Spowodowanie nieważności małżeństwa w polskim ustawodawstwie karnym okresu międzywojennego
Judyta Agnieszka Dworas-Kulik
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w Lubliniehttp://orcid.org/0000-0002-1990-5497
Abstrakt
Z punktu widzenia prawa cywilnego małżeństwo było związkiem między kobietą i mężczyzną stanowiącym umowę o dużym znaczeniu publicznym. Stanowiło główny filar, na którym opierała się cała konstrukcja społeczeństwa i państwa, dlatego przepisy i sankcje dotyczące instytucji małżeństwa miały na celu ochronę zarówno interesu jednostki, jak i państwa. Podstawą małżeństwa była jego ciągłość, dlatego ustawodawca penalizował zachowania godzące w instytucje małżeństwa. Celem artykułu jest prawnokarna analiza przestępstwa sprowadzenia nieważności małżeństwa uregulowanego w polskim ustawodawstwie karnym okresu międzywojennego. Niewątpliwie z uwagi na rozprzestrzeniające się w międzywojennej Polsce zjawisko legalnej bigamii, które stało się ogromnym wyzwaniem dla władzy ustawodawczej, a przede wszystkim sądowniczej dochodzenie sankcji karnej wobec małżonka wyłudzającego zawarcie nieważnego związku małżeńskiego na podstawie art. 198 k.k. niekiedy stwarzało jedyną możliwość ukarania sprawcy przestępstw przeciw małżeństwu.
Słowa kluczowe:
małżeństwo, bigamia, unieważnienie małżeństwa, przeszkody małżeńskie, Komisja Kodyfikacyjna, kodyfikacja prawa karnegoBibliografia
Allerhand M., Jurysdykcja władz wyznaniowych w sprawach małżeńskich, „Czasopismo Sędziowskie” 1937, R. XI, nr 3 i nr 4. Google Scholar
Czałczyński K., Wyłudzenie nieważnego małżeństwa, „Gazeta Sądowa Warszawska”1932, R. LX, nr 42. Google Scholar
Dworas-Kulik J., Prawne regulacje dotyczące bigamii w Polsce w latach 1918–1939, Wyd. KUL, Lublin 2019. Google Scholar
Dworas-Kulik J., Prawnokarne aspekty bigamii w Polsce w okresie dwudziestolecia międzywojennego, „Roczniki Nauk Prawnych” 2017, t. XXVII, nr 2. Google Scholar
Dworas-Kulik J., Przyczyny i skutki legalnej bigamii w Polsce w okresie międzywojennym, [w:] Pogranicza w historii prawa i myśli polityczno-prawnej, (red.) D. Szpoper, P. Dąbrowski, Wyd. Gdańskiej Szkoły Wyższej, Gdańsk–Olsztyn 2017. Google Scholar
Fastyn A., Przeszkoda katolicyzmu (impedimentom catholicismi) w prawie województw południowych II Rzeczypospolitej, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2014, t. LXVI, z. 2. Google Scholar
Glaser S., Prejudycjalność wyroków karnych, „Polski Proces Cywilny” 1934, R. II, nr 12. Google Scholar
Glaser S., Peiper L., Zakres wpływu wyroku karnego na wyrok cywilny. Przyczynek do wykładni art. 7 kpc, „ Polski Proces Cywilny” 1935, R. III, nr 20. Google Scholar
Gwiazdomorski J., Skuteczność orzeczeń sądów duchownych b. Król. Kongr. W sprawach małżeńskich wobec prawa państwowego, „Przegląd Prawa i Administracji” 1932, R. LVII, nr 1. Google Scholar
Jaglarz J., Problem Kodyfkacji prawa małżeńskiego w Polsce, Drukarnia Dziennika Poznańskiego, Poznań 1934. Google Scholar
Krzywkowska J., Małżeństwo związkiem na całe życie, „Studia Prawnoustrojowe” 2012, nr 16. Google Scholar
Łączkowska M., Zasada trwałości małżeństwa w polskim prawie rodzinnym – aspekty materialne i procesowe, „Studia Prawnoustrojowe” 2014, nr 24. Google Scholar
Makarewicz J., Kodeks karny z komentarzem, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Lwów 1932. Google Scholar
Paciorkowski S., Problem tzw. legalnej bigamii w II RP w świetle spraw małżeńskich toczonych przed Sądem Okręgowym w Poznaniu, „Adam Mickiewicz Law Review” 2013, nr 2. Google Scholar
Papierkowski Z., Sąd karny a kwestja nieważności małżeństwa, „Czasopismo Sędziowskie” 1936, R. X, z. 3. Google Scholar
Piegzik A., Przeszkody małżeńskie w ustawodawstwie dzielnicowym II RP, „Folia Iuridica Universitatis Wratislaviensis” 2016, Vol. 5, nr 1. Google Scholar
Polski Kodeks Karny z 11. VII. 1932 r. wraz z prawem o wykroczeniach, przepisami wprowadzającemi i utrzymanemi w mocy przepisami kodeksu karnego austriackiego, niemieckiego, rosyjskiego i skorowidzem, komentarz K. Sobolewski i A. Laniewski, Księgarnia Nakładowa, Lwów 1932. Google Scholar
Przeworski J., O przyszłym prawie małżeńskim w Polsce, „Palestra” 1926, R. III, nr 12. Google Scholar
Stawecka-Firlej A., Małżeńskie prawo osobowe ustawodawstw porozbiorowych obowiązujących w zeczypospolitej Polskiej w dwudziestoleciu międzywojennym, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Prawo” 2013, R. CCCXV, nr 2. Google Scholar
Świątkowski H., Problem legalnej bigamii w Polsce przedwrześniowej, „Nowe Prawo” 1959, z. 10. Google Scholar
Świątkowski H., Z praktyki sądów konsystorskich, „Głos Sądownictwa” 1928, R. X, nr 2. Google Scholar
Tobis A., Główne przestępstwa przeciwko rodzinie, Wyd. Nauk. UAM, Poznań 1980 Google Scholar
Tylbor S., Dzisiejsze prawo małżeńskie w b. Królestwie Kongresowym, „Głos Sądownictwa” 1939, R. XI, nr 7–8. Google Scholar
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w Lublinie
http://orcid.org/0000-0002-1990-5497
