nr 2. Google Scholar
Doniosłe zmiany, „Współczesna Myśl Prawnicza” 1935, nr 3. Google Scholar
Fleszyński K., Echa prasowe Katowickiego Zjazdu Prawniczego,” Głos Sądownictwa” 1937, nr 1. Google Scholar
Jodłowski J., Aplikacja zawodów prawniczych, Warszawa 1935. Google Scholar
Kronika. Rada Naczelna Związku Zrzeszeń Aplikantów Zawodów Prawniczych, „Głos Sądownictwa” 1935, nr 4. Google Scholar
Kocznur J., O sprawiedliwość społeczną, „Współczesna Myśl Prawnicza” 1937, nr 12. Google Scholar
Konferencja prasowa w Związku Zrzeszeń Młodych Prawników R.P., „Współczesna Myśl Prawnicza” 1939, nr 3. Google Scholar
Krzymkowski M., Kwalifikacje zawodowe urzędników w II Rzeczypospolitej, „Czasopismo Prawno-Historyczne”, 2015, z. 2. Google Scholar
Kujawski A., Prawo aplikantów sądowych do uposażenia, „Współczesna Myśl Prawnicza” 1937, nr 3. Google Scholar
Kuźmicz K., Wpływ filozofii kantowskiej na poglądy filozoficznoprawne Eugeniusza Jarry, „Miscellanea Historico- Iuridica” 2008, nr 6. Google Scholar
Łysko M., Kodeks Makarewicza w ocenie środowiska tzw. młodych prawników w II Rzeczypospolitej Polskiej, „Czasopismo Prawno-Historyczne”, 2023, t. LXXV, z. 2. Google Scholar
Materniak-Pawłowska M., Zawód sędziego w Polsce w latach 1918-1939,” Czasopismo Prawno-Historyczne” 2011, z. 1. Google Scholar
Merczyński S., Bezpłatność aplikacji a praktyka sądowa, „Współczesna Myśl Prawnicza” 1936, nr 3. Google Scholar
Merczyński S., U podstaw ideologii organizacyjnej młodych prawników polskich, „Współczesna Myśl Prawnicza” 1938, nr 1. Google Scholar
Milewski S., Redzik A., Themis i Pheme. Czasopiśmiennictwo prawnicze w Polsce do 1939 r., Warszawa 2011. Google Scholar
Moszyński R., O przyszłość młodego prawnika, „Głos Sądownictwa” 1937, nr 3. Google Scholar
Murzyn zrobił swoje, murzyn może odejść, „Kurier Poranny” 1937, nr 39. Google Scholar
Odezwa, „Współczesna Myśl Prawnicza” 1939, nr 4. Google Scholar
Olszewski J., Obecny stan aplikacji sądowej a przyszłość sądownictwa, „Głos Sądownictwa” 1937, nr 3. Google Scholar
Orlewicz T., Zadania młodzieży prawniczej, „Prawo” 1936, nr 5-6. Google Scholar
Poznański J., Nasze cele i zadania, „Głos Sądownictwa” 1935, nr 1. Google Scholar
Poznański J., Rok 1935, „Głos Sądownictwa” 1935, nr 12. Google Scholar
Prochazka J., W sprawie reformy aplikacji sądowej, „Głos Sądownictwa” 1938, nr 1. Google Scholar
Przed XVI Zjazdem, „Współczesna Myśl Prawnicza” 1938, nr 5. Google Scholar
Przed zjazdem w Wilnie, „Współczesna Myśl Prawnicza” 1936, nr 5. Google Scholar
Rada Naczelna Związku Zrzeszeń Młodych Prawników Rzeczypospolitej Polskiej, „Współczesna Myśl Prawnicza” 1939, nr 5. Google Scholar
Rawski Cz., O losy młodego pokolenia prawniczego, „Współczesna Myśl Prawnicza” 1936, nr 5. Google Scholar
Rozszerzenie ram zw. Zrzeszeń, „Głos Sądownictwa” 1935, nr 11. Google Scholar
Sas-Wisłocki J., Nowe tendencje w polityce prawa, „Współczesna Myśl Prawnicza” 1938, nr 9-10. Google Scholar
Sas-Wisłocki J., Nowe tendencje w polityce prawa, Warszawa 1938. Google Scholar
Szczepański P., Jeszcze o problemie aplikacji sądowej, „Głos Sadownictwa” 1937, nr 4. Google Scholar
Tomasiewicz J., W poszukiwaniu nowego ładu, Katowice 2021. Google Scholar
Trzeskowska K.. Tadeusz Żenczykowski-Zawadzki (1907-1997). W kraju i na emigracji, Łomianki 2019. Google Scholar
Walaszek B., Jakiego rodzaju naukę stanowi aplikacja sądowa? „Współczesna Myśl Prawnicza” 1938, nr 1. Google Scholar
Wojtacki M., Idea prawa narodowego na łamach „Prawa” i „Współczesnej Myśli Prawniczej”, „Historia i Polityka” 2013, nr 6. Google Scholar
Wolny K., Aplikacja sądowa w teorii a w praktyce, „Współczesna Myśl Prawnicza” 1938, nr 2. Google Scholar
Wywiad z Dyrektorem Biura Personalnego Min. Sprawiedliwości w sprawie zagadnień reformy aplikacji i asesury sądowej, „Współczesna Myśl Prawnicza” 1937, nr 11. Google Scholar
W Sejmie o wymiarze sprawiedliwości, „Głos Sądownictwa” 1936, nr 3. Google Scholar
XIV Zjazd Delegatów Związku Zrzeszeń Młodych Prawników R.P., „Współczesna Myśl Prawnicza” 1936, nr 6. Google Scholar
XV Zjazd Delegatów we Lwowie, „Współczesna Myśl Prawnicza” 1937, nr 4. Google Scholar
Z przemówień P. Ministra Grabowskiego, w: Cz. Znamierowski, O naprawie studiów prawniczych, Warszawa 1938. Google Scholar
Związek Zrzeszeń Aplikantów Zawodów Prawniczych Rzplitej Polskiej, „Głos Sądownictwa” 1935, nr 1. Google Scholar
Związek Zrzeszeń Młodych Prawników Rzeczypospolitej Polskiej, „Głos Sądownictwa” 1936, nr 1. Google Scholar
Zrzeszenie aplikantów i asesorów sądowych w Krakowie, „Współczesna Myśl Prawnicza” 1939, nr 1. Google Scholar
Zrzeszenie Asesorów i Aplikantów Sądowych w Krakowie, „Współczesna Myśl Prawnicza” 1939, nr 6. Google Scholar
Żenczykowski T., Młodzi prawnicy, „Współczesna Myśl Prawnicza” 1937, nr 3. Google Scholar
Żenczykowski T., Palące zagadnienie, „Współczesna Myśl Prawnicza” 1936, nr 7. Google Scholar
-1937, „Współczesna Myśl Prawnicza” 1937, nr 3. Google Scholar
