Polityczne i prawne aspekty prowadzenia badań naukowych w rejonach polarnych

Aleksander Świątecki

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
https://orcid.org/0000-0002-5219-7795

Dorota Górniak

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
https://orcid.org/0000-0001-6567-1057

Marek Zdanowski

Instytut Biochemii i Biofizyki, PAN w Warszawie
https://orcid.org/0000-0002-7568-3841

Jakub Grzesiak

Instytut Biochemii i Biofizyki, PAN w Warszawie
https://orcid.org/0000-0001-5972-2356

Tomasz Mieczan

Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
https://orcid.org/0000-0003-2839-1798


Abstrakt

The Arctic and Antarctic have been of great interest to the international community for a number of years. The still unresolved problem regarding polar regions is the still partially regulated legal issues concerning the management of these areas. Both the Arctic and Antarctica are areas of potentially great scientific, economic, political and military importance. The political and legal status of polar areas is not uniform. Currently, there is no legal international document that would regulate issues related to the management of the Arctic region. The political and legal status of Antarctica was determined in 1959 in Washington. The Antarctic treaty regulates in detail the activities in this region. Territorial claims are a particularly important problem. A number of countries prove their territorial rights to both the Arctic and Antarctic. The Arctic division is discussed within five countries, without the participation of the international community, while the Antarctic Treaty arrangements have put these issues on ice until 2049. International cooperation in the field of research of polar regions has a long history and is confirmed by bilateral and international agreements. Conducted research in the Arctic and Antarctic relate to various scientific problems. Investigations of processes taking place on Earth on a global scale are of particular importance, both in historical and prognostic perspective. The history of Polish polar research is rich, multi-faceted and dates back to the second half of the nineteenth century. Contemporary Polish polar research focuses on a number of problems: glaciology and periglacial phenomena, climatology, geomorphology, hydrology, and geo-ecosystems dynamics. Polish scientific activity, in these regions, significantly develops our positive relations with the international community.


Słowa kluczowe:

polar regions, international law, Antarctic and Arctic management, polar science.


Bialik R., Dyplomacja naukowa oparta na Polskiej Stacji Antarktycznej im. H. Arctowskiego, [w:] Układ Antraktyczny. Wybór dokumentów z wprowadzeniem, MSZ, Warszawa 2017, pp. 12–14.   Google Scholar

Birkenmajer K, Polskie badania polarne (zarys), „SHS” 2017, 16:123–153.   Google Scholar

Bosello F., R. Roson, R.S.J. Tol, Economy-wide estimates of the implications of climate change: sea-level rise, “Environmental & Resource Economics” 2007, 37:549–571.   Google Scholar

Ciechanowicz-McLean J., Węzłowe problemy prawa ochrony klimatu, „Studia Prawnoustrojowe” 2017, 37:8–24.   Google Scholar

Ciesielski S., Górniak D.,Możejko J., Świątecki A.,Grzesiak J., Zdanowski M., The diversity of bacteria isolated from antarctic freshwater reservoirs possessing the abilty to produce polyhydroxyalkanoates, “Curr. Microbiol.” 2014, 69:594–603.   Google Scholar

Gerlache de Gomery A., Piętnaście miesięcy na Oceanie Antarktycznym. Wyd. Naokoło Świata, Warszawa 1903.   Google Scholar

Gawor J., J. Grzesiak, J. Sasin-Kurowska, P. Borsuk, R. Gromadka, D. Górniak, A. Świątecki, T. Aleksandrzak-Piekarczyk, M. Zdanowski, Evidence of adaptation, niche separation and microevolution within the genus Polaromonas on Arctic and Antarctic glacial surfaces, „Extremophiles” 2016, 20:403–413.   Google Scholar

Głuchowska-Wójcicka M., Zastosowanie koncepcji wspólnego dziedzictwa ludzkości w spornej kwestii statusu prawnego Arktyki, [w:] Arktyka na początku XX wieku. Między współpracą a rywalizacją, M. Łuszczuk (red.), Lublin 201.   Google Scholar

Górniak D., Marszałek H., Kwaśniak-Kominek M., Rzepa G., Manecki M., Soil formation and initial microbiological activity on a foreland of an Arctic glacier (SW   Google Scholar

Svalbard), “Applied Soil Ecology” 2017, 114:34–44.   Google Scholar

Grzesiak J., Zdanowski M,, Górniak D., Świątecki, A., Aleksandrzak-Piekarczyk T., Szatraj, K., Sasin-Kurowska J., Nieckarz M., Microbial community changes along   Google Scholar

the Ecology Glacier ablation zone (King George Island, Antarctica). “Polar Biol.” 2015, 38:2069–2083.   Google Scholar

Kubiak K, Interesy i spory państw w Arktyce w pierwszych dekadach XXI wieku, Wrocław 2009.   Google Scholar

Lowry P., Golledge N. R., Menviel L., Bertler A., Deglacial evolution of regional Antarctic climate and Southern Ocean conditions in transient climate simulations, “Clim. Past” 2019, 15:189–215.   Google Scholar

Makowski A., Szelf kontynentalny Arktyki: źródło kryzysu czy współpracy międzynarodowej, [w:] Arktyka na początku XX wieku. Między współpracą a rywalizacją,   Google Scholar

M. Łuszczuk (red.), Lublin 2013, s. 44.   Google Scholar

Marciniak K. J., System Układu Antarktycznego, uwagi z perspektywy prawa międzynarodowego, [w:] Układ Antraktyczny. Wybór dokumentów z wprowadzeniem, MSZ, Warszawa 2017, pp. 15–58.   Google Scholar

Mieczan T., Tarkowska-Kukuryk M., Górniak D., Świątecki A., Zdanowski M., Adamczuk M., Vertical microzonation of ciliates in cryoconite holes in Ecology Glacier,   Google Scholar

King George Island, „PPR” 2013, 2:201–212.   Google Scholar

Petrick S., Riemann-Campe K., Hoog S., Growitsch C., Schwind H., Gerdes R., Rehdanz K., Climate change, future Arctic Sea ice, and the competitiveness of European Arctic offshore oil and gas production on world markets, Ambio 2017, 46 (Suppl 3):   Google Scholar

–422.   Google Scholar

Rakusa-Suszczewski S., Aktualny stan i perspektywy rozwoju badań antarktycznych w Polsce, „Nauka” 2005, 2:119–128.   Google Scholar

Symonides J., Nowe prawo morza, Warszawa 1986.   Google Scholar

Symonides J., Status prawny i roszczenia do Arktyki oraz Bieguna Północnego, „Państwo i Prawo” 2008, 734.   Google Scholar

Szafraniec J., Deglaciation rate on southern and western Spitsbergen in the conditions of Arctic amplification, “PPR” 2018, 39:177–198.   Google Scholar

Świątecki A., Górniak D., Jankowska K., Zdanowski M., Borsuk P., Żmuda-Baranowska M., Grzesiak J., Effects of climate change on microbial community structure and function in the antarctic glacier lagoon, “Papers on Global Change” 2012, 17:7–15.   Google Scholar

Timtchenko L., The Russian Arctic Sectoral Concept: Past and Present, Arctic, 1, 50 Years of Northern Science 1997, pp. 29–35.   Google Scholar

Wójcik Z., Jan Czerski, Polski badacz Syberii, Lublin 1986.   Google Scholar

Zdanowski M. K., Żmuda-Baranowska M. J., Borsuk P., Świątecki A., Górniak D., Wolicka D., Jankowska K. M., Grzesiak J., Culturable bacteria community development in postglacial soils of Ecology Glacier, King George Island, Antarctica, “Polar Biol.” 2013, 36:511–527.   Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2019-10-26

Cited By /
Share

Świątecki, A., Górniak, D., Zdanowski, M., Grzesiak, J., & Mieczan, T. (2019). Polityczne i prawne aspekty prowadzenia badań naukowych w rejonach polarnych. Studia Prawnoustrojowe, (43), 335–347. https://doi.org/10.31648/sp.4644

Aleksander Świątecki 
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
https://orcid.org/0000-0002-5219-7795
Dorota Górniak 
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
https://orcid.org/0000-0001-6567-1057
Marek Zdanowski 
Instytut Biochemii i Biofizyki, PAN w Warszawie
https://orcid.org/0000-0002-7568-3841
Jakub Grzesiak 
Instytut Biochemii i Biofizyki, PAN w Warszawie
https://orcid.org/0000-0001-5972-2356
Tomasz Mieczan 
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
https://orcid.org/0000-0003-2839-1798