Publiczne propagowanie lub pochwalanie zachowań o charakterze pedofilskim. Uwagi na tle zjawiska oraz regulacji prawnej z art. 200b kodeksu karnego
Piotr Chrzczonowicz
a:1:{s:5:"pl_PL";s:73:"Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydział Prawa i Administracji";}Abstrakt
W polskim kodeksie karnym z dnia 6 czerwca 1997 r. już od ponad 10 lat znajduje się przepis określający przestępstwo polegające na publicznym propagowaniu lub pochwalaniu zachowań o charakterze pedofilskim (stypizowane jest ono w art. 200b k.k.). Jego wprowadzenie do systemu prawa uzasadniano m.in. potrzebą ochrony społeczeństwa przed rozprzestrzenianiem się niepożądanego fenomenu promowania tzw. pozytywnej pedofilii. Praktyka stosowania tego przepisu (którą ilustrują policyjne dane statystyczne za lata 2010 - 2020) pozwala na konkluzję, że ujawnione przestępstwa tego typu są rzadkie, a zatem można ostrożnie powiedzieć, że zagrożenie tą przestępczością nie stanowi w istocie realnej bolączki społecznej. Celem opracowania jest ukazanie politycznokryminalnej motywacji stworzenia wspomnianego unormowania, jego omówienie i krytyczna ocena, jak również zaproponowanie kierunków modyfikacji w obrębie prawa karnego de lege ferenda służących poprawie jego jakości. Szczegółowa analiza przepisu art. 200b k.k. pozwala na ukazanie jego niedoskonałości od strony techniczno-legislacyjnej. Nie jest on zredagowany wystarczająco precyzyjnie - jego znamię „zachowania o charakterze pedofilskim” nie jest klarowne, nie cechuje się należytą ostrością i wywołuje trudności wykładnicze. Należy zatem postulować nowelizację czy to treści art. 200b k.k., czy to polegającą na dodaniu do kodeksu karnego przepisu zawierającego definicję legalną „zachowań o charakterze pedofilskim”. Uwagi przedstawione w opracowaniu pokazują, że aktualnie istniejąca regulacja prawna pozostaje źródłem pewnych nierozstrzygniętych dotąd przekonująco dylematów, istotnych dla praktyki jej właściwego stosowania.
Słowa kluczowe:
publiczne propagowanie pedofilii, publiczne pochwalanie pedofilii, przestępstwa pedofilskie, zachowania o charakterze pedofilskim, przestępstwa seksualne, wolność seksualna i obyczajność, pozytywna pedofilia, prawo karne a zjawisko pedofiliiBibliografia
Bachmat P., Przestępstwa z art. 256 i 257 k.k. – analiza dogmatyczna i praktyka ścigania, Instytut Wymiaru Sprawiedliwości, Warszawa 2005, https://iws.gov.pl/wp-content/uploads/2018/08/P-Bachmat-Przest-z-art-256-i-257-2005.pdf (12.07.2021). Google Scholar
Beckett K., Culture and the Politics of Signification: The Case of Child Sexual Abuse, Social Problems, Vol. 43, No. 1, February 1996. Google Scholar
Berent M., Filar M., Rozdział XXV. Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności [w:] M. Filar (red.), Kodeks karny. Komentarz, 5. wydanie, Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa 2016. Google Scholar
Bocheński M., Ile pedofilii w „pedofilach”? Wybrane problemy wykorzystywania seksualnego małoletnich w Polsce – perspektywa kryminologiczna, „Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka” Vol. 14, Nr 3, 2015. Google Scholar
Burdziak K., Banaszak P., Sprawcy przestępstw przeciwko wolności seksualnej i obyczajności osoby małoletniej – analiza kryminologiczna, Instytut Wymiaru Sprawiedliwości, Warszawa 2017, https://iws.gov.pl/wp-content/uploads/2018/08/IWS_Burdziak-K.-Banaszak-P._Sprawcy-przest%C4%99pstw-p.-woln.-seks.-i-obyczajno%C5%9Bci-os.-ma%C5%82oletniej.pdf (10.07.2021). Google Scholar
Coluccia A., Calvanese E., Pedofilia. Un approccio multiprospettico, Presentazione di Marco Gaetani, Criminologia FrancoAngeli, 1ᵃ edizione, Milano 2007. Google Scholar
Carlos Romi J., García Samartino L., Algunas reflexiones sobre la pedofilia y el abuso sexual de menores, “Cuadernos de Medicina Forense”, Año 3 - N˚ 2, 2004. Google Scholar
Durkin F., Misuse of the Internet by Pedophiles. Implications for Law Enforcement and Probation Practice [w:] R. M. Holmes, S. T. Holmes (red.), Current Perspectives on Sex Crimes, Sage Publications, Thousand Oaks -London - New Delhi 2002. Google Scholar
Filar M., Rozdział XXV. Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności [w:] M. Filar (red.), Kodeks karny. Komentarz, wydanie 1, Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa 2008. Google Scholar
Gardocki L., Prawo karne, 14. wydanie, Wydawnictwo C. H. Beck, Warszawa 2008. Google Scholar
Gierszewski J., Wpływ paniki moralnej na postrzeganie bezpieczeństwa publicznego, „Kultura Bezpieczeństwa. Nauka – Praktyka – Refleksje”, nr 21, 2016. Google Scholar
Głowacki W., dr Daniel Cysarz: Najczęściej to nie pedofile molestują seksualnie dzieci (wywiad), „Polska Times”, 30 września 2018, https://polskatimes.pl/dr-daniel-cysarz-najczesciej-to-nie-pedofile-molestuja-seksualnie-dzieci/ar/c6-13532652 (08.07.2021). Google Scholar
Grzebałkowska M., Misiaczek mówi, że jest dobrym pedofilem. Dla niego związek z dzieckiem to przyjaźń i miłość. Seks jest na końcu, „Wysokie Obcasy”, 20.06.2020, https://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/7,163229,3305860.html (09.07.2021). Google Scholar
Holt Th. J., Blevins K. R., Burkert N., Considering the Pedophile Subculture Online, “Sexual Abuse” Vol. 22, No. 1, March 2010. Google Scholar
Hypś S., Rozdział XXV. Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności [w:] A. Grześkowiak, K. Wiak (red.), Kodeks karny. Komentarz, 6. wydanie, Wydawnictwo C. H. Beck, Warszawa 2019. Google Scholar
Kalitowski M., Rozdział XXXII. Przestępstwa przeciwko porządkowi publicznemu [w:] M. Filar (red.), Kodeks karny. Komentarz, 5. wydanie , Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa 2016. Google Scholar
Konarska-Wrzosek V., Rozdział XXV. Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności [w:] V. Konarska-Wrzosek (red.), Kodeks karny. Komentarz, Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa 2016. Google Scholar
Marcinek P., Kapała A., Pedofilia w opiniowaniu sądowo – seksuologicznym, „Seksuologia Polska” nr 10 (2), 2012. Google Scholar
Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych. Rewizja dziesiąta (ICD-10). Tom I, Wydanie 2008, World Health Organization, Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia, https://stat.gov.pl/Klasyfikacje/doc/icd10/pdf/ICD10TomI.pdf (12.07.2021). Google Scholar
Opar A., Prawnokarne i kryminalistyczne środki zwalczania zjawiska cyberpedofilii w świetle regulacji zawartych w kodeksie karnym na przykładzie przestępstwa groomingu, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego”, Seria Prawnicza, Prawo 19, Zeszyt 94, 2016. Google Scholar
Osierda A., Prawne aspekty pojęcia bezpieczeństwa publicznego i porządku publicznego, „Studia Iuridica Lublinensia” t. XXIII, 2014. Google Scholar
Oświadczenie posła na Sejm RP Arkadego Fiedlera, V kadencja, 25 posiedzenie, 1 dzień (20.09.2006), http://orka2.sejm.gov.pl/Debata5.nsf/main/326757CA (09.07.2021). Google Scholar
Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny (druk sejmowy nr 1289 z dnia 10 września 2009 r.), https://orka.sejm.gov.pl/Druki6ka.nsf/wgdruku/1289 (08.07.2021). Google Scholar
Pospiszyl K., Przestępstwa seksualne. Geneza, postacie, resocjalizacja oraz zabezpieczenia przed powrotnością, Wydawnictwo APS, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005. Google Scholar
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 marca 2015 r., III KK 274/14, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2016, nr 10, poz. 100. Google Scholar
Ratajczak M., Czynności pedofilne – ujęcie prawne i kryminologiczne, „Prokuratura i Prawo” nr 2, 2014. Google Scholar
Report on the Consultation on Child Abuse Prevention, WHO, Geneva, 29 – 31 March 1999, World Health Organization, Social Change and Mental Health, Violence and Injury Prevention, WHO/HSC/PVI/99.1, 1999, https://apps.who.int/iris/handle/10665/65900 (08.07.2021). Google Scholar
Rosiak Ł., Propagowanie lub pochwalanie zachowań o charakterze pedofilskim, „Zeszyty Prawnicze”. Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Wydział Prawa i Administracji, tom 20, nr 1, 2020. Google Scholar
Sobol E. (red.), Nowy Słownik Języka Polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003. Google Scholar
Statystyka – kodeks karny: propagowanie pedofilii (art. 200b), https://statystyka.policja.pl/st/kodeks-karny/przestepstwa-przeciwko-6/64006,Propagowanie-pedofilii-art-200b.html (07.07.2021). Google Scholar
Stefański R. A., Przestępstwo publicznego nawoływania do popełnienia przestępstwa (art. 255 k.k.), „Prokuratura i Prawo” nr 1, 2006. Google Scholar
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (tekst jednolity z dnia 15 lipca 2020 r. - Dz. U. z 2020 r., poz. 1444 z późn. zm.). Google Scholar
Ustawa z dnia 5 listopada 2009 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny, ustawy – Kodeks postępowania karnego, ustawy – Kodeks karny wykonawczy, ustawy – Kodeks karny skarbowy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2009 r. Nr 206, poz. 1589). Google Scholar
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2019 r. o Państwowej Komisji do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15 (tekst jednolity z dnia 18 listopada 2020 r. - Dz. U. z 2020 r., poz. 2219). Google Scholar
Wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 7 marca 2013 r., II AKa 398/12, LEGALIS nr 1025695. Google Scholar
Wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 27 września 2018 r., II AKa 155/18, LEX nr 2583360. Google Scholar
Zawadka G., Nie istnieje coś takiego jak dobra pedofilia (rozmowa z Izabelą Jarugą-Nowacką), „Rzeczpospolita”, 18.12.2008, https://www.rp.pl/artykul/235911-Nie-istnieje-cos-takiego-jak-dobra-pedofilia-.html (09.07.2021). Google Scholar
Zielona-Jenek M., Preferencje seksualne i związane z nimi zaburzenia: w stronę rozszerzonego modelu opisu, „Psychiatria Polska” Vol. 52, nr 6, 2018. Google Scholar
a:1:{s:5:"pl_PL";s:73:"Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydział Prawa i Administracji";}
