Czy niestawiennictwo do odbycia czynnej służby wojskowej jest występkiem trwałym?
Abstrakt
Celem pracy jest dokonanie oceny charakteru prawnego przestępstwa niestawiennictwa do odbywania czynnej służby wojskowej. W literaturze i orzecznictwie przestępstwo to powszechnie jest uważane za występek trwały. Jednak szczegółowa analiza wskazuje, że zabronione zachowanie nie polega na wywoływaniu i podtrzymywaniu stanu sprzecznego z prawem, a na jego jednorazowym wywołaniu. Stan ten, oderwany od zachowania sprawcy, istnieje następnie niezależnie od tego, że sprawca nadal nie stawia się do służby wojskowej. Z punktu widzenia prawa administracyjnego obowiązek stawienia się do służby wojskowej istnieje nadal, mimo upływu terminu, jednak czyn zabroniony polega na niestawieniu się do służby wojskowej we wskazanym terminie, co powoduje, że mamy tu do czynienia nie z przestępstwem trwałym, a z jednorazowym występkiem z zaniechania. Ma to istotne znaczenie dla określenia czasu popełnienia czynu i ustalenia początku biegu terminu przedawnienia karalności.
Słowa kluczowe:
prawo karne, niestawiennictwo, służba wojskowa, przestępstwo trwałe, zaniechanieBibliografia
I. Andrejew, Glosa do uchwały SN z dnia 29 XI 1962 r. (sygn. VI KO 60/62) „OSPiKA” 1963, z. 10 Google Scholar
I. Andrejew, Polskie prawo karne w zarysie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1989 Google Scholar
J. Bafia, Polskie prawo karne, Wydawnictwo Prawnicze Warszawa 1989 Google Scholar
K. Banasik, Przestępstwa trwałe i delikty trwałe, „Prokuratura i Prawo”, 2013, nr 7-8 Google Scholar
D. Charko, Glosa do postanowienia z 29 VI 2010, I KZP 7/10, „Państwo i Prawo” 2011, z. 4 Google Scholar
J. Cieszkowska, Glosa do uchwały SN z 17 marca 2000 r. (I KZP 58/99) „Prokuratura i Prawo” 2001, nr 2, Google Scholar
M. Cieślak, Polskie prawo karne. Zarys systemowego ujęcia, Wydawnictwo Prawnicze Warszawa 1994 Google Scholar
W. Dadak, Przestępstwo tzw. niepowrotu do zakładu karnego lub aresztu śledczego (art. 242 § 2 k.k.), „Przegląd Więziennictwa Polskiego” 1999, z. 24 – 25 Google Scholar
P. Daniluk (red.) Leksykon prawa karnego – część ogólna. 100 podstawowych pojęć, Warszawa 2018 Google Scholar
J. Giezek (red.), Kodeks karny. Część szczególna, Komentarz, Warszawa 2014 Google Scholar
O. Górniok, S. Hoc, M. Kalitowski, S.M. Przyjemski, Z. Sienkiewcz, J. Szumski, L. Tyszkiewicz, A. Wąsek, Kodeks karny. Komentarz, Gdańsk 2005 Google Scholar
W. Grzeszczyk, Glosa do uchwały SN z dnia 10 VII 1987 r. (sygn. VI KZP 8/87), „Problemy Praworządności” 1988, nr 8 – 9 Google Scholar
A. Gubiński, Zasady prawa karnego, Wydawnictwo Prawnicze Warszawa 1996 Google Scholar
A. Gubiński, Wykroczenia ciągłe i wykroczenia trwałe, „Zagadnienia Karno – Administracyjne” 1962, nr 3 Google Scholar
Hoc S. Przestępstwo niezgłoszenia się do służby (art. 144 Kodeksu karnego) – wybrane aspekty, „Prawo w Działaniu” 2022, nr 51 Google Scholar
M. Filar (red.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2016 Google Scholar
Z. Jędrzejewski, Bezprawność jako element przestępności czynu, Wolters Kluwer Polska Warszawa 2009 Google Scholar
P. Kardas, Dozwolone ryzyko sportowe – pozaustawowy kontratyp czy element precyzujący płaszczyznę bezprawności? „Przegląd Sądowy” 2009, nr 1 Google Scholar
K. Kmąk, Termin przedawnienia recydywy specjalnej w przypadku przestępstw rozciągniętych w czasie. Kilka uwag o czasie popełnienia przestępstwa, „Prawo i Więź” 2021, nr 1 Google Scholar
M. Kornak, Glosa do postanowienia SN z dnia 29 czerwca 2010 r., I KZP 7/10. Lex/El. 2010 Google Scholar
M. Królikowski, Sprawiedliwość karania w społeczeństwach liberalnych, CH Beck Warszawa 2005 Google Scholar
M. Królikowski, R. Zawłocki: (red.) Kodeks karny. Tom II. Część szczególna. Komentarz do art. 117-221, Warszawa 2021 Google Scholar
J. Kulesza, Glosa do postanowienia SN z dnia 29 czerwca 2010 r. , sygn. I KZP 7/10, „Prokuratura i Prawo” 2011, nr 6 Google Scholar
J. Kulesza, Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 26 maja 2021 r., sygn. akt I KZP 11/20, „Przegląd Sejmowy” 2023, nr 1 Google Scholar
M. Kulik, Przedawnienie karalności i przedawnienie wykonania kary w polskim prawie karnym, C. H. Beck Warszawa 2014 Google Scholar
M. Kulik, Glosa do wyroku SN z 24.10.2013 r. (III KK 311/13), LEX nr 1379928,” Prawo w Działaniu”, 2014, nr 18 Google Scholar
L. Lernell, Wykład prawa karnego. Część ogólna, t. I, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego Warszawa 1969 Google Scholar
M. Nawrocki, Przestępstwo trwale w teorii i praktyce, „Prokuratura i Prawo” 2019, nr 6 Google Scholar
J. Makarewicz, Kodeks karny z komentarzem, Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich Lwów 1938 Google Scholar
Al. Marek, Glosa do uchwały SN z 7 września 2000 r. (I KZP 22/00), „OSNKW” 2000, z. 9 – 10, poz. 79, Prokuratura i Prawo” 2001, nr 1 Google Scholar
M. Mozgawa, Odpowiedzialność karna za bezprawne pozbawienie wolności (art. 165 k.k.), Wydawnictwo UMCS, Lublin 1994 Google Scholar
M. Mozgawa (red.) Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2023 Google Scholar
M. Olszewski, Wykroczenia trwałe, „Zagadnienia Wykroczeń” 1989, nr 3 Google Scholar
A. Piaczyńska, Posiadanie jako znamię czynu zabronionego, „Prokuratura i Prawo” 2010, nr 7 – 8 Google Scholar
G. Rejman (red.) Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, Warszawa 1999 Google Scholar
F. Ch. Schroeder, Besitz als Straftat [w:] Przestępstwo – kara – polityka kryminalna. Księga jubileuszowa z okazji 70. rocznicy urodzin Profesora Tomasza Kaczmarka, J. Giezek (red.) Warszawa 2006; Google Scholar
M. Sowa, Odpowiedzialność karna sprawców przestępstw internetowych, „Prokuratura i Prawo” 2002, nr 4 Google Scholar
E. Struensee, Besitzdelikte [w:] Festschrift für Gerald Grünwald zum siebzigsten Geburtstag, E. Samson, F. Dencker, P. Frisch, H. Ferster, W. Reiß (red.) Baden – Baden 1999 Google Scholar
R. A. Stefański (red.) Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2021 Google Scholar
S. Śliwiński, Polskie prawo karne materialne, Gebethner i Wolff Warszawa 1946 Google Scholar
W. Świda, Prawo karne, Państwowe Wydawnictwo Naukowe Warszawa 1989 Google Scholar
L. Tyszkiewicz. O przestępstwie trwałym i jego desygnatach [w:] W kręgu teorii i praktyki prawa karnego. Księga poświęcona pamięci Profesora Andrzeja Wąska, L. Leszczyński, E. Skrętowicz, Z. Hołda (red.), Lublin 2005 Google Scholar
J. Waszczyński (red.) Prawo karne w zarysie. Nauka o ustawie karnej i przestępstwie, Łódź 1992 Google Scholar
A.Wąsek, R. Zawłocki (red.), Kodeks karny. Komentarz. Część szczególna, Warszawa 2010 Google Scholar
W. Wróbel, A. Zoll (red.) Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Komentarz do art. 117-211a (cz. 1) Warszawa 2017 Google Scholar
W. Wolter, Prawo karne – zarys wykładu systematycznego. Część ogólna, Gebethner i Wolff Warszawa 1947 Google Scholar
W. Wolter, Nauka o przestępstwie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe Warszawa 1973 Google Scholar
W. Wolter, Glosa do wyroku SN z dnia 4 V 1972 r. (sygn. IV KR 210/71), „Nowe Prawo” 1973, nr 1 Google Scholar
W. Wróbel, Zmiana normatywna i zasady intertemporalne w prawie karnym, Zakamycze Kraków 2003, Lex/El. Google Scholar
W. Wróbel, Relacyjne i wartościujące ujęcie bezprawności w prawo karnym, „Przegląd Prawa Karnego” 1993, nr 8 Google Scholar
D. Wysocki, Glosa do uchwały SN z 7 września 2000 r. (I KZP 22/00), „OSNKW” 2000, z. 9 – 10, poz. 79, Orzecznictwo Sądów Polskich” 2001, z. 12 poz. 182. Google Scholar
R. Zawłocki, Pojęcie i funkcje społecznej szkodliwości czynu w prawie karnym, CH Beck Warszawa 2007 Google Scholar
A. Zoll, O normie prawnej z punktu widzenia prawa karnego, „Krakowskie Studia Prawnicze” 1990, r. XXIII Google Scholar
A,. Zoll, Karalność i karygodność czynu jako odrębne elementy struktury przestępstwa, [w:] Teoretyczne problemy odpowiedzialności karnej w polskim oraz niemieckim prawie karnym. Materiały Polsko-Niemieckiego Sympozjum Prawa Karnego Karpacz maj 1990, T. Kaczmarek (red.), Wrocław 1990; Google Scholar
A. Zoll, Aksjologiczne podstawy prawa karnego, [w:] Filozofia prawa a tworzenie i stosowanie prawa, B. Czech (red.), Katowice 1992 Google Scholar
