Wiktymogeneza a psychospołeczna charakterystyka ofiar zabójstw homoseksualnych
Mirosław Jan Lisiecki
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w OlsztynieAbstrakt
Niniejszy artykuł prezentuje wyniki jedynych w Polsce badań nad problematyką wiktymogenezy i kryminogenezy zabójstw homoseksualnych. Przy czym przedmiotem pierwszej części tego cyklu publikacji jest psychospołeczna charakterystyka ofiar w procesie wiktymogenezy. Ofiary tej kategorii zabójstw cechują się szczególną podatnością wiktymologiczną w związku z realizacją swoich potrzeb seksualnych. Analiza zachowania się ofiar zabójstw homoseksualnych potwierdza, że istnieje ścisły związek z bezpośrednią kontaktową relacją sprawcy i ofiary, gdzie działanie sprawcy jest związane z zachowaniem się ofiary, a niekiedy wręcz od niej zależne. W opracowaniu została przedstawiona charakterystyka psychospołeczna ofiar w aspekcie predestynacji wiktymologicznej, tj. wiek, płeć, pochodzenie społeczne, wykształcenie, zawód, źródło utrzymania i sytuacja majątkowa, stan cywilny i rodzinny, sytuacja mieszkaniowa i miejsce zamieszkania w odniesieniu do wiktymizacji tempore criminis. Cechy dystynktywne ofiar zabójstw homoseksualnych porównano także z wiktymogenezą ofiar innych kategorii zabójstw, których wyniki badań przedstawiono w literaturze kryminologicznej.
Słowa kluczowe:
zabójstwa homoseksualne, ofiary zabójstw, predestynacja wiktymologiczna, modus operandii, homoseksualizm.Bibliografia
Wykaz literatury
Adamska K., Ludzie obok - Lesbijki i geje w Polsce, Wyd. Pracownia Duszycki, Toruń 1998.
Badźmirowska-Masłowska K., Rola ofiar w zabójstwach popełnionych przez młodocianych sprawców, Przegląd Prawa Karnego nr 17, Towarzystwo Naukowe Prawa Karnego, Wrocław - Warszawa - Kraków 1997.
Bafia J., Wiktimologia - kryminologiczne spojrzenie na ofiarę przestępstwa, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, Warszawa - Poznań 1976, nr 4.
Bieńkowska E., Kulesza C., Jak postępować z ofiarami przestępstw. Poradnik dla praktyków, Dom Wyd. TOTUS, Białystok 1992.
Bieńkowska E., O koncepcjach współczesnej wiktymologii, Państwo i Prawo 1991, nr 11.
Bieńkowska E., Wiktymologia, koncepcje, kierunki badań, perspektywy, Wyd. PAN, Wrocław - Warszawa - Kraków 1992.
Bieńkowska E., Wiktymologia. Podstawowe pojęcia i kierunki badawcze, w: J. W. Wójcik (red.), Wiktymologia. Wybrane publikacje, ASW, Warszawa 1978.
Błachut J., Gaberle A., Krajewski J., Kryminologia, Gdańsk 1999.
Boczkowski K., Homoseksualizm, PZWL, Warszawa 1992.
Falandysz L., Aktualne tendencje w wiktymologii, Państwo i Prawo 1977, nr 7.
Falandysz L., Kierunki rozwoju badań wiktymologicznych, Przestępczość na świecie, Warszawa 1977, T. IX.
Falandysz L., Wiktymologia, Wyd. Wiedza Powszechna, Warszawa 1979.
Fattah E. A., Rola ofiary w etiologii przestępstwa, problem dynamicznego podejścia do zachowania przestępnego, w: J. W. Wójcik (red.), Wiktymologia. Wybrane publikacje, ASW, Warszawa 1978.
Gorgol T., Niektóre aspekty prawno-społeczne homoseksualizmu, Palestra 1977, nr 10.
Hołyst B., Kryminalistyczna problematyka wiktymologii penalnej, Acta Universitatis Wratislaviensis No 750, Prawo CXXV, Wrocław 1985.
Hołyst B., Kryminologia, PWN, Warszawa 1999.
Hołyst B., Użyteczność sprzężenia zwrotnego w badaniach wiktymologicznych, Problemy Kryminalistyki 1979, nr 141.
Hołyst B., Wiktymologia, PWN, Warszawa 1997.
Hołyst B., Wykrywalność sprawców zabójstw, Wyd. Prawnicze, Warszawa 1967.
Kędra E., Rola ofiary w genezie zabójstwa o motywie seksualnym, w: J. W. Wójcik (red.), Wiktymologia. Wybrane publikacje, ASW, Warszawa 1978.
Kilijanek K., Hiacynt wychodzi z ukrycia, Przegląd Tygodniowy nr 49 z 12. 12. 1993 r.
R. Kmiecik, Ofiara przestępstwa jako źródło dowodu i strona w publicznoskargowym postępowaniu karnym, Przegląd Policyjny 1992, nr 1.
Kończyk S., Ofiary zabójstw, Służba MO 1988, nr 4.
Kończyk S., Zabójstwa w środowisku homoseksualistów, Służba MO 1987, nr 1-2.
LaHaye T., Homoseksualizm. Co każdy powinien o nim wiedzieć, (tytuł oryginału „What Everyone Should Know About Homosexuality” — przełożył R. Jankowski), Wyd. „Pojednanie”, Lublin 1994.
Lernell L., Zarys kryminologii ogólnej, PWN, Warszawa 1978.
Leszczyński J., O właściwe miejsce dla wiktymologii, Palestra 1984, nr 11.
Leszczyński J., Zabójstwa na tle seksualnym w Polsce. Studium kryminologiczne, Wyd. Prawnicze, Warszawa 1992.
Leszczyński J., Z problematyki wiktymologii, Nowe Prawo 1975.
Lew-Starowicz Z., Pikulski S., Zazdrość, seks, zbrodnia, Wyd. Prawnicze, Warszawa 1990.
Lisiecki M. J., Charakterystyka wybranych cech sprawców zabójstw homoseksualnych, Przegląd Policyjny 2000, nr 1-2.
Lisiecki M. J., Metodyka prowadzenia oględzin zwłok w miejscu ich znalezienia (refleksje i wnioski z badań), w: E. Gruza, T. Tomaszewski, M. Goc (red.), Problemy Współczesnej Kryminalistyki, Tom VII – część II, Warszawa 2003.
Lisiecki M. J., Motywy zabójstw homoseksualnych. Część I. Ogólna struktura motywów zabójstw homoseksualnych, Przegląd Policyjny 2016, nr 3.
Lisiecki M. J., Motywy zabójstw homoseksualnych. Część III. Motywy emocjonalne, Przegląd Policyjny 2017, nr 1.
Lisiecki M. J., Zabójstwa homoseksualne — kryterium pojęcia w aspekcie kryminologiczno-kryminalistycznym [w:] J. Kasprzak, B. Młodziejowski (red.), Wybrane problemy procesu karnego i kryminalistyki, Olsztyn 2010.
Lisiecki M. J., Zabójstwa w Polsce. Rozmiary, dynamika, wykrywalność, prognozy., w: Policja w XXI wieku. Doświadczenia i nowe wyzwania. Materiały pokonferencyjne, W. Pływaczewski, A. Misiuk (red.), Wyd. WSPol., Szczytno 2001.
Lisiecki M. J., Założenia prewencji kryminalnej a zapobieganie wiktymizacji i przestępczości w środowisku homoseksualnym – wybrane problemy, Przegląd Policyjny 2011, nr 4.
Ostroumow S. S., Frank L. W., O wiktymologii i wiktymności, w: J. W. Wójcik (red.), Wiktymologia. Wybrane publikacje, ASW, Warszawa 1978.
Pecar J., Rola osób trzecich w powstaniu przestępstwa, w: J. W. Wójcik (red.), Wiktymologia. Wybrane publikacje, ASW, Warszawa 1978.
Pływaczewski E., Ofiary czynnych napaści (zagadnienia wiktymologiczne przestępstw z art. 234 k.k.), Acta Universitatis Nicolai Copernici, Prawo XXI—Nauki humanistyczno-społeczne—zeszyt 134—1982.
Schneider H. J., Wiktymologia, Studia Kryminologiczne, Kryminalistyczne i Penitencjarne, Warszawa 1980, t. 11.
Stępniak K., Wiktymologia stosowana, w: J. W. Wójcik (red.), Wiktymologia. Wybrane publikacje, ASW, Warszawa 1978.
Szafrański W., Homoseksualizm jako problem pastoralno-sądowy, wyd. II, Włocławek 1987.
Szałowski R., Wiktymologiczna problematyka wykrywczej funkcji kryminalistyki, Warszawa 1989.
Szałowski R., Wiktymologia penalna a kryminalistyka, Studia Kryminologiczne, Kryminalistyczne i Penitencjarne, Warszawa 1983, t. 14.
Świeczyński J., Niebezpieczne związki. Rzecznik prasowy Komendanta Głównego MO o homoseksualizmie, Polityka nr 12 z 19. 03. 1988.
Vigh J., Karoly E., Rola i znaczenie wiktymologii ze szczególnym uwzględnieniem przestępstw dokonanych przy użyciu przemocy, w: J. W. Wójcik (red.), Wiktymologia. Wybrane publikacje, ASW, Warszawa 1978.
Wójcik J. W., Wiktymizacja a zjawiska patologii społecznej, Problemy Kryminalistyki 1977, nr 127-128.
Wójcik J. W., Wiktymologia i jej praktyczne znaczenie, Problemy Kryminalistyki 1978, nr 136, s. 800;
Wójcik J. W., Wprowadzenie do problematyki wiktymologii, w: J. W. Wójcik (red.), Wiktymologia. Wybrane publikacje, ASW, Warszawa 1978.
Adamska K., Ludzie obok - Lesbijki i geje w Polsce, Wyd. Pracownia Duszycki, Toruń 1998.
Badźmirowska-Masłowska K., Rola ofiar w zabójstwach popełnionych przez młodocianych sprawców, Przegląd Prawa Karnego nr 17, Towarzystwo Naukowe Prawa Karnego, Wrocław - Warszawa - Kraków 1997.
Bafia J., Wiktimologia - kryminologiczne spojrzenie na ofiarę przestępstwa, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, Warszawa - Poznań 1976, nr 4.
Bieńkowska E., Kulesza C., Jak postępować z ofiarami przestępstw. Poradnik dla praktyków, Dom Wyd. TOTUS, Białystok 1992.
Bieńkowska E., O koncepcjach współczesnej wiktymologii, Państwo i Prawo 1991, nr 11.
Bieńkowska E., Wiktymologia, koncepcje, kierunki badań, perspektywy, Wyd. PAN, Wrocław - Warszawa - Kraków 1992.
Bieńkowska E., Wiktymologia. Podstawowe pojęcia i kierunki badawcze, w: J. W. Wójcik (red.), Wiktymologia. Wybrane publikacje, ASW, Warszawa 1978.
Błachut J., Gaberle A., Krajewski J., Kryminologia, Gdańsk 1999.
Boczkowski K., Homoseksualizm, PZWL, Warszawa 1992.
Falandysz L., Aktualne tendencje w wiktymologii, Państwo i Prawo 1977, nr 7.
Falandysz L., Kierunki rozwoju badań wiktymologicznych, Przestępczość na świecie, Warszawa 1977, T. IX.
Falandysz L., Wiktymologia, Wyd. Wiedza Powszechna, Warszawa 1979.
Fattah E. A., Rola ofiary w etiologii przestępstwa, problem dynamicznego podejścia do zachowania przestępnego, w: J. W. Wójcik (red.), Wiktymologia. Wybrane publikacje, ASW, Warszawa 1978.
Gorgol T., Niektóre aspekty prawno-społeczne homoseksualizmu, Palestra 1977, nr 10.
Hołyst B., Kryminalistyczna problematyka wiktymologii penalnej, Acta Universitatis Wratislaviensis No 750, Prawo CXXV, Wrocław 1985.
Hołyst B., Kryminologia, PWN, Warszawa 1999.
Hołyst B., Użyteczność sprzężenia zwrotnego w badaniach wiktymologicznych, Problemy Kryminalistyki 1979, nr 141.
Hołyst B., Wiktymologia, PWN, Warszawa 1997.
Hołyst B., Wykrywalność sprawców zabójstw, Wyd. Prawnicze, Warszawa 1967.
Kędra E., Rola ofiary w genezie zabójstwa o motywie seksualnym, w: J. W. Wójcik (red.), Wiktymologia. Wybrane publikacje, ASW, Warszawa 1978.
Kilijanek K., Hiacynt wychodzi z ukrycia, Przegląd Tygodniowy nr 49 z 12. 12. 1993 r.
R. Kmiecik, Ofiara przestępstwa jako źródło dowodu i strona w publicznoskargowym postępowaniu karnym, Przegląd Policyjny 1992, nr 1.
Kończyk S., Ofiary zabójstw, Służba MO 1988, nr 4.
Kończyk S., Zabójstwa w środowisku homoseksualistów, Służba MO 1987, nr 1-2.
LaHaye T., Homoseksualizm. Co każdy powinien o nim wiedzieć, (tytuł oryginału „What Everyone Should Know About Homosexuality” — przełożył R. Jankowski), Wyd. „Pojednanie”, Lublin 1994.
Lernell L., Zarys kryminologii ogólnej, PWN, Warszawa 1978.
Leszczyński J., O właściwe miejsce dla wiktymologii, Palestra 1984, nr 11.
Leszczyński J., Zabójstwa na tle seksualnym w Polsce. Studium kryminologiczne, Wyd. Prawnicze, Warszawa 1992.
Leszczyński J., Z problematyki wiktymologii, Nowe Prawo 1975.
Lew-Starowicz Z., Pikulski S., Zazdrość, seks, zbrodnia, Wyd. Prawnicze, Warszawa 1990.
Lisiecki M. J., Charakterystyka wybranych cech sprawców zabójstw homoseksualnych, Przegląd Policyjny 2000, nr 1-2.
Lisiecki M. J., Metodyka prowadzenia oględzin zwłok w miejscu ich znalezienia (refleksje i wnioski z badań), w: E. Gruza, T. Tomaszewski, M. Goc (red.), Problemy Współczesnej Kryminalistyki, Tom VII – część II, Warszawa 2003.
Lisiecki M. J., Motywy zabójstw homoseksualnych. Część I. Ogólna struktura motywów zabójstw homoseksualnych, Przegląd Policyjny 2016, nr 3.
Lisiecki M. J., Motywy zabójstw homoseksualnych. Część III. Motywy emocjonalne, Przegląd Policyjny 2017, nr 1.
Lisiecki M. J., Zabójstwa homoseksualne — kryterium pojęcia w aspekcie kryminologiczno-kryminalistycznym [w:] J. Kasprzak, B. Młodziejowski (red.), Wybrane problemy procesu karnego i kryminalistyki, Olsztyn 2010.
Lisiecki M. J., Zabójstwa w Polsce. Rozmiary, dynamika, wykrywalność, prognozy., w: Policja w XXI wieku. Doświadczenia i nowe wyzwania. Materiały pokonferencyjne, W. Pływaczewski, A. Misiuk (red.), Wyd. WSPol., Szczytno 2001.
Lisiecki M. J., Założenia prewencji kryminalnej a zapobieganie wiktymizacji i przestępczości w środowisku homoseksualnym – wybrane problemy, Przegląd Policyjny 2011, nr 4.
Ostroumow S. S., Frank L. W., O wiktymologii i wiktymności, w: J. W. Wójcik (red.), Wiktymologia. Wybrane publikacje, ASW, Warszawa 1978.
Pecar J., Rola osób trzecich w powstaniu przestępstwa, w: J. W. Wójcik (red.), Wiktymologia. Wybrane publikacje, ASW, Warszawa 1978.
Pływaczewski E., Ofiary czynnych napaści (zagadnienia wiktymologiczne przestępstw z art. 234 k.k.), Acta Universitatis Nicolai Copernici, Prawo XXI—Nauki humanistyczno-społeczne—zeszyt 134—1982.
Schneider H. J., Wiktymologia, Studia Kryminologiczne, Kryminalistyczne i Penitencjarne, Warszawa 1980, t. 11.
Stępniak K., Wiktymologia stosowana, w: J. W. Wójcik (red.), Wiktymologia. Wybrane publikacje, ASW, Warszawa 1978.
Szafrański W., Homoseksualizm jako problem pastoralno-sądowy, wyd. II, Włocławek 1987.
Szałowski R., Wiktymologiczna problematyka wykrywczej funkcji kryminalistyki, Warszawa 1989.
Szałowski R., Wiktymologia penalna a kryminalistyka, Studia Kryminologiczne, Kryminalistyczne i Penitencjarne, Warszawa 1983, t. 14.
Świeczyński J., Niebezpieczne związki. Rzecznik prasowy Komendanta Głównego MO o homoseksualizmie, Polityka nr 12 z 19. 03. 1988.
Vigh J., Karoly E., Rola i znaczenie wiktymologii ze szczególnym uwzględnieniem przestępstw dokonanych przy użyciu przemocy, w: J. W. Wójcik (red.), Wiktymologia. Wybrane publikacje, ASW, Warszawa 1978.
Wójcik J. W., Wiktymizacja a zjawiska patologii społecznej, Problemy Kryminalistyki 1977, nr 127-128.
Wójcik J. W., Wiktymologia i jej praktyczne znaczenie, Problemy Kryminalistyki 1978, nr 136, s. 800;
Wójcik J. W., Wprowadzenie do problematyki wiktymologii, w: J. W. Wójcik (red.), Wiktymologia. Wybrane publikacje, ASW, Warszawa 1978.
Lisiecki, M. J. (2021). Wiktymogeneza a psychospołeczna charakterystyka ofiar zabójstw homoseksualnych. Studia Prawnoustrojowe, (52). https://doi.org/10.31648/sp.6561
Mirosław Jan Lisiecki
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
