Motivation of the hate speech perpetrator from the Polish and Greek perspective
Motywacja sprawcy przestępstwa mowy nienawiści z perspektywy polskiej i greckiej
Dorota Habrat
Uniwersytet RzeszowskiEugenia Tragaki
1st Centre of Counselling and Support, AthensAbstrakt
Mowa nienawiści jest przestępstwem stanowiącym poważne naruszenie praw człowieka. Motywacją sprawcy popełnienia takiego przestępstwa są określone cechy ofiary przestępstwa lub przynależność pokrzywdzonego do określonej grupy, w stosunku do której sprawca odczuwa niechęć. Przepisy chroniące prawa człowieka, odnoszące się do mowy nienawiści w Polsce i Grecji wobec różnych grup społecznych, różnią się pod względem motywacji sprawcy. Zbadano złożoność pojęcia mowy nienawiści i problemy z jej definicją.
Ponadto zwrócono uwagę na motywację psychologiczną sprawcy. Celem artykułu było porównanie penalizacji mowy nienawiści w prawie polskim i greckim w kontekście motywacji sprawcy. Stwierdzono, że czyn mowy nienawiści zawsze uzależniony jest od kontekstu, w jakim został popełniony, a każdy taki czyn powinien być oceniany indywidualnie. Wykazano, że motywacje sprawców przestępstw związanych z mową nienawiści są ściśle powiązane z uwarunkowaniami socjologicznymi i politycznymi.
Słowa kluczowe:
prawo karne, mowa nienawiści, wolność słowa, motywacja, sprawcaBibliografia
Biłgorajski A., Granice wolności wypowiedzi czy wolność wypowiedzi ponad granicami? [Limits of freedom of expression or freedom of expression across borders?], [in:] A. Biłgorajski (ed.), Wolność wypowiedzi. Analiza wybranych zagadnień [Freedom of expression. Analysis of selected issues], Wyd. UŚ, Katowice 2014. Google Scholar
Bodnar A., Szuleka M., Koncepcja “nadużycia prawa” w Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności a mowa nienawiści [The concept of “abuse of the law” in the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms Google Scholar
and hate speech], [in:] R. Wieruszewski, M. Wyrzykowski, A. Bodnar, A. Gliszczyńska-Grabias (eds.), Mowa nienawiści a wolność słowa. Aspekty prawne i społeczne [Hate speech and freedom of speech. Legal and social aspects], Wolter Kluwer, Warszawa 2010. Google Scholar
Budyn-Kulik M., Art. 53, [in:] M. Mozgawa (ed.), Kodeks karny. Komentarz aktualizowany [The Penal Code. Comment updated], 2022, Lex. Google Scholar
Budyn-Kulik M., Umyślność w prawie karnym i psychologii: teoria i praktyka sądowa [Intent in criminal law and psychology: judicial theory and practice], Wolters Kluwer, Warszawa 2015. Google Scholar
Ćwiąkalski Z., Przestępstwa przeciwko porządkowi publicznemu [Offenses against public order], [in:] W. Wróbel, A. Zoll (eds.), Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Część II. Komentarz do art. art. 212–277d [The Penal Code. The special part. Vol. II. Part II. Commentary on Art. art. 212–277d], Wolters Kluwer, Warszawa 2017. Google Scholar
Chetty N., Sreejith A., Hate Speech Review in the Context of Online Social Networks, “Aggression and Violent Behavior” 2018, Vol. 40, No. 5. Google Scholar
Dadak W., Przestępstwa motywowane uprzedzeniami (o problemach z analizą przestępczości z nienawiści) [Crimes motivated by prejudice (on the problems with the analysis of hate crime], “Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2018, No. 4. Google Scholar
Demenko A., Prawnokarna ochrona wolności wypowiedzi. Zarys problemu [Criminal law protection of freedom of expression. Outline of the problem], [in:] A. Biłgorajski (ed.), Wolność wypowiedzi i jej granice. Analiza wybranych zagadnień [Criminal law protection of the freedom of expression. Problem outline], Wyd. UŚ, Katowice 2014. Google Scholar
Derlatka M., Motywacja w sądowym wymiarze kary [Motivation in court sentencing], “Prokuratura i Prawo” 2012, No. 6. Google Scholar
Franken R.E., Human Motivation,Thomson, Wadsworth 2007. Google Scholar
Gruszecka D., Przestępstwa przeciwko porządkowi publicznemu [Offenses against public order], [in:] J. Giezek (ed.), Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz [The Penal Code. Part of the special. Comment], Wolters Kluwer, Warszawa 2021. Google Scholar
Haręża A., Wolność słowa w Internecie a publiczne nawoływanie do nienawiści [Freedom of speech on the Internet and public incitement to hatred], “Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego” 2006, No. 20. Google Scholar
Hockenbury D.H., Hockenbury S.E., Discovering Psychology, Fitfh edition, Worth Publishers, New York 2011. Google Scholar
Huitt W., Motivation to Learn: An Overview, Educational Psychology Interactive, Valdosta State University, Valdosta 2011. Google Scholar
Jaskuła L.K., Wolność działalności dziennikarskiej w perspektywie zjawiska mowy nienawiści (wybrane aspekty prawne) [Freedom of journalistic activity in the perspective of the phenomenon of hate speech (selected legal aspects)], [in:] W. Lis (ed.), Status prawny dziennikarza [Legal status of a journalist], Wolters Kluwer, Warszawa 2014. Google Scholar
Karsznicki K., Przestępstwa popełniane z pobudek rasistowskich lub ksenofobicznych [Offences committed for racist and xenophobic reasons], “Prokuratura i Prawo” 2012, No. 2. Google Scholar
Kleinginna P.R., Kleinginna A.M., A categorized list of motivation definitions, with a suggestion for a consensual definition, “Motivation and Emotion” 1981, Vol. 5, No. 3. Google Scholar
Kowalski S., Tulli M., Mowa nienawiści. Raport 2001, I. Próba definicji [Hate speech. Report 2001, An Attempted Definition], 2001, http://or.icm.edu.pl/ monitoring3.htm. Google Scholar
Kucharewicz J., Psychologiczna analiza procesów motywacyjnych przestępstw popełnianych przez nieletnich (na przykładzie przestępstw agresywnych i nieagresywnych) [Psychological analysis of the motivational processes of crimes committed by minors (on the example of aggressive and non-aggressive crimes), UŚ, Katowice 2008. Google Scholar
Lee W., Reeve J., Xue Y., Xiong J., Neural Differences between Intrinsic Reasons for Doing versus Extrinsic Reasons for Doing: An FMRI Study, “Neuroscience Research” 2012, Vol. 73, No. 1. Google Scholar
Levin J., McDevitt J., Hate Crimes: The Rising Tide of Bigotry and Bloodshed, Plenum Press, Boston 1993. Google Scholar
Lipowska-Teutsch A., Mowa nienawiści. Szerzenie nienawiści przez Internet [Hate speech. Hate speech over the Internet], [in:] A. Lipowska-Teutsch, E. Ryłko (eds.), Przemoc motywowana uprzedzeniami. Przestępstwa z nienawiści [Prejudice violence. Google Scholar
Hate crimes], Tow. Interwencji Kryzysowej, Kraków 2007. Google Scholar
Marcinkiewicz P, Motywacja sprawcy czynu zabronionego jako przesłanka odpowiedzialności karnej [Offender’s motivation as a premise for criminal liablity], “Prokuratura i Prawo” 2011, No. 5. Google Scholar
McDevitt J., Levin J., Bennett S., Hate Crime Offenders: An Expanded Typology, “Journal of Social Issues” 2002, Vol. 58, No. 2. Google Scholar
Mojski W., Prawnokarne ograniczenia wolności wypowiedzi w polskim porządku prawnym: analiza wybranych przepisów [Polish Criminal Law Regulations Related to Limitations of Freedom of Expression: an Analysis of Selected Regulations], “Studia Google Scholar
Iuridica Lublinensia” 2009, No. 12. Google Scholar
Myers D.G., Exploring Social Psychology, McGraw-Hill Education, New York 2015. Google Scholar
Nevid J.S., Psychology: Concepts and Applications, Fourth edition, Wadsworth Cengage Learning, Belmont 2013. Google Scholar
Pałka K., Kućka M., Ochrona przed mową nienawiści – powództwo cywilne czy akt oskarżenia? [Protection against hate speech – civil action or indictment?], [in:] R. Wieruszewski, M. Wyrzykowski, A. Bodnar, A. Gliszczyńska-Grabias (eds.), Google Scholar
Mowa nienawiści a wolność słowa. Aspekty prawne i społeczne [Hate speech and freedom of speech. Legal and social aspects], Wolter Kluwer, Warszawa 2010. Google Scholar
Pesinis A., The Regulation of “Hate Speech”; the Meaning of “Incitement” under the Case-Law of the European Court of Human Rights and the Jurisdictions of the European Union, the United Kingdom and Greece, Central European Univesity, Budapest Google Scholar
Petherick W., Motivations, [in:] W. Petherick (ed.), Applied Crime Analysis, Elsevier, Oxford 2015. Google Scholar
Petherick W., Sinnamon G., Motivations: offender and victim perspecites, [in:] W Petherick (ed.), Profiling and Serial Crime, Third edition, Academic Press, Waltham 2014. Google Scholar
Pitsela A., Chatzispyrou Th., Criminal policy developments against racism in Greece, [in:] C. Spinellis, N. Theodorakis, E. Billis, G. Papadimitrakopoulos (eds.), Europe in crisis: crime, criminal justice and the way forward, Ant. N. Sakkoulas Publishers L.P., Athens 2017. Google Scholar
Podemski K., Globalizacja mowy nienawiści [Globalization of the hate speech], [in:] R. Wieruszewski, M. Wyrzykowski, A. Bodnar, A. Gliszczyńska-Grabias (eds.), Mowa nienawiści a wolność słowa. Aspekty prawne i społeczne [Hate speech and freedom of speech. Legal and social aspects], Wolter Kluwer, Warszawa 2010. Google Scholar
Rogalska E., Urbańczyk M., Złożoność zjawiska mowy nienawiści w pozaprawnym aspekcie definicyjnym [The complexity of the hate speech phenomenon in terms of its non-legal definitional aspect], “Studia Nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2017, Vol. 39, No. 2. Google Scholar
Siegling A.B., Petrides K.V., Drive: theory and construct validation, “PLoS ONE” 2016, Vol. 11, No. 7. Google Scholar
Skinner Ch.E., Psychologia wychowawcza [Educational psychology], PWN, Warszawa 1971. Google Scholar
Śledzińska-Simon A., Decyzja ramowa w sprawie zwalczania pewnych form i przejawów rasizmu i ksenofobii jako trudny kompromis wobec mowy nienawiści w Unii Europejskiej [Framework Decision on combating certain forms and expressions of racism and xenophobia as a difficult compromise to hate speech in the European Union], [in:] R. Wieruszewski, M. Wyrzykowski, A. Bodnar, A. Gliszczyńska-Grabias (eds.), Mowa nienawiści a wolność słowa. Aspekty prawne i społeczne [Hate speech and freedom of speech. Legal and social aspects], Wolter Kluwer, Warszawa 2010. Google Scholar
Tranquillo J., Stecker M., Using Intrinsic and Extrinsic Motivation in Continuing Professional Education, “Surgical Neurology International” 2016, Vol. 7, No. 8. Google Scholar
Woiński M., O pojęciu przestępstwa nienawiści (hate crime) [On the concept of hate crime], [in:] P. Szczepłocki (ed.), Przestępstwa z nienawiści w Polsce. Publikacja pokonferencyjna [Hate crimes in Poland. Post-conference publication], Toruń 2011. Google Scholar
Woiński M., Prawnokarne aspekty zwalczania mowy nienawiści [Criminal law aspects of combating hate speech], LexisNexis, Warszawa 2014. Google Scholar
Woiński M., Zagrodnik J., Przestępstwo mowy nienawiści [Hate speech crime], 2019, Lex. Google Scholar
Zgoliński I., Art. 53, [in:] V. Konarska-Wrzosek (ed.), Kodeks karny. Komentarz, wyd. III [The Penal Code. Commentary, ed. III], Wolters Kluwer, Warszawa 2020. Google Scholar
Uniwersytet Rzeszowski
1st Centre of Counselling and Support, Athens