Glosa aprobująca do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 27 kwietnia 2023 r., sygn. akt I OSK 663/22

Jan Chmielewski

Akademia Leona Koźmińskiego
https://orcid.org/0000-0001-5818-7339

Abstrakt

Celem glosy jest wzmocnienie stanowiska Naczelnego Sądu Administracyjnego wyrażonego w wyroku dotyczącym sprawy, w której z uwagi na znaczny upływ czasu nie ma możliwości przedstawienia bezpośredniego dowodu potwierdzającego fakt, że odszkodowanie za nieruchomość przejętą na własność Państwa zostało w przeszłości wypłacone. Innymi słowy, chodzi o niezwykle trudne przypadki, gdzie w warunkach braku akt administracyjnych oraz jakichkolwiek informacji potwierdzających fakt toczącego się postepowania, organy administracji publicznej mają lege artis rozstrzygnąć, czy za przejęcie gruntu na rzecz Państwa właśnie w ramach wspomnianego postępowania powinno zostać wypłacone odszkodowanie (które – zdaniem wnioskodawcy – nigdy nie nastąpiło). Wówczas ustalenie prawdy materialnej jest wielce problematyczne, zaś organy zmuszone są bazować na wnioskowaniach oraz domniemaniach faktycznych. Glosator w pełni aprobując stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego, które doprowadziło skład orzekający do konkluzji, że odszkodowanie w komentowanej sprawie zostało jednak wypłacone, starał się wzbogacić przytoczoną argumentację poprzez odwołanie się do wnioskowania per analogiam oraz argumentum ex silentio – technik właściwych badaniom nad faktami historycznymi. Techniki te można – uwzględniając istniejące różnice – aplikować do postępowania administracyjnego, aby zmaksymalizować realizację zasady prawdy materialnej. 

Słowa kluczowe:

prawo administracyjne, postępowanie wywłaszczeniowe, akta administracyjne, decyzja administracyjna, wnioskowania, domniemania faktyczne