Przesłanki udzielenia zezwolenia na detaliczną sprzedaż napojów alkoholowych jako instrument ochrony jednostki i społeczeństwa przed negatywnym wpływem używania napojów alkoholowych
Maciej Sarnowski
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczyhttps://orcid.org/0000-0002-2161-2511
Abstrakt
Niniejszy artykuł dotyczy problematyki przesłanek udzielenia zezwolenie na detaliczną sprzedaż napojów alkoholowych jako instrumentu ochrony jednostki i społeczeństwa przed negatywnym wpływem używania napojów alkoholowych. Celem artykułu jest charakterystyka i zbadanie tych przesłanek w kontekście ich skuteczności w ochronie jednostki i społeczeństwa. Ustawodawca ograniczając konstytucyjną zasadę swobody działalności gospodarczej, zdecydował się bowiem na przyjęcie reglamentacyjnego modelu detalicznej sprzedaży napojów alkoholowych. Szczegółowe rozwiązania w tym zakresie zawiera ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Uzyskanie zezwolenia na detaliczną sprzedaż alkoholu wymaga spełnienia szczegółowych przesłanek określonych w tej ustawie oraz uchwałach rady gminy przyjętych na jej podstawie. Organem wydającym zezwolenie jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta, działający na podstawie wniosku przedsiębiorcy. Niezbędnym warunkiem uzyskania zezwolenia jest pozytywna opinia gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, która ma charakter wiążący. Decyzja o udzieleniu zezwolenia ma charakter decyzji związanej lub o ograniczonym uznaniu administracyjnym, co wyklucza możliwość odmowy z powodów innych niż ustawowo określone. Wnioski z przeprowadzonej analizy potwierdzają, że zastosowanie zezwolenia jako formy reglamentacji jest proporcjonalnym ograniczeniem. Proces uzyskiwania zezwoleń jest ściśle sformalizowany, gdyż wymaga przez przedsiębiorcę wskazania szczegółowych danych oraz spełnienia warunków określonych aktami prawa, w tym prawa miejscowego, weryfikowanych w trackie uzyskiwania opinii gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych. Znaczącą rolę w tym kontekście odgrywają zatem uchwały rady gminy, które mogą regulować lokalizację punktów sprzedaży, liczbę zezwoleń i godziny nocnej sprzedaży. Statystyki wskazują na spadek liczby zezwoleń i interwencji służb, co potwierdza skuteczność regulacji w ograniczaniu dostępności alkoholu. Autor postuluje jednakże m.in. wzmocnienie roli społeczności lokalnych, doprecyzowanie zasad opiniowania oraz zmianę formy reglamentacji z zezwoleń na koncesje.
Słowa kluczowe:
publiczne prawo gospodarcze, reglamentacja działalności gospodarczej, zezwolenia, sprzedaż alkoholuBibliografia
Bojar-Fijałkowski T., Ustawowe zadania gminy w polskim modelu samorządu terytorialnego, „Przestrzeń, Ekonomia, Społeczeństwo” 2013, nr 4(2). Google Scholar
Bojar-Fijałkowski T., Ustrój prawny przedsiębiorców. Publicznoprawne regulacje działalności gospodarczej, [w:] P. Nazaruk (red.), Prawo handlowe, Wolters Kluwer, Warszawa 2023. Google Scholar
Bojar-Fijałkowski T., Zdrowie i środowisko jako wartości prawnie chronione. Analiza wybranych aspektów bezpieczeństwa żywności i żywienia oraz bezpieczeństwa ekologicznego, [w:] D. Skalski, P. Lizakowski (red.), Medycyna i zdrowie: wybrane aspekty ratownictwa, Kociewskie Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe, Gdynia–Gdańsk–Skarszewy 2016. Google Scholar
Campbell C.A. et al., The effectiveness of limiting alcohol outlet density as a means of reducing excessive alcohol consumption and alcohol-related harms, „American Journal of Preventive Medicine” 2009, nr 37(6). Google Scholar
Karpowicz E., Opinia o projekcie ustawy o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (druk sejmowy nr 378), Biuro Analiz Sejmowych, Warszawa 2002. Google Scholar
Kiczka K., Administracyjne akty kwalifikujące w działalności gospodarczej, Kolonia Limited, Wrocław 2006. Google Scholar
Koszowski M., Niżnik-Dobosz I., Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Komentarz, Lex, 2022. Google Scholar
Krajewski R., Administracyjnoprawne i karnoprawne konsekwencje udostępniania napojów alkoholowych małoletnim, [w:] Z działalności naukowej Wydziału Administracji. Szkoła Wyższa im. Pawła Włodkowica w Płocku. Filia w Iławie, „Zeszyty Naukowe – Szkoła Wyższa im. Pawła Włodkowica w Płocku” 2009, t. 40. Google Scholar
Krawiec G., Przeciwdziałanie alkoholizmowi w gminie, Legalis, 2023. Google Scholar
Krawiec G., Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Komentarz, Legalis, 2021. Google Scholar
Kucharski K., Materialnoprawne przesłanki cofnięcia zezwolenia na detaliczną sprzedaż napojów alkoholowych w świetle orzecznictwa sądów administracyjnych, [w:] H. Nowicki, P. Nowicki, W. Szwajdler (red.), Prawna regulacja podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej, Koło Naukowe Publicznego Prawa Gospodarczego UMK, Toruń 2014. Google Scholar
Kucharski K., Nowicki H., Interes publiczny w sferze reglamentacji działalności gospodarczej (wybrane zagadnienia), [w:] H. Nowicki, P. Nowicki, K. Kucharski (red.), Państwo a gospodarka. Interes publiczny w prawie gospodarczym, t. 8, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2018. Google Scholar
Lubiszewski M., Przedsiębiorca, działalność gospodarcza i przedsiębiorstwo, [w:] J.J. Zięty (red.), Podstawowe zagadnienia prawa handlowego, Wyd. UWM, Olsztyn 2022. Google Scholar
Małecki W., Struktury norm prawnych w publicznym prawie gospodarczym. Układy częściowe znamionowane powiązaniami subordynacji, Legalis, 2023. Google Scholar
Nowicki H., Koncesje jako prawna forma reglamentacji działalności gospodarczej, [w:] B. Rakoczy (red.), Prawo przedsiębiorców, Wolters Kluwer, Warszawa 2020. Google Scholar
Nowicki H., Kucharski K., Pojęcie działalności gospodarczej w Prawie przedsiębiorców, „Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego” 2021, t. XVI, nr 18(1). Google Scholar
Nowicki H., Nowicki P., Reglamentacja działalności gospodarczej a zasada proporcjonalności, [w:] A. Powałowski, H. Wolska (red.), Przedsiębiorcy i ich działalność, C.H. Beck, Warszawa 2019. Google Scholar
Ochendowski E., Prawo administracyjne. Część ogólna, TNOiK, Toruń 2006. Google Scholar
Powałowski A., Reglamentacja działalności gospodarczej, [w:] A. Dobaczewska, A. Powałowski, H. Wolska, Nowe prawo przedsiębiorców, Legalis, 2018. Google Scholar
Sarnowski M., Cele ustawy z dnia 6 marca 2018 roku Prawo przedsiębiorców, „Acta Universitatis Wratislaviensis” 2019, nr 3977. Google Scholar
Sarnowski M., Mikro, mali oraz średni przedsiębiorcy w świetle terminologii Prawa przedsiębiorców oraz innych aktów prawnych, [w:] H. Nowicki, P. Nowicki, K. Kucharski (red.), Nowe prawo przedsiębiorców, Państwo a gospodarka, t. 8, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2019. Google Scholar
Zdyb M., Lubeńczuk G., Wołoszyn-Cichocka A., Prawo przedsiębiorców. Komentarz, Legalis, 2019. Google Scholar
Zin-Sędek Z., Oleszczuk M., Monitoring wykorzystania w gminach możliwości ograniczenia nocnej sprzedaży alkoholu, Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom, Warszawa 2024. Google Scholar
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
https://orcid.org/0000-0002-2161-2511
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
