Penalizacja przerwania ciąży w polskim prawie karnym
Katarzyna Borkowska
a:1:{s:5:"pl_PL";s:56:"Prokuratura Rejonowa Warszawa-Śródmieście w Warszawie";}Abstrakt
Nie ulega wątpliwości, że aborcja stanowi kontrowersyjny temat – zarówno w przypadku określania przesłanek jej legalnego dokonania, jak też w przypadku stanowienia regulacji prawa karnego penalizujących przestępstwa związane z przerwaniem ciąży. Ustawodawca staje przez wyzwaniem zapewnienia ochrony dwóm dobrom prawnym – prawu do życia człowieka w prenatalnej fazie rozwoju oraz prawu do samostanowienia kobiety ciężarnej. Zakres penalizacji przepisów ustawy karnej tyczących się aborcji może być węższy lub szerszy i wynika m.in. z polityki kryminalnej i społecznej państwa. Przedmiot artykułu stanowią przepisy penalizujące zachowania związane z przerwaniem ciąży w polskiej ustawie karnej. Za cel badań przyjęto ukazanie zakresu kryminalizacji przestępstw tyczących się aborcji. W opracowaniu przeanalizowano znamiona czynów zabronionych, które odnoszą się do terminacji ciąży w polskiej ustawie karnej, szczegółowo opisując podmiot, stronę podmiotową, przedmiot oraz stronę przedmiotową przestępstwa. Odniesiono się także do ustawowego zagrożenia karą oraz przytoczono dane statystyczne. Najważniejszy wniosek wypływający z pracy jest taki, że zawartość normatywna i zakres kryminalizacji przepisów polskiej ustawy karnej penalizujących przestępstwa związane z aborcją pozostają zagadnieniem kontrowersyjnym, a wykładnia norm prawnych z nich wynikających rodzi problemy w praktyce prawniczej. Przeprowadzone rozważania zostały oparte zarówno na poglądach doktryny, jak też orzecznictwa.
Słowa kluczowe:
prawo karne, aborcja, przerwanie ciąży, przestępstwa związane z aborcją, prawa reprodukcyjneBibliografia
Bojarski T. (red.), Kodeks karny. Komentarz, wyd. LEX, Warszawa 2016. Google Scholar
Bojke J., Wantoła M., Wyłączenie odpowiedzialności karnej kobiety ciężarnej za aborcję. Wybrane zagadnienia, „e-Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2015, nr 5. Google Scholar
Borkowska K.K., Przestępstwo dzieciobójstwa w ujęciu komparatystycznym, wyd. C.H. Beck, Warszawa 2020. Google Scholar
Budyn-Kulik M., Komentarz do art. 152-154 k.k., (w:) M. Mozgawa (red.), Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, wyd. LEX/el., Warszawa 2022. Google Scholar
Chazan B., Simon W. (red.), Aborcja. Przyczyny, następstwa, terapia, wyd. Wektory, Wrocław 2009. Google Scholar
Filar M. (red.), Kodeks karny. Komentarz, wyd. Wolters Kluwer, Warszawa 2016. Google Scholar
Frątczak E., Ptak-Chmielewska A., Demograficzny wymiar aborcji, (w:) B. Chazan, W. Simon (red.), Aborcja. Przyczyny, następstwa, terapia, wyd. Wektory, Wrocław 2009. Google Scholar
Gardocki L., Prawo karne, wyd. C.H. Beck, Warszawa 2011. Google Scholar
Giezek, Komentarz do art. 152-154 k.k., (w:) D. Gruszecka, K. Lipiński, G. Łabuda, A. Muszyńska, T. Razowski, J. Giezek (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, wyd. Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2021. Google Scholar
Główny Urząd Statystyczny, Pojęcia stosowane w statystyce publicznej, https://stat.gov.pl/metainformacje/slownik-pojec/pojecia-stosowane-w-statystyce-pub licznej /3943,pojecie.html?pdf=1. Google Scholar
Górnicki B., Dębiec B., Baszczyński J. (red.), Pediatria, wyd. PZWL, Warszawa 1997, t. 1. Google Scholar
Gruszecka D., Lipiński K., Łabuda G., Muszyńska A., Razowski T., Giezek J. (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, wyd. Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2021. Google Scholar
Grześkowiak A. (red.), Prawo karne, wyd. C.H. Beck, Warszawa 2011. Google Scholar
Kania A.M., Kontrowersje związane z kryminalizacją przerywania ciąży. Część I, „Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego” 2011, t. 27. Google Scholar
Kmąk K., Nakłanianie lub udzielanie pomocy do przerwania ciąży z naruszeniem przepisów ustawy, „Prokuratura i Prawo” 2018, nr 2. Google Scholar
Kokot R., Jasińska J., Kilka uwag o ochronie życia poczętego w kontekście projektowanych zmian kodeksu karnego, „Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego” 2014, t. 31. Google Scholar
Kokot R., Komentarz do art. 152-154 k.k., (w:) R.A. Stefański (red.), Kodeks Karny. Komentarz, wyd. C.H. Beck, Warszawa 2017. Google Scholar
Komisja Kodyfikacyjna Prawa Karnego 2009-2013, Projekt z 5 listopada 2013 r. ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw, https://bip.ms.gov.pl/pl/dzialalnosc/komisje–kodyfikacyjne/komisja-kodyfikacyjna-prawa -karnego/komisja-kodyfikacyjna-prawa-karnego-2009-2013/. Google Scholar
Konarska-Wrzosek V., Komentarz do art. 149 k.k., (w:) R.A. Stefański (red.), Kodeks Karny. Komentarz, wyd. C.H. Beck, Warszawa 2017. Google Scholar
Konarska-Wrzosek V., Komentarz do art. 152-154 k.k., (w:) A. Lach, J. Lachowski, T. Oczkowski, I. Zgoliński, A. Ziółkowska, V. Konarska-Wrzosek (red.), Kodeks karny. Komentarz, wyd. Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2020. Google Scholar
Konarska-Wrzosek V., Ochrona dziecka w polskim prawie karnym, wyd. Dom Organizatora, Toruń 1999. Google Scholar
Lach A., Lachowski J., Oczkowski T., Zgoliński I., Ziółkowska A., Konarska-Wrzosek V. (red.), Kodeks karny. Komentarz, wyd. Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2020. Google Scholar
Michalski B., Nowa kodyfikacja karna. Krótkie komentarze. Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu, wyd. Ministerstwo Sprawiedliwości, Warszawa 2000. Google Scholar
Mishell D.R., Brenner P.F. (red.), Położnictwo i ginekologia, wyd. a-Medica Press, Bielsko Biała 1995, t. 1. Google Scholar
Mozgawa M. (red.), Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, wyd. LEX/el., Warszawa 2022. Google Scholar
Ostrowski K., Embriologia człowieka, wyd. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1985. Google Scholar
Potulski J., Dziecko jako przedmiot czynu zabronionego, wyd. Uniwersytet Gdański, Gdańsk 2007. Google Scholar
Potulski J., Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu, (w:) J. Warylewski (red.), System Prawa Karnego, wyd. C.H. Beck, Warszawa 2012, t. 10. Google Scholar
Różański M., Prawo do życia w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 roku, „Polski Rocznik Praw Człowieka i Prawa Humanitarnego” 2015, nr 6. Google Scholar
Statystyka Policji, Przerwanie ciąży bez zgody kobiety (art. 153 k.k.), https://statystyka.policja.pl/st/kodeks-karny/przestepstwa-przeciwko/63422,Przerwani e - ciazy-bez-zgody-kobiety-art-153.html. Google Scholar
Statystyka Policji, Przerwanie ciąży za zgodą kobiety (art. 152 k.k.), https://statystyka.policja.pl/st/kodeks-karny/przestepstwa-przeciwko/63421,Przerwani e-ciazy-za-zgoda-kobiety-art-152.html. Google Scholar
Statystyka Policji, Śmierć kobiety jako następstwo aborcji (art. 154), https://statystyka.policja.pl/st/kodeks-karny/przestepstwa-przeciwko/63423,Smierc-ko biety-jako-nastepstwo-aborcji-art-154.html. Google Scholar
Stefaniuk M., Etyczne dylematy prawa (kara śmierci, aborcja i eutanazja) w świetle badań polskiej opinii publicznej, „Studia Iuridica Lublinensia” 2013, nr 19. Google Scholar
Stefański R.A. (red.), Kodeks Karny. Komentarz, wyd. C.H. Beck, Warszawa 2017. Google Scholar
Szczepaniec M., Etyczne i prawne aspekty dopuszczalności aborcji ze względów eugenicznych, „Białostockie Studia Prawnicze” 2013, z. 13. Google Scholar
Szelewa D., Prawa reprodukcyjne w Europie i w Polsce: zakaz, kompromis, czy wybór?, „Warszawskie Debaty o Polityce Społecznej”, Warszawa 2017. Google Scholar
Szwarczyk M., Komentarz do art. 153 k.k., (w:) T. Bojarski (red.), Kodeks karny. Komentarz, wyd. LEX, Warszawa 2016. Google Scholar
Tyszkiewicz L., Komentarz do art. 152-153 k.k., (w:) M. Filar (red.), Kodeks karny. Komentarz, wyd. Wolters Kluwer, Warszawa 2016. Google Scholar
Warylewski J. (red.), System Prawa Karnego, wyd. C.H. Beck, Warszawa 2012, t. 10. Google Scholar
Wiak K., Ochrona dziecka poczętego w polskim prawie karnym, wyd. KUL, Lublin 2001. Google Scholar
Woźniak K., Problemy opiniodawcze związane z nowymi regulacjami kodeksu karnego w związku z wprowadzeniem ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży, „Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminologii” 1993, nr 3. Google Scholar
Wróbel W. (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Część I. Komentarz do art. 117-211a , wyd. Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2017. Google Scholar
Zielińska E., Z problematyki wykładni przepisów karnych dotyczących ochrony płodu ludzkiego, „Państwo i Prawo” 1995, z. 2. Google Scholar
Zoll A., Komentarz do art. 152-154 k.k., (w:) W. Wróbel (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Część I. Komentarz do art. 117-211a , wyd. Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2017. Google Scholar
Żelichowski M., Podmiotowość prawna człowieka w okresie życia embrionalno-płodowego, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 1997, nr 1. Google Scholar
a:1:{s:5:"pl_PL";s:56:"Prokuratura Rejonowa Warszawa-Śródmieście w Warszawie";}
