Rola zakładu poprawczego w społecznej readaptacji nieletnich. Wybrane problemy teoretyczne i praktyczne
Monika Kotowska
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w OlsztynieAbstrakt
Granicą wieku odpowiedzialności karnej w prawie polskim jest ukończone 17 lat. W postępowaniu wobec nieletnich, prowadzonym przez sąd rodziny, stosuje się ustawę o postępowaniu w sprawach nieletnich z 1982 r. Najbardziej restrykcyjnym środkiem wychowawczym stosowanym wobec nieletnich jest zakład poprawczy. W artykule omówiono jego rolę w readaptacji społecznej nieletnich. Na zakończenie autorka wysuwa postulaty de lege ferenda mogące pozytywnie wpłynąć na przedstawione w artykule problemy interpretacyjne.
Słowa kluczowe:
Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich, izolacyjny środek wychowawczy, nieletni, zakłady poprawczeBibliografia
Bibliografia:
Literatura:
Batawia S., Proces społecznego wykolejenia się nieletnich przestępców, Warszawa 1958
Begier A., Sprawozdanie z konferencji „Wymiana doświadczeń w zakresie zagadnień ocen sędziów, mediacji i postępowania w sprawach nieletnich” Tbilisi, 28–29.04.2017 r., „Justitia” 2017 nr 1
M. Bernasiewicz, M. Noszczyk-Bernasiewicz, Przestępczość nieletnich w Polsce i w USA na podstawie wybranych statystyk kryminalnych, „Archiwum Kryminologii” 2020, t. XLII nr 2
Bojarski T., Kruk E., Skrętowicz E., Ustawa o postępowaniu z, Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich. Komentarz, Wydanie I, LexisNexis, Warszawa 2014
Chomczyński P., Problem bezpieczeństwa personelu zakładów poprawczych dla nieletnich w kontaktach z wychowankami. Socjologiczna analiza czynników wewnętrznych, „Profilaktyka Społeczna i Resocjalizacja” 2013 nr 21
Czerwiński A., Obecny stan ustawodawstwa karnego przeciwko nieletnim w Polsce, Lwów 1933
Drapała K., Kulma R., Powrotność do przestępstwa nieletnich opuszczających zakłady poprawcze (raport z badań), „Prawo w działaniu” 2014 nr 19
Filipowska E., Postępowanie w sprawach nieletnich, Warszawa 2003
Frąckowiak R., Komentarz do ustawy o pomocy społecznej, wyd. C.H. Beck, Warszawa 2019
Grześkowiak A., Reforma postępowania z nieletnimi. Uwagi ogólne na temat materialnoprawnych rozwiązań ustawy z 26.X. 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich, Studia Prawnicze 1984, z.1-2
Górecki P., V. Konarska-Wrzosek, Komentarz do ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, wyd. 2, Wolters Kluwer Warszawa 2019
Haak-Trzuskowska A., Haak H., Komentarz do ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, wyd. CH Beck Warszawa 2015
Kołakowska-Przełomiec H., Przestępczość i nieprzystosowanie społeczne nieletnich genezie przestępczości dorosłych, Wrocław 1977
Kotowska M. Postępowania z nieletnimi w świetle projektu nowego kodeksu nieletnich, [w:] Współzależność prawa karnego materialnego i procesowego, red. Z. Ćwiąkalski i G. Artymiak, Warszawa 2009
Kotowska M., Sytuacja prawna nieletnich matek umieszczonych w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych lub zakładach poprawczych – wybrane problemy, Radca Prawny. Zeszyty Naukowe, 2019 nr 4
Kowalska-Ehrlich B., Warunkowe zwolnienie nieletnich z zakładów poprawczych, Warszawa 1973
Konarska-Wrzosek V., Prawny system postępowania z nieletnimi w Polsce, Warszawa 2013
Pacura M., Umieszczenie w zakładzie poprawczym a pozbawienie wolności, Warszawa 2014
Stańdo-Kawecka B., Prawo karne nieletnich. Od opieki do odpowiedzialności, Warszawa 2007
Sienkiewicz Z., Dyrektywy wymiaru kary wobec nieletnich i młodocianych [w:] Nauka o karze. Sądowy wymiar kary. System Prawa Karnego tom 5, red. T. Kaczmarek Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2017
Strzembosz A., System sądowych środków ochrony dzieci i młodzieży przed nieprzystosowaniem społecznym, Lublin 1985
Włodarczyk-Madejska J., Stosowanie izolacyjnego środka wychowawczego oraz środka poprawczego w świetle badań aktowych, Prawo w działaniu 2016 nr 26
Włodarczyk-Madejska J., Przestępczość nieletnich i sądowa reakcja na nią w świetle danych statystycznych, W K. Buczkowski, W. Klaus, P. Wiktorska i D. Woźniakowska-Fajst (red.) Zmiana i kontrola. Społeczeństwo wobec przestępczości, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, 2017
Akty prawne
Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz.U. z 2018 r. poz. 969)
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2013 r. o zmianie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2013 poz. 1165)
Ustawa z dnia 24.05.2000 r. o Krajowym Rejestrze Karnym (Dz. U. z 2012 r. poz. 654
ze zm.)
Ustawa z dnia 17 września 2020 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2020 r. poz. 1876)
Ustawa z dnia 6 czerwca 1996 r. Kodeks karny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1444, 1517)
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 17.10.2001 r. w sprawie zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich (Dz.U. z 2017 r. poz. 487)
Orzecznictwo
Postanowienie SN z 17.6.2003 r., II KK 90/03, Legalis
Wyrok SN z 1.06.2006 r., V KK 141/06, Legalis
Uchwała SN z dn. 18.06.1984 r. IV KZP 8/85 OSNKW 1985, z. 11-12, poz. 86
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 3 lutego 2016 r., III AUa 912/15, LEX nr 1992922;
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2013 r., V KK 299/13, LEX nr 1381079; Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 czerwca 1987 r., V KRN 138/87, LEX nr 17872
Wyrok SN w wyr. z 18.09.1984 r., III KR 237/84, Legalis
Literatura:
Batawia S., Proces społecznego wykolejenia się nieletnich przestępców, Warszawa 1958
Begier A., Sprawozdanie z konferencji „Wymiana doświadczeń w zakresie zagadnień ocen sędziów, mediacji i postępowania w sprawach nieletnich” Tbilisi, 28–29.04.2017 r., „Justitia” 2017 nr 1
M. Bernasiewicz, M. Noszczyk-Bernasiewicz, Przestępczość nieletnich w Polsce i w USA na podstawie wybranych statystyk kryminalnych, „Archiwum Kryminologii” 2020, t. XLII nr 2
Bojarski T., Kruk E., Skrętowicz E., Ustawa o postępowaniu z, Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich. Komentarz, Wydanie I, LexisNexis, Warszawa 2014
Chomczyński P., Problem bezpieczeństwa personelu zakładów poprawczych dla nieletnich w kontaktach z wychowankami. Socjologiczna analiza czynników wewnętrznych, „Profilaktyka Społeczna i Resocjalizacja” 2013 nr 21
Czerwiński A., Obecny stan ustawodawstwa karnego przeciwko nieletnim w Polsce, Lwów 1933
Drapała K., Kulma R., Powrotność do przestępstwa nieletnich opuszczających zakłady poprawcze (raport z badań), „Prawo w działaniu” 2014 nr 19
Filipowska E., Postępowanie w sprawach nieletnich, Warszawa 2003
Frąckowiak R., Komentarz do ustawy o pomocy społecznej, wyd. C.H. Beck, Warszawa 2019
Grześkowiak A., Reforma postępowania z nieletnimi. Uwagi ogólne na temat materialnoprawnych rozwiązań ustawy z 26.X. 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich, Studia Prawnicze 1984, z.1-2
Górecki P., V. Konarska-Wrzosek, Komentarz do ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, wyd. 2, Wolters Kluwer Warszawa 2019
Haak-Trzuskowska A., Haak H., Komentarz do ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, wyd. CH Beck Warszawa 2015
Kołakowska-Przełomiec H., Przestępczość i nieprzystosowanie społeczne nieletnich genezie przestępczości dorosłych, Wrocław 1977
Kotowska M. Postępowania z nieletnimi w świetle projektu nowego kodeksu nieletnich, [w:] Współzależność prawa karnego materialnego i procesowego, red. Z. Ćwiąkalski i G. Artymiak, Warszawa 2009
Kotowska M., Sytuacja prawna nieletnich matek umieszczonych w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych lub zakładach poprawczych – wybrane problemy, Radca Prawny. Zeszyty Naukowe, 2019 nr 4
Kowalska-Ehrlich B., Warunkowe zwolnienie nieletnich z zakładów poprawczych, Warszawa 1973
Konarska-Wrzosek V., Prawny system postępowania z nieletnimi w Polsce, Warszawa 2013
Pacura M., Umieszczenie w zakładzie poprawczym a pozbawienie wolności, Warszawa 2014
Stańdo-Kawecka B., Prawo karne nieletnich. Od opieki do odpowiedzialności, Warszawa 2007
Sienkiewicz Z., Dyrektywy wymiaru kary wobec nieletnich i młodocianych [w:] Nauka o karze. Sądowy wymiar kary. System Prawa Karnego tom 5, red. T. Kaczmarek Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2017
Strzembosz A., System sądowych środków ochrony dzieci i młodzieży przed nieprzystosowaniem społecznym, Lublin 1985
Włodarczyk-Madejska J., Stosowanie izolacyjnego środka wychowawczego oraz środka poprawczego w świetle badań aktowych, Prawo w działaniu 2016 nr 26
Włodarczyk-Madejska J., Przestępczość nieletnich i sądowa reakcja na nią w świetle danych statystycznych, W K. Buczkowski, W. Klaus, P. Wiktorska i D. Woźniakowska-Fajst (red.) Zmiana i kontrola. Społeczeństwo wobec przestępczości, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, 2017
Akty prawne
Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz.U. z 2018 r. poz. 969)
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2013 r. o zmianie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2013 poz. 1165)
Ustawa z dnia 24.05.2000 r. o Krajowym Rejestrze Karnym (Dz. U. z 2012 r. poz. 654
ze zm.)
Ustawa z dnia 17 września 2020 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2020 r. poz. 1876)
Ustawa z dnia 6 czerwca 1996 r. Kodeks karny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1444, 1517)
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 17.10.2001 r. w sprawie zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich (Dz.U. z 2017 r. poz. 487)
Orzecznictwo
Postanowienie SN z 17.6.2003 r., II KK 90/03, Legalis
Wyrok SN z 1.06.2006 r., V KK 141/06, Legalis
Uchwała SN z dn. 18.06.1984 r. IV KZP 8/85 OSNKW 1985, z. 11-12, poz. 86
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 3 lutego 2016 r., III AUa 912/15, LEX nr 1992922;
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2013 r., V KK 299/13, LEX nr 1381079; Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 czerwca 1987 r., V KRN 138/87, LEX nr 17872
Wyrok SN w wyr. z 18.09.1984 r., III KR 237/84, Legalis
Kotowska, M. (2021). Rola zakładu poprawczego w społecznej readaptacji nieletnich. Wybrane problemy teoretyczne i praktyczne. Studia Prawnoustrojowe, (52). https://doi.org/10.31648/sp.6571
Monika Kotowska
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
