Criminal law regulations in electoral law ensure the protection of the secrecy of voting in elections to the office of the President of the Republic of Poland in 2020
Radosław Łukasz Zych
Instytut Nauk Prawnych Uniwersytet SzczecińskAbstrakt
Na podstawie § 2 Postanowienia Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 5 lutego 2020 r. w sprawie zarządzenia wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej , data wyborów została wyznaczona na niedzielę, 10 maja 2020 r. Jednak na podstawie § 1 Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. „w okresie od dnia 20 marca 2020 r. do odwołania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej ogłasza się stan epidemii w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2 ”. A zatem stan epidemii obejmował wcześniej wyznaczony termin głosowania w wyborach zarządzonych na podstawie wcześniejszego postanowienia z 5 lutego 2020 r. W tych okolicznościach ustawodawca zdecydował się na uchwalenie ustawy epizodycznej. Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 2020 r. o szczególnych zasadach przeprowadzania wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r. , „wybory Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzone w 2020 r. zostaną przeprowadzone wyłącznie w drodze głosowania korespondencyjnego”. Celem niniejszego opracowania jest analiza problemu ochrony praw wyborczych w Polsce w dobie pandemii COVID-19. Priorytetem stało się scharakteryzowanie ustawy epizodycznej z dnia 6 kwietnia 2020 r. w zakresie ochrony karnoprawnej prawidłowości przebiegu głosowania korespondencyjnego, wynikającej z zagrożenia pandemicznego oraz weryfikacja przyjętych instytucji z postulatami wcześniej zgłaszanymi przez doktrynę prawa i orzecznictwo sądowe w odniesieniu do elementów konstruujących je. Realizacja prawa do ochrony karnoprawnej głosowania na podstawie ustawy z dnia 6 kwietnia 2020 r. w warunkach pandemii budzi zastrzeżenia. Jednak wnioski te mają wymiar jedynie teoretyczny. Analizowana w niniejszym opracowaniu regulacja prawna nie została implementowana, ponieważ czyny zabronione określone w art. 18 ustawy z dnia 6 kwietnia 2020 r. zostały uchylone mocą ustawy z dnia 2 czerwca 2020 r. o szczególnych zasadach organizacji wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r. z możliwością głosowania korespondencyjnego.
Słowa kluczowe:
prawo karne, pandemia COVID-19 w 2020 r., wybory, Prezydent RP, ochrona głosowaniaBibliografia
Chlebowicz P., Przejawy populizmu penalnego w polskiej polityce kryminalnej, „Studia Prawnoustrojowe” 2009, no. 9. Google Scholar
Chmaj M., Skrzydło W., System wyborczy w Rzeczypospolitej Polskiej, Zakamycze, Kraków 2005. Google Scholar
Chmaj M., Rakowska-Trela A., Komentarz do Konstytucji. Artykuł 97.98, Difin, Warszawa 2020. Google Scholar
Dudek D., Konstytucyjna aksjologia wyborów, [in:] Iudices electionis custodes. Sędziowie kustoszami wyborów. Księga Pamiątkowa Państwowej Komisji Wyborczej, ed. F. Rymarz, Warszawa 2007. Google Scholar
Engelen E., Nys T. R. V., Against the secret ballot: Towards a new proposal for open voting, “Acta Politica” 2013, vol. 48, no. 4. Google Scholar
Frydrych-Depka A., Karta do głosowania: kilka refleksji z punktu widzenia polskiego wyborcy, [in:] Wokół wyborów i prawa wyborczego vol. 2, ed. A. Sokala, A. Frydrych-Depka, P. Raźny, Toruń 2019. Google Scholar
Garlicki L., Sędzia europejski – kustoszem wyborów, [in:] Iudices electionis custodes. Sędziowie kustoszami wyborów. Księga Pamiątkowa Państwowej Komisji Wyborczej, ed. F. Rymarz, Warszawa 2007. Google Scholar
Gąsior T., Protesty wyborcze w wyborach do Sejmu RP i Senatu RP w 2019 r. – analiza przypadku, [in:] Problemy prawa polskiego i obcego w ujęciu historycznym, praktycznym i teoretycznym. Część 11, ed. A. Bielecki, D. Szafrański, T. Gąsior, Warszawa 2020. Google Scholar
Gerber A. S., Huber G. A., Doherty D., Dowling C. M., Is there a secret ballot? ballot secrecy perceptions and their implications for voting behaviour, “British Journal of Political Science” 2012, vol. 43, no.1, (16.04.2021). Google Scholar
Kozielewicz W., Przestępstwa przeciwko wyborom w ustawodawstwie II Rzeczypospolitej Polskiej, [in:] Iudices electionis custodes. Sędziowie kustoszami wyborów. Księga Pamiątkowa Państwowej Komisji Wyborczej, ed. F. Rymarz, Warszawa 2007. Google Scholar
Kryszeń G., Uczciwość wyborów jako zasada prawa wyborczego, “Studia Wyborcze” 2016, vol. 21. Google Scholar
Marek A., Komentarz do artykułu 278 k.k., [in:] Kodeks Karny. Komentarz, ed. A. Marek, Warszawa 2007. Google Scholar
Mączyński A., Konstytucyjne podstawy prawa wybierania, [in:] Iudices electionis custodes. Sędziowie kustoszami wyborów. Księga Pamiątkowa Państwowej Komisji Wyborczej, ed. F. Rymarz, Warszawa 2007. Google Scholar
Republic of Poland Presidential Election 28 June and 12 July 2020 ODIHR Special Election Assessment Mission Final Report, https://bip.brpo.gov.pl/sites/default/files/Poland%20Presidential%20Election%202020%20%20final%20report.pdf (19.02.2022). Google Scholar
Sokala A., s.v. tajności głosowania zasada, [in:] Leksykon prawa wyborczego i referendalnego oraz systemów wyborczych, ed. A. Sokala, B. Michalak, P. Uziębło Warszawa 2013. Google Scholar
Szonert Z., Krytycznie o systemie wyborczym z perspektywy doświadczeń, [in:] Iudices electionis custodes. Sędziowie kustoszami wyborów. Księga Pamiątkowa Państwowej Komisji Wyborczej, ed. F. Rymarz, Warszawa 2007. Google Scholar
Szonert Z., System wyborczy fundamentem demokracji, [in:] Księga Pamiątkowa obchodów 20-lecia demokratycznych wyborów w Polsce, ed. S. J. Jaworski, K. W. Czaplicki Warszawa 2011. Google Scholar
Zych R., Istota i gwarancje zasady tajności głosowania w polskim prawie wyborczym, TNOiK „Dom Organizatora”, Toruń 2016. Google Scholar
Instytut Nauk Prawnych Uniwersytet Szczecińsk
