Zabójstwo eutanatyczne w polskim i austriackim prawie karnym – rozważania komparatystyczne

Katarzyna Borkowska

Prokuratura Rejonowa Warszawa-Śródmieście w Warszawie


Abstrakt

Wydłużająca się średnia długość życia, stale rosnąca ilość chorób nowotworowych oraz postęp w dziedzinie medycyny powoduje wzrost liczby pacjentów terminalnie chorych. To z kolei stanowi przyczynek do dyskusji na temat eutanazji oraz prawnokarnej reakcji na to zjawisko. Ustawodawca staje przed koniecznością stworzenia regulacji, która z jednej strony ochroni życie ludzkie jako najwyższe dobro strzeżone prawem, a z drugiej umożliwi godne i spokojne odejście osobom cierpiącym. Sposób ukształtowania odpowiedzialności karnej za zabójstwo eutanatyczne może być różny. Przedmiot artykułu stanowi prawnoporównawcze opracowanie dedykowane zabójstwu eutanatycznemu w Polsce i w Austrii. Za cel badań przyjęto ukazanie zbieżności oraz odrębności między unormowaniami. W opracowaniu przeanalizowano znamiona przestępstwa zabójstwa eutanatycznego zawarte w przepisach kodeksów karnych obu państw, ze szczegółowym opisaniem podmiotu, strony podmiotowej, przedmiotu oraz strony przedmiotowej przestępstwa. Odniesiono się także do ustawowego zagrożenia karą oraz przytoczono dane statystyczne obrazujące skalę zjawiska. Następnie dokonano porównania polskiej i austriackiej regulacji, akcentując podobieństwa i różnice. Najważniejsze wnioski wypływające z pracy są takie, że przepis penalizujący zabójstwo eutanatyczne w Polsce i w Austrii wykazuje zarówno cechy wspólne, jak też odmienne, oraz że ilość postępowań przygotowawczych prowadzonych w kierunku zabójstwa eutanatycznego w obu państwach jest marginalna, co nasuwa pytania o aktualność regulacji wobec potrzeb współczesności. Przeprowadzone rozważania zostały oparte zarówno na poglądach doktryny, jak też orzecznictwa. Prz


Słowa kluczowe:

prawo karne porównawcze, zabójstwo eutanatyczne, zabójstwo, polskie prawo karne, austriackie prawo karne


Alichniewicz A., Eutanazja i lekarska pomoc w samobójstwie, (w:) J. Różyńska, W. Chańska (red.), Bioetyka, wyd. Wolters Kluwer, Warszawa 2013   Google Scholar

Bafia J., Mioduski K., Siewierski M., Kodeks karny. Komentarz, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1987   Google Scholar

Birklbauer A., Hilf M., Tipold A., Strafrecht. Besonderer Teil I, wyd. Facultas, Wiedeń 2017   Google Scholar

Bojarski T. (red.), Kodeks karny. Komentarz, wyd. LEX, Warszawa 2016   Google Scholar

Borkowska K.K., Namowa i pomoc do samobójstwa w polskim i austriackim prawie karnym – rozważania komparatystyczne, „Studia Prawnoustrojowe” 2021, nr 54   Google Scholar

Borkowska K.K., Przestępstwo dzieciobójstwa w ujęciu komparatystycznym, wyd. C. H. Beck, Warszawa 2020   Google Scholar

Budyn-Kulik M., Komentarz do art. 150 k.k., (w:) M. Mozgawa (red.), Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, wyd. LEX/el. 2021   Google Scholar

Daszkiewicz K., Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu. Rozdział XIX kodeksu karnego. Komentarz, wyd. C. H. Beck, Warszawa 2000   Google Scholar

Dukiet-Nagórska T. (red.), Prawo karne. Część ogólna, szczególna i wojskowa, wyd. Wolters Kluwer, Warszawa 2008   Google Scholar

Dukiet-Nagórska T., Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu, (w:) T. Dukiet-Nagórska (red.), Prawo karne. Część ogólna, szczególna i wojskowa, wyd. Wolters Kluwer, Warszawa 2008   Google Scholar

Filar M. (red.), Kodeks karny. Komentarz, wyd. Wolters Kluwer, Warszawa 2016   Google Scholar

Flora M., Huber S., Nimmervoll R.J., Tipold A. i inni, StGB inklusive Update 2018: Kommentar, wyd. Linde Verlag, Graz/Innsbruck/Linz/Wien 2019   Google Scholar

Gardocki L., Prawo karne, wyd. C. H. Beck, Warszawa 2011   Google Scholar

Giezek J. (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, wyd. LEX, Warszawa 2014   Google Scholar

Giezek J., Komentarz do art. 150 k.k. (w:) J. Giezek (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, wyd. LEX, Warszawa 2014   Google Scholar

Góralski P., Uwagi dotyczące zasad odpowiedzialności za zabójstwo eutanatyczne w ujęciu kodeksu karnego z 1997 r., „Nowa kodyfikacja prawa karnego”, t. 9, Wrocław 2011   Google Scholar

Huziuk Z., Przestępstwo eutanazji w kodeksie karnym z 1969 r., „Nowe Prawo” 1973, nr 11   Google Scholar

Kimeswenger E., Der Wunsch nach Legalisierung der aktiven Sterbehilfe. Die Entwicklung des öffentlichen Diskurses seit 1945 und die Rolle der Ärzteschaft, Praca dyplomowa, Medizinischen Universität Graz, Graz 2012   Google Scholar

Kokot R., Komentarz do art. 150 k.k., (w:) R. Stefański (red.), Kodeks Karny. Komentarz, wyd. C.H. Beck, Warszawa 2017   Google Scholar

Konarska-Wrzosek V. (red.), Kodeks karny. Komentarz, wyd. Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2020   Google Scholar

Konarska-Wrzosek V., Komentarz do art. 150 k.k., (w:) V. Konarska-Wrzosek (red.), Kodeks karny. Komentarz, wyd. Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2020   Google Scholar

Królikowski M., Komentarz do art. 150 k.k. (w:) M. Królikowski, R. Zawłocki (red.), Kodeks karny. Część szczególna, wyd. C. H. Beck, Warszawa 2017, t. 1   Google Scholar

Królikowski M., Zawłocki R. (red.), Kodeks karny. Część szczególna, wyd. C. H. Beck, Warszawa 2017, t. 1   Google Scholar

Leppert W., Łuczak J., Góralski P., Wybrane problemy opieki paliatywnej i eutanazji w opiniach lekarzy i studentów medycyny, „Polska Medycyna Paliatywna” 2005, tom 4, nr 2   Google Scholar

Malczewski J., Eutanazja. Gdy etyka zderza się z prawem, wyd. LEX, Warszawa 2012   Google Scholar

Maleczky O., Strafrecht. Allgemeiner Teil I, wyd. Lexis Nexis, Wiedeń 2015   Google Scholar

Marek A., Prawo karne, wyd. C. H. Beck, Warszawa 2003   Google Scholar

Michalska-Suchanek M., Fenomen samobójstwa. Długa historia krótko opisana, wyd. Instytut Mikołowski, Mikołów 2011   Google Scholar

Michalski B., Nowa Kodyfikacja Karna. Krótkie Komentarze. Przestępstwa przeciwko ży¬ciu i zdrowiu, wyd. Ministerstwo Sprawiedliwości, Warszawa 2000, z. 28   Google Scholar

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, Sicherheitsbericht 2019. Kriminalität Vorbeugung und Bekämpfung. Anhang, dostęp pod adresem: https://bmi.gv.at/508/files/ SIB_2019/2_SIB_2019_Anhang_V20200817_praes.pdf (dostęp: 5.1.2022 r.)   Google Scholar

Moser M.K., Sterbehilfe, „Argumentarium” 2015, nr 1   Google Scholar

Moser M.K., Verrechtlichung der Sterbehilfe? Evangelische Perspektiven zur Lage in Österreich und der Schweiz, Praca dyplomowa, Universität Wien, Wiedeń 2014   Google Scholar

Mozgawa M. (red.), Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, wyd. LEX/el. 2021   Google Scholar

Nimmervoll R.J., Komentarz do § 77 StGB, (w:) M. Flora, S. Huber, R.J. Nimmervoll, A. Tipold i inni, StGB inklusive Update 2018: Kommentar, wyd. Linde Verlag, Graz/Innsbruck/Linz/Wien 2019   Google Scholar

Okhowat K., Rechtliche Grundlagen und ethische Aspekte der Suizidbeihilfe in Österreich – Rechtshistorische Entwicklung und Bestandsaufnahme im Vergleich mit Deutschland, Praca dyplomowa, Uniwersytet Johannesa Keplera w Linzu, Linz 2020   Google Scholar

Potrykowska A., Strzelecki Z., Szymborski J., Witkowski J. (red.), Zachorowalność i umieralność na nowotwory a sytuacja demograficzna Polski, Rządowa Rada Ludnościowa, Warszawa 2014   Google Scholar

Reber A.S., Słownik psychologii, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2000   Google Scholar

Różyńska J., Chańska W. (red.), Bioetyka, wyd. Wolters Kluwer, Warszawa 2013   Google Scholar

Statystyka Policji, Eutanazja (art. 150 k.k.), https://statystyka.policja.pl/st/kodeks-karny/przestepstwa-przeciwko/63419,Eutanazja-art-150.html (dostęp: 5.1.2022 r.)   Google Scholar

Stefaniuk M., Etyczne dylematy prawa (kara śmierci, aborcja i eutanazja) w świetle badań polskiej opinii publicznej, „Studia Iuridica Lublinensia” 2013, nr 19   Google Scholar

Stefański R. (red.), Kodeks Karny. Komentarz, wyd. C.H. Beck, Warszawa 2017   Google Scholar

Szadkowska M., Zabójstwo eutanatyczne – tendencje liberalizacyjne w Europie na przykładzie Belgii, „Studia Iuridica Toruniensia”, t. XIII   Google Scholar

Szwarczyk M., Komentarz do art. 150 k.k., (w:) T. Bojarski (red.), Kodeks karny. Komentarz, wyd. LEX, Warszawa 2016   Google Scholar

Szymczak M. (red.), Słownik języka polskiego, wyd. PWN, Warszawa 1988, t. I   Google Scholar

Szymczak M., Słownik Języka Polskiego, wyd. PWN, Warszawa 1989, t. III   Google Scholar

Tacikowska M., Przestępstwo eutanazji w prawodawstwie Kościoła Katolickiego, „Kościół i Prawo” 2012, nr 1 (14)   Google Scholar

Tokarczyk R., Prawa narodzin, życia i śmierci, wyd. Zakamycze, Kraków 2000   Google Scholar

Tyszkiewicz L., Komentarz do art. 150 k.k., (w:) M. Filar (red.), Kodeks karny. Komentarz, wyd. Wolters Kluwer, Warszawa 2016   Google Scholar

Wróbel W. (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Część I. Komentarz do art. 117-211a, wyd. Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2017   Google Scholar

Zannoni D., Right or duty to live? Euthanasia and assisted suicide from the perspective of the European Convention on Human Rights, „European Journal of Legal Studies” 2020, t. 12, nr 2   Google Scholar

Zoll A., Komentarz do art. 150 k.k., (w:) W. Wróbel (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Część I. Komentarz do art. 117-211a, wyd. Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2017   Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2022-03-21

Cited By /
Share

Borkowska, K. (2022). Zabójstwo eutanatyczne w polskim i austriackim prawie karnym – rozważania komparatystyczne. Studia Prawnoustrojowe, (55). https://doi.org/10.31648/sp.7404

Katarzyna Borkowska 
Prokuratura Rejonowa Warszawa-Śródmieście w Warszawie