Wdrażanie harmonizujących dezyderatów procesu bolońskiego i europejskiego obszaru szkolnictwa wyższego w ustawach o szkolnictwie wyższym Litwy, Węgier i Kazachstanu
Marcin Skinder
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w BydgoszczyAbstrakt
Przedmiotem artykułu jest analiza implementacji głównych dezyderatów Procesu Bolońskiego jako projektu społeczno-edukacyjnego, realizowanych w szkolnictwie wyższym Litwy, Węgier i Kazachstanu. Cel teoretyczno-poznawczy pracy dotyczy zagadnień tworzących osnowę, w tym zakres przedmiotowy realizacji założeń Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego osiągniętego przez członków Procesu Bolońskiego w 2010 r. Celem praktyczno-wdrożeniowym analizy jest próba oceny czy i w jakim stopniu zakres przedmiotowy Procesu Bolońskiego, utożsamiany zasadniczo z systemowym harmonizowaniem, został zaimplementowany w ustawach szkolnictwa wyższego Litwy, Węgier i Kazachstanu (teksty w brzmieniu z daty wydania tłumaczenia). Szczególnie istotne są dezyderaty, które włączono do realizacji po ogłoszeniu osiągnięcia Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego w 2010 r. Istotny jest tu zakres przedmiotowy Procesu Bolońskiego, w szczególności ten opisany komunikatami z lat 2011-2020 (Deklaracja budapeszteńsko-wiedeńska – 2011, Komunikat bukareszteński – 2012, Komunikat Paryski – 2018 i Komunikat rzymski– 2020).Litwę i Węgry, jako jedne z najstarszych państw członkowskich Procesu Bolońskiego, łączy wspólny czas włączenia się w proces społeczno-edukacyjny (1999 r.). Odniesienie dla nich, spełniające cele metody komparatystycznej, stanowić może uwzględnienie w porównaniu Kazachstanu, którego rząd włączył się w systemowe działania harmonizujące najpóźniej, bo dopiero w 2010 r.Autor wykorzystał w pracy metodę monograficzną i częściowo metodę komparatystyczną, w której porównano proces harmonizowania i implementację postanowień bolońskich, w tym zapewnienie jakości, wielostopniowość kształcenia i współpracę międzynarodową. Dodatkowo autor dokonał operacjonalizacji harmonizowania w ramach aktywności grupy wdrożeniowej Bologna Follow-Up Group.
Słowa kluczowe:
prawo szkolnictwa wyższego i nauki, Proces Boloński, harmonizowanie, uniwersytetBibliografia
BFUG Meeting LXXX, 11-12 April 2022, Hosted by France, Venue: Council of Europe, Strasbourg Google Scholar
Budapest-Vienna Declaration on the European Higher Education Area March 12, 2010 Google Scholar
Huisman J., Smolentseva A., Froumin I. (red.), 25 Years of Transformations of Higher Education Systems in Post-Soviet Countries Reform and Continuity, Switzerland 2018 Google Scholar
Hungarian Higher Education Act CXXXIX of 2005, Budapest 2008. Google Scholar
Joint Declaration on Harmonisation of the Architecture of the European Education System: 1998 [The Sorbonne Declaration] Google Scholar
Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów Dotyczący Odnowionego Programu UE dla szkolnictwa wyższego, COM/2017/0247 Final. Google Scholar
Kraśniewski A., Proces Boloński. Dokąd zmierza szkolnictwo wyższe, Warszawa 2006 Google Scholar
Law of The Republic Of Kazakhstan of July 27, 2007 No. 319-III ZRK. About education, (as amended on 14-07-2022). Google Scholar
Michalski B., Konsekwencje procesu bolońskiego dla rozwoju gospodarczego i międzynarodowej konkurencyjności gospodarki, „Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy” z. nr 13/2008 Google Scholar
Osiejewicz J., Harmonizacja prawa państw członkowskich Unii Europejskiej, Warszawa, 2016 Google Scholar
Paris Communiqué, Paris, May 25th 2018 Google Scholar
Proces Boloński 2020 – Europejski Obszar Szkolnictwa Wyższego w nowej dekadzie. Komunikat z konferencji europejskich ministrów odpowiedzialnych za szkolnictwo wyższe, Leuven i Louvain-la-Neuve, 28-29 kwietnia 2009 Google Scholar
Realizacja Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego. Komunikat z konferencji ministrów ds. szkolnictwa wyższego, Berlin, 19 września 2003 Google Scholar
Republic of Lithuania Law Amending The Law on Education, 17 March 2011 No XI-1281, Vilnius Google Scholar
Republic of Lithuania Law on Higher Education and Research, 30 April 2009 No XI-242 Vilnius (As last amended on 17 December 2015–No XII-2198) Google Scholar
Resolution No 1317 of 22 September 2010 of the Government of the Republic of Lithuania. Google Scholar
Rezolucja z dnia 15 czerwca 2000 r. w sprawie ustanowienia europejskiej przestrzeni badawczej (EPB), przyjętej na posiedzeniu Rady Europejskiej w dniach 23-24 marca 2000 r., na którym uzgodniono strategię lizbońską; Dz.U. C 205 z 19.7.2000 Google Scholar
Rome Ministerial Communiqué 19 November 2020 Google Scholar
Sanz N., Bergan S., The Heritage of European Universities, Strasbourg 2002 Google Scholar
Skinder M., Harmonizowanie narodowych systemów szkolnictwa wyższego państw europejskich (lata 1990-2011), Bydgoszcz 2016 Google Scholar
Skinder M., Implementacja postanowień procesu bolońskiego w ustawach o szkolnictwie wyższym Polski, Łotwy, Francji, Rumunii, Grecji, Czech i Finlandii, „Studia Prawnoustrojowe” nr 54/2021 Google Scholar
Skinder M., Proces Boloński – Projekt społeczno-edukacyjny, Bydgoszcz 2009 Google Scholar
Solska E., Duch liberalizmu a projekt Europejskiej Przestrzeni Edukacyjnej, Lublin 2011 Google Scholar
Statement by members and consultative members of the BFUG on consequences of the Russian invasion of Ukraine Google Scholar
Statut SKVC: Minister For Education And Science Of The Republic Of Lithuania Order Regarding The Approval Of The Statute Of The Centre For Quality Assessment In Higher Education, 14 November 2016 No V-1002 Vilnius. Google Scholar
The European Higher Education Area: Joint declaration of the European Ministers of Education convened in Bologna on the 19th of June 1999: [The Bologna Declaration] Google Scholar
The Law of the Republic of Kazakhstan dated 18 February 2011 No. 407-IV, (as amended on 31.03.2021) Google Scholar
Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (tekst jedn. Dz.U. z 2020 r. poz. 85, 374, 695). Google Scholar
Wesołowska A., Proces Boloński i powstanie Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego, „Rocznik Integracji Europejskiej” nr 7/2013 Google Scholar
Yessentemirova A. (et. al.), Legal regulation of higher education in Kazakhstan: Problems and prospects, „The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication – TOJDAC”, September 2018 Special Edition Google Scholar
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
