Zabójstwo eutanatyczne w polskim i austriackim prawie karnym – rozważania komparatystyczne
Katarzyna Borkowska
Prokuratura Rejonowa Warszawa-Śródmieście w WarszawieAbstrakt
Wydłużająca się średnia długość życia, stale rosnąca ilość chorób nowotworowych oraz postęp w dziedzinie medycyny powoduje wzrost liczby pacjentów terminalnie chorych. To z kolei stanowi przyczynek do dyskusji na temat eutanazji oraz prawnokarnej reakcji na to zjawisko. Ustawodawca staje przed koniecznością stworzenia regulacji, która z jednej strony ochroni życie ludzkie jako najwyższe dobro strzeżone prawem, a z drugiej umożliwi godne i spokojne odejście osobom cierpiącym. Sposób ukształtowania odpowiedzialności karnej za zabójstwo eutanatyczne może być różny. Przedmiot artykułu stanowi prawnoporównawcze opracowanie dedykowane zabójstwu eutanatycznemu w Polsce i w Austrii. Za cel badań przyjęto ukazanie zbieżności oraz odrębności między unormowaniami. W opracowaniu przeanalizowano znamiona przestępstwa zabójstwa eutanatycznego zawarte w przepisach kodeksów karnych obu państw, ze szczegółowym opisaniem podmiotu, strony podmiotowej, przedmiotu oraz strony przedmiotowej przestępstwa. Odniesiono się także do ustawowego zagrożenia karą oraz przytoczono dane statystyczne obrazujące skalę zjawiska. Następnie dokonano porównania polskiej i austriackiej regulacji, akcentując podobieństwa i różnice. Najważniejsze wnioski wypływające z pracy są takie, że przepis penalizujący zabójstwo eutanatyczne w Polsce i w Austrii wykazuje zarówno cechy wspólne, jak też odmienne, oraz że ilość postępowań przygotowawczych prowadzonych w kierunku zabójstwa eutanatycznego w obu państwach jest marginalna, co nasuwa pytania o aktualność regulacji wobec potrzeb współczesności. Przeprowadzone rozważania zostały oparte zarówno na poglądach doktryny, jak też orzecznictwa. Prz
Słowa kluczowe:
prawo karne porównawcze, zabójstwo eutanatyczne, zabójstwo, polskie prawo karne, austriackie prawo karneBibliografia
Alichniewicz A., Eutanazja i lekarska pomoc w samobójstwie, (w:) J. Różyńska, W. Chańska (red.), Bioetyka, wyd. Wolters Kluwer, Warszawa 2013 Google Scholar
Bafia J., Mioduski K., Siewierski M., Kodeks karny. Komentarz, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1987 Google Scholar
Birklbauer A., Hilf M., Tipold A., Strafrecht. Besonderer Teil I, wyd. Facultas, Wiedeń 2017 Google Scholar
Bojarski T. (red.), Kodeks karny. Komentarz, wyd. LEX, Warszawa 2016 Google Scholar
Borkowska K.K., Namowa i pomoc do samobójstwa w polskim i austriackim prawie karnym – rozważania komparatystyczne, „Studia Prawnoustrojowe” 2021, nr 54 Google Scholar
Borkowska K.K., Przestępstwo dzieciobójstwa w ujęciu komparatystycznym, wyd. C. H. Beck, Warszawa 2020 Google Scholar
Budyn-Kulik M., Komentarz do art. 150 k.k., (w:) M. Mozgawa (red.), Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, wyd. LEX/el. 2021 Google Scholar
Daszkiewicz K., Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu. Rozdział XIX kodeksu karnego. Komentarz, wyd. C. H. Beck, Warszawa 2000 Google Scholar
Dukiet-Nagórska T. (red.), Prawo karne. Część ogólna, szczególna i wojskowa, wyd. Wolters Kluwer, Warszawa 2008 Google Scholar
Dukiet-Nagórska T., Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu, (w:) T. Dukiet-Nagórska (red.), Prawo karne. Część ogólna, szczególna i wojskowa, wyd. Wolters Kluwer, Warszawa 2008 Google Scholar
Filar M. (red.), Kodeks karny. Komentarz, wyd. Wolters Kluwer, Warszawa 2016 Google Scholar
Flora M., Huber S., Nimmervoll R.J., Tipold A. i inni, StGB inklusive Update 2018: Kommentar, wyd. Linde Verlag, Graz/Innsbruck/Linz/Wien 2019 Google Scholar
Gardocki L., Prawo karne, wyd. C. H. Beck, Warszawa 2011 Google Scholar
Giezek J. (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, wyd. LEX, Warszawa 2014 Google Scholar
Giezek J., Komentarz do art. 150 k.k. (w:) J. Giezek (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, wyd. LEX, Warszawa 2014 Google Scholar
Góralski P., Uwagi dotyczące zasad odpowiedzialności za zabójstwo eutanatyczne w ujęciu kodeksu karnego z 1997 r., „Nowa kodyfikacja prawa karnego”, t. 9, Wrocław 2011 Google Scholar
Huziuk Z., Przestępstwo eutanazji w kodeksie karnym z 1969 r., „Nowe Prawo” 1973, nr 11 Google Scholar
Kimeswenger E., Der Wunsch nach Legalisierung der aktiven Sterbehilfe. Die Entwicklung des öffentlichen Diskurses seit 1945 und die Rolle der Ärzteschaft, Praca dyplomowa, Medizinischen Universität Graz, Graz 2012 Google Scholar
Kokot R., Komentarz do art. 150 k.k., (w:) R. Stefański (red.), Kodeks Karny. Komentarz, wyd. C.H. Beck, Warszawa 2017 Google Scholar
Konarska-Wrzosek V. (red.), Kodeks karny. Komentarz, wyd. Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2020 Google Scholar
Konarska-Wrzosek V., Komentarz do art. 150 k.k., (w:) V. Konarska-Wrzosek (red.), Kodeks karny. Komentarz, wyd. Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2020 Google Scholar
Królikowski M., Komentarz do art. 150 k.k. (w:) M. Królikowski, R. Zawłocki (red.), Kodeks karny. Część szczególna, wyd. C. H. Beck, Warszawa 2017, t. 1 Google Scholar
Królikowski M., Zawłocki R. (red.), Kodeks karny. Część szczególna, wyd. C. H. Beck, Warszawa 2017, t. 1 Google Scholar
Leppert W., Łuczak J., Góralski P., Wybrane problemy opieki paliatywnej i eutanazji w opiniach lekarzy i studentów medycyny, „Polska Medycyna Paliatywna” 2005, tom 4, nr 2 Google Scholar
Malczewski J., Eutanazja. Gdy etyka zderza się z prawem, wyd. LEX, Warszawa 2012 Google Scholar
Maleczky O., Strafrecht. Allgemeiner Teil I, wyd. Lexis Nexis, Wiedeń 2015 Google Scholar
Marek A., Prawo karne, wyd. C. H. Beck, Warszawa 2003 Google Scholar
Michalska-Suchanek M., Fenomen samobójstwa. Długa historia krótko opisana, wyd. Instytut Mikołowski, Mikołów 2011 Google Scholar
Michalski B., Nowa Kodyfikacja Karna. Krótkie Komentarze. Przestępstwa przeciwko ży¬ciu i zdrowiu, wyd. Ministerstwo Sprawiedliwości, Warszawa 2000, z. 28 Google Scholar
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, Sicherheitsbericht 2019. Kriminalität Vorbeugung und Bekämpfung. Anhang, dostęp pod adresem: https://bmi.gv.at/508/files/ SIB_2019/2_SIB_2019_Anhang_V20200817_praes.pdf (dostęp: 5.1.2022 r.) Google Scholar
Moser M.K., Sterbehilfe, „Argumentarium” 2015, nr 1 Google Scholar
Moser M.K., Verrechtlichung der Sterbehilfe? Evangelische Perspektiven zur Lage in Österreich und der Schweiz, Praca dyplomowa, Universität Wien, Wiedeń 2014 Google Scholar
Mozgawa M. (red.), Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, wyd. LEX/el. 2021 Google Scholar
Nimmervoll R.J., Komentarz do § 77 StGB, (w:) M. Flora, S. Huber, R.J. Nimmervoll, A. Tipold i inni, StGB inklusive Update 2018: Kommentar, wyd. Linde Verlag, Graz/Innsbruck/Linz/Wien 2019 Google Scholar
Okhowat K., Rechtliche Grundlagen und ethische Aspekte der Suizidbeihilfe in Österreich – Rechtshistorische Entwicklung und Bestandsaufnahme im Vergleich mit Deutschland, Praca dyplomowa, Uniwersytet Johannesa Keplera w Linzu, Linz 2020 Google Scholar
Potrykowska A., Strzelecki Z., Szymborski J., Witkowski J. (red.), Zachorowalność i umieralność na nowotwory a sytuacja demograficzna Polski, Rządowa Rada Ludnościowa, Warszawa 2014 Google Scholar
Reber A.S., Słownik psychologii, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2000 Google Scholar
Różyńska J., Chańska W. (red.), Bioetyka, wyd. Wolters Kluwer, Warszawa 2013 Google Scholar
Statystyka Policji, Eutanazja (art. 150 k.k.), https://statystyka.policja.pl/st/kodeks-karny/przestepstwa-przeciwko/63419,Eutanazja-art-150.html (dostęp: 5.1.2022 r.) Google Scholar
Stefaniuk M., Etyczne dylematy prawa (kara śmierci, aborcja i eutanazja) w świetle badań polskiej opinii publicznej, „Studia Iuridica Lublinensia” 2013, nr 19 Google Scholar
Stefański R. (red.), Kodeks Karny. Komentarz, wyd. C.H. Beck, Warszawa 2017 Google Scholar
Szadkowska M., Zabójstwo eutanatyczne – tendencje liberalizacyjne w Europie na przykładzie Belgii, „Studia Iuridica Toruniensia”, t. XIII Google Scholar
Szwarczyk M., Komentarz do art. 150 k.k., (w:) T. Bojarski (red.), Kodeks karny. Komentarz, wyd. LEX, Warszawa 2016 Google Scholar
Szymczak M. (red.), Słownik języka polskiego, wyd. PWN, Warszawa 1988, t. I Google Scholar
Szymczak M., Słownik Języka Polskiego, wyd. PWN, Warszawa 1989, t. III Google Scholar
Tacikowska M., Przestępstwo eutanazji w prawodawstwie Kościoła Katolickiego, „Kościół i Prawo” 2012, nr 1 (14) Google Scholar
Tokarczyk R., Prawa narodzin, życia i śmierci, wyd. Zakamycze, Kraków 2000 Google Scholar
Tyszkiewicz L., Komentarz do art. 150 k.k., (w:) M. Filar (red.), Kodeks karny. Komentarz, wyd. Wolters Kluwer, Warszawa 2016 Google Scholar
Wróbel W. (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Część I. Komentarz do art. 117-211a, wyd. Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2017 Google Scholar
Zannoni D., Right or duty to live? Euthanasia and assisted suicide from the perspective of the European Convention on Human Rights, „European Journal of Legal Studies” 2020, t. 12, nr 2 Google Scholar
Zoll A., Komentarz do art. 150 k.k., (w:) W. Wróbel (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Część I. Komentarz do art. 117-211a, wyd. Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2017 Google Scholar
Prokuratura Rejonowa Warszawa-Śródmieście w Warszawie
