Searching for the best legal interpretation and the ideal formula of a state – Otto von Gierke and corporatism as the basis for a new federal state
Edyta Sokalska
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w OlsztynieAbstrakt
Wprowadzenie we Francji kodeksu Napoleona spowodowało chęć skodyfikowania prawa cywilnego również na terenie Rzeszy. Kodyfikacja taka usystematyzowałaby i ujednoliciła różnorodny system prawny. Niemiecki kodeks Bürgerliches Gesetzbuch (1896) powstał w okresie stabilizacji społecznej i stopniowej konsolidacji politycznej. Celem niniejszego artykułu jest przegląd głównych stanowisk naukowych dotyczących metody wykładni prawa, jakie pojawiły się w niemieckiej doktrynie w XIX i pierwszej połowie XX w., zwłaszcza
w tzw. szkole historycznej. Otto von Gierke (jeden z jej liderów) i jego wkład do dyskursu dotyczącego metody prawnej i interpretacji aktów prawnych oraz idea korporacjonizmu stanowią przedmiot szerszych badań. W Niemczech uznano, że pewne wzorce ustawodawstwa można czerpać z doświadczeń poprzednich pokoleń, z historii, a w szczególności (w recepcji Friedricha Carla
von Savigny) z prawa rzymskiego. Aktywny na przełomie XIX i XX w. Otto von Gierke przedstawił rozbudowaną koncepcję korporacjonizmu opartą na studiach prawnych, historycznych i społecznych. Zdaniem uczonego, korporacje będą kluczowe dla rozwoju nowoczesnego państwa federalnego. Prezentowane przez von Gierke poglądy zyskały popularność wśród amerykańskich progresywistów.
Słowa kluczowe:
: teoria prawa, metoda prawnicza, jurysprudencja niemiecka, kodyfikacja, federalizmBibliografia
Becchi P., German Legal Science: The Crisis of Natural Law Theory, the Historicisms, and “Conceptual Jurisprudence”, [in:] A Treatise of Legal Philosophy and General Jurusprudence. Vol. 9. A History of the Philosophy of Law in the Civil Law World, 1600-1900, E. Pattaro et al. (eds.), Springer Netherlands 2009. Google Scholar
Coing H., German “Pandektistik” in its Relationship to the Former “Ius Comune”, “The American Journal of Comparative Law” 1989, vol. 37. Google Scholar
Dąbrowski K., Otto von Gierke i teoria spółdzielczości, [w:] Wybrane historyczne i współczesne aspekty rozwoju banków spółdzielczych w Polsce, M. Safiański (ed.), Wyższa Szkoła Ekonomiczno-Humanistyczna we Włocławku, Włocławek 2012. Google Scholar
Foster N., Sule S., German Legal Systems and Laws, Oxford University Press, New York 2010. Google Scholar
Foulkes A.S., On the German Free Law School (Freirechtsschule), “Archiv für Rechts und Sozialphilosophie“ 1969, vol. 55(3). Google Scholar
Gierke von O., Johannes Althusius und die Entwicklung der naturrechtlichen Staatstheorien. Zugleich ein Beitrag zur Geschichte der Rechtssystematik, Verlag von Wilhem Koebner, Breslau 1880. Google Scholar
Gierke von O., The Development of Political Theory, (reprint 1939) Routledge 2018. Google Scholar
Gierke von O., The Social Role of Private Law (1889), trans. E. McGaughey, “German Law Journal” 2016, vol. 19(4) (orig. pub. in German 1889). Google Scholar
Haferkamp H.P., Begriffsjurisprudenz / Jurisprudence of Concepts. Enzyklopädie zur Rechtsphilosophie, IVR (Deutsche Sektion) und Deutsche Gesllschaft für Philosophie, 2011, http://www.enzyklopaedie-rechtsphilosophie.net/inhaltsverzeichnis/19-beitraege/105-jurisprudence-of-concepts pdf, retrieved on 01.02.2022. Google Scholar
Harata H., An interim report on Savigny’s methodology and his founding of a modern historical jurisprudence, 2013, www.sllr.j.u-tokyo.ac.jp/08/papers/v08part08(harata).pdf, retrieved on 15.03.2022. Google Scholar
Harris R., The Transplantation of the Legal Discourse on Corporate Personality Theories: From German Codification to British Political Pluralism and American Big Business, “Washington and Lee Law Review” 2006, vol. 63. Google Scholar
Herget J. E., Wallace S., The German Free Law Movement as the Source of American Legal Realism, “Virginia Law Review” 1987, vol. 73(2). Google Scholar
Hofmann H., From Jhering to Radbruch: On the Logic of Traditional Legal Concepts to the Social theories of Law to the Renewal of Legal Idealism, [in:] A Treatise of Legal Philosophy and General Jurisprudence. Vol. 9 A History of the Philosophy of Law in the Civil Law World, 1600-1900, eds. E. Pattaro et al., Springer Netherlands 2009. Google Scholar
Holland B., Natural Law and the Theory of International Society: Otto von Gierke and the Three Traditions of International Society, “Journal of International Political Theory” April 2012, vol. 8, https:/doi.org/10.3366/jipt.2012.0025. Google Scholar
Hueglin T.O., Early Modern Concepts for a Late Modern World. Althusius on Community and Federalism, Wilfrid Laurier University Press, Toronto 1999. Google Scholar
Hueglin T.O., Johannes Althusius: Medieval Constitutionalist or Modern Federalist?, “Publius: The Journal of Federalism” 1979, vol. 9(4). Google Scholar
Ihering R., The Struggle for Law, trans. J.J. Lalor, Callaghan and Company, Chicago 1915. Google Scholar
Javier J., Jacoiste L., La Responsabilidad civil extracontractual. Una exploración jurisprudencial y de filisofía jurídica, Centro de Estudios Ramón Areces, Madrid 2010. Google Scholar
Jędrejek G., Teoria prawa niemieckiej szkoły historyczno-prawnej w świetle piśmiennictwa polskiego z XIX wieku, “Czasy Nowożytne” 2000, vol. 8(9). Google Scholar
Jędrejek G., Kilka uwag dotyczących oceny niemieckiej szkoły historyczno-prawnej w polskiej nauce prawa, “Czasy Nowożytne” 2001, vol. 11(12). Google Scholar
Konvitz M.R., The Development of Political Theory by Otto von Gierke, Bernard Freyd, “Columbia Law Review” Dec. 1939, vol. 39, no. 8, https:/doi.org/10.2307/1116658. Google Scholar
Kopczyński M., Otto von Gierke o sporze między nurtami germańskim i romańskim w niemieckiej historycznej szkole prawa, “Studia Prawno-Ekonomczne” 2018, vol. 107, https:/doi.org/10.26485/SPE/2018/107/3. Google Scholar
Kopczyński M., Reforma ustroju miast pruskich barona vom und zum Steina z 19 listopada 1808 roku w organicystycznej interpretacji Ottona von Gierke, “Studia Prawno-Ekonomiczne” 2015, vol. 96. Google Scholar
Levine N., The German Historical School of Law and the Origins of Historical Materialism, “Journal of the History of Ideas” 1987, vol. 38, no. 3, https://doi.org/10.2307/2709761. Google Scholar
McGaughey E., Introduction, [in:] The Social Role of Private Law (1889). O. von Gierke, trans. E. McGaughey, “German Law Journal” 2016, vol. 19(4). Google Scholar
Mollnau K. A., The Contributions of Savigny to the Theory of Legislation, “The American Journal of Comparative Law” 1989, vol. 37. Google Scholar
Ogurek A., Olszewski B., Dzieje niemieckiej myśli prawa cywilnego do końca XIX w., [in:] Acta Erasmiana II. Prace z myśli polityczno-prawnej oraz prawa publicznego, M. Sadowski, P. Szymaniec (eds.), Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2012. Google Scholar
Olszewski H., Historia doktryn politycznych i prawnych, PWN, Warszawa 1982. Google Scholar
Opałek K., Wstęp. Savigny i szkoła historyczna w prawoznawstwie, [in:] O powołaniu naszych czasów do ustawodawstwa i nauki prawa, F. K. von Savigny, trans. K. Opałek, PWN, Warszawa 1964. Google Scholar
Reimann M., The Historical School against Codification: Savigny, Carter, and the Defeat of the New York Civil Code, “The American Journal of Comparative Law” 1989, vol. 37. Google Scholar
Riesenfeld S., The Influence of German Legal Theory on American Law: The Heritage of Savigny and His Disciples, “The American Journal of Comparative Law” 1989, vol. 37, https:/doi.org/10.2307/840437. Google Scholar
Rückert J., The Unrecognized Legacy; Savigny’s Influence on German Jurisprudence after 1900, “The American Journal of Comparative Law” 1989, vol. 37. Google Scholar
Savigny F.C., Of the Vocation of Our Age for Legislation and Jurisprudence, trans. A. Hayward, The Lawbook Exchange, Ltd., New York 2011. Google Scholar
Sczaniecki M., Powszechna historia państwa i prawa, PWN Warszawa 1995. Google Scholar
Sójka-Zielińska K., W sprawie oceny romanistycznego i germanistycznego kierunku szkoły historycznej w niemieckiej nauce praw I połowy XIX wieku, “Czasopismo Prawno-Historyczne” 1959, vol. 11(2). Google Scholar
Sokalska E., Augustyniak M., French Jurisprudence and the Dispute over the Method: From Positivist Exegesis to Free Scientific Research, “Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2021, vol. 64 (6), DOI 10.15804/ppk.2021.06.18. Google Scholar
Sokalska E., Augustyniak M., Legal Interpretation from the Perspective of French Jurisprudence: From Positivist Exegesis to Free Scientific Research Review of European and Comparative Law" 2022, vol. 48, nr 1, https://doi.org/10.31743/recl.12394. Google Scholar
Sokalska E., Legal and Political Dimensions of American Federalism: Development and Interpretations, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn 2018. Google Scholar
Stolleis M., A History of Public Law in Germany 1914–1945, trans. T. Dunlap, Oxford University Press, Oxford 2004. Google Scholar
Tabak A., Nauka prawa w ujęciu niemieckiej szkoły historycznej, “Biuletyn SAWP KUL” 2018, vol. 13(15/2). Google Scholar
Toews J. E., The Immanent Genesis and Transcendent Goal of Law: Savigny, Stahl, and the Ideology of Christian German State, “The American Journal of Comparative Law” 1989, vol. 37. Google Scholar
Wołodkiewicz W., Czy prawo rzymskie przestało istnieć?, Zakamycze, Kraków 2003. Google Scholar
Zapała J., Otto von Gierke and His Early Corporatism, “Przegląd Humanistyczny” 2020, vol. 3, https:/doi.org/10.31338/2657-599X.ph.2020-3.1. Google Scholar
Zięba A., Profesor Józefat Zielonacki (1818–1884) na tle XIX-wiecznej pandektystyki, “Zeszyty Prawnicze UKSW” 2007, vol. 7(1), https://doi.org/10.21697/zp.2007.7.1.04. Google Scholar
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
