Bezpieczeństwo państwa jako przesłanka umieszczania i usuwania danych osób niepożądanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
Sebastian Krzysztof Bentkowski
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWMhttps://orcid.org/0000-0002-9348-9663
Abstrakt
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie wybranych uwarunkowań prawnych dotyczących umieszczenia, przechowywania i usunięcia danych cudzoziemców, których pobyt na terenie RP jest niepożądany ze względu na bezpieczeństwo państwa, w wykazie oraz Systemie Informacji Schengen (SIS), na podstawie decyzji, o której mowa w art. 440 a ustawy o cudzoziemcach. Przedmiot artykułu obejmuje m.in. analizę przepisów prawa ustawy o cudzoziemcach i rozporządzenia (UE) nr 2018/1861, pod względem przesłanek umieszczenia danych cudzoziemca w wykazie i SIS ze względu na bezpieczeństwo państwa, rodzaje i tryb postępowań administracyjnych, skutkujących odpowiednio umieszczeniem lub usunięcie, danych cudzoziemca z wykazu oraz SIS, a także wytyczne interpretacyjne i reguły stosowania kluczowych dla prawidłowych rozstrzygnięć organów pojęć, takich jak „poważne bezpieczeństwo państwa” i „indywidualna ocena”, „adekwatności, ważność i odpowiedniość wpisu w SIS”. Problem badawczy dotyczy niejasnych w ocenie autora zasad kwalifikowania przez organy administracji działań cudzoziemców jako zagrożenie bezpieczeństwa państwowego oraz brak uregulowań w prawie krajowym dotyczących kryteriów i sposobu przeprowadzenie „indywidualnej oceny”, a także niewystarczające uregulowania dotyczące stosowania lub wyłączenia stosowania przepisów KPA (w zakresie wynikającym z przepisów szczególnych) w postępowaniu w sprawie wydawania decyzji, skutkującej usunięcie, danych z wykazu i SIS. Efektem rozważań jest usystematyzowanie przesłanek prawnych, stanowiących podstawy wydania lub uchylenia decyzji wydanej w trybie art. 440 a ustawy o cudzoziemcach. Efektem jest również sformułowanie wytycznych co do prawidłowego stosowania przepisów przy wydawaniu decyzji w trybie art. 440a ustawy o cudzoziemcach, w szczególności interpretacji nieostrych zwrotów, takich jak „bezpieczeństwo państwa” i „indywidualnej oceny”, w kontekście przyjętej w przepisach rozporządzenia (UE) nr 2018/1861 kwalifikowanej postaci bezpieczeństwa oraz zasad i kryteriów przeprowadzania oceny przed wpisem do wykazu i SIS. Ponadto, skutkiem przeprowadzonych analiz jest zasygnalizowanie przez autora występującej w jego ocenie nadmiernej, niż przyjęta zazwyczaj w stosunkach administracyjnych, nierówności stron przy wydawaniu decyzji o zakazie wjazdu i pobytu.
Słowa kluczowe:
prawo, cudzoziemcy, Schengen, bezpieczeństwoBibliografia
Boć J. (red.), Prawo administracyjne, Kolonia Limited, Wrocław 2003. Google Scholar
Brouwer E., Large-scale databases and interoperability in migration and border policies: the non-discriminatory approach of data protection, „European Public Law” 2020, vol. 26(1). Google Scholar
Chmielewski J., Zasada budzenia zaufania w ogólnym postępowaniu administracyjnym, Wolters Kluwer, Warszawa 2018. Google Scholar
Ciszek M., Teoretyczne podstawy bezpieczeństwa państwa / The theoretical basis of the national security, „Doctrina. Studia Społeczno-Polityczne” 2013. Google Scholar
Florek I., Zawistowski G., Wykorzystanie dronów przez PSP na rzecz bezpieczeństwa publicznego jako wyraz troski o prawa człowieka, [w:] M. Feltynowski (red.), Systemy bezzałogowych statków powietrznych w ochronie przeciwpożarowej i ratownictwa – od wyrobu do ratownika, CNBOP-PIB, Józefów 2022. Google Scholar
Gajda A., Polityka bezpieczeństwa wewnętrznego Unii Europejskiej, „Studia z Polityki Publicznej” 2015, nr 3. Google Scholar
Karpiuk M., Krzykowski P., Skóra A. (red.), Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz do art. 127–269, t. 3, WPiA UWM, Olsztyn 2021. Google Scholar
Kijowski D.R., W kwestii deklaratoryjności i konstytutywności aktów administracji publicznej, [w:] S. Bożyk, A. Olechno (red.), Ustrój państwa, myśl polityczno-prawna, współczesne systemy rządów. Prace ofiarowane profesorowi zw. nauk prawnych Adamowi Jamrozowi z okazji jego jubileuszu, Temida 2, Białystok 2018. Google Scholar
Kotarbiński T., Traktat o dobrej robocie, Ossolineum, Wrocław 1975. Google Scholar
Kumela-Romańska M., Ustawa o cudzoziemcach. Komentarz, wyd. 2, Lex, 2022. Google Scholar
Kunikowski J., Słownik terminów z zakresu wiedzy i edukacji dla bezpieczeństwa, [w:] W.J. Maliszewski (red.), Bezpieczeństwo człowieka i zbiorowości społecznych, Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz 2005. Google Scholar
Lach A., Prewencja indywidualna w prawie administracyjnym, [w:] idem, Prewencja indywidualna w procesie karnym, Wolters Kluwer, Warszawa 2020. Google Scholar
Lewandowski M., Analiza struktur zadań oceniających, „Prakseologia” 1975, nr 3–4. Google Scholar
Łepkowski W. (red.), Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego, Wyd. AON, Warszawa 2002. Google Scholar
Niewęgłowski K., Ocena skutków prawnych regulacji rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2865), Biuro Analiz Sejmowych, Warszawa 2023. Google Scholar
Pieprzny S., Ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego w prawie administracyjnym, Wyd. UR, Rzeszów 2007. Google Scholar
Rudnicki M., Skutki naruszenia prawa w ogólnym postępowaniu administracyjnym, „Przegląd Prawa i Administracji” 2014, R. XCVII. Google Scholar
Safjan M. (red.), Konstytucja RP. Komentarz, t. 1: Art. 1–86, C.H. Beck, Warszawa 2016. Google Scholar
Sienkiewicz-Małyjurek K., Niczyporuk Z., Bezpieczeństwo publiczne. Zarys problematyki, Wyd. PŚ, Gliwice 2011. Google Scholar
Śliwka M., Znaczenie zwrotów niedookreślonych na tle orzecznictwa polskiego Trybunału Konstytucyjnego, „Studia Iuridica Lublinensia” 2010, nr 13. Google Scholar
Tużnik M., Interes publiczny czy interes prywatny w zasadzie in dubio pro tributario?, „Studia Prawnoustrojowe” 2017, nr 35. Google Scholar
Vavoula N., Surveillance of foreign terrorism fighters via the Schengen Information System (SIS): towards maximum operationalisation of alerts and an enhanced role for Europol, „New Journal of European Criminal Law” 2023, vol. 14(2). Google Scholar
Wierzbowski M., Wiktorowska A., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2011. Google Scholar
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWM
https://orcid.org/0000-0002-9348-9663
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
