Artificial intelligence, human well-being, and protection of fundamental rights: considerations in the context of the Artificial Intelligence Act
Abstract
The Regulation of the European Parliament and of the Council establishing harmonized rules on artificial intelligence (the so-called Artificial Intelligence Act) is intended to ensure the proper functioning of the single market, enable the widespread use of artificial intelligence systems, strengthen innovation and, therefore, contribute to the socio-economic development of the European Union. On the other hand, as indicated by the specific objectives of the proposal containing the draft regulation in question, it is intended to ensure that “artificial intelligence systems placed on the market in the Union and in use are safe and in line with applicable law in the area of fundamental rights and with EU values.” The adoption of EU normative solutions in the matter of artificial intelligence raises certain concerns on the legal, technological and social levels – in this respect, especially in the aspect of the protection of fundamental rights. The aim of the article is to indicate how the development of artificial intelligence systems affects the current policy of the European Union. It is crucial to determine the impact of artificial intelligence on the so-called human well-being. It should be noted that when implementing new AI regulations, the EU legislator is obliged to respect the principles contained in the Charter of Fundamental Rights of the European Union. Issues such as ensuring privacy and data protection, and non-discrimination are important. The subject of the article is to identify the positive and negative aspects related to the implementation of the Artificial Intelligence Act in the context of protecting the fundamental rights of EU citizens. Against the background of the analysis made, it should be confirmed that the Artificial Intelligence Act is part of the trend of current reflections on the widespread, safe, as well as ethical use of artificial intelligence systems. It has been pointed out that it will only be possible to assess the validity of the solutions introduced after the Act has been in force for some time. It should be expected that due to technological progress, changes of an organisational and legal nature will be inevitable. At the same time, it must be emphasised that the actions of sovereign nation-states in terms of national concepts and strategies for the use of AI, which should take into account human well-being and the protection of fundamental rights, will be crucial.
Keywords:
Artificial Intelligence Act, human well-being, artificial intelligence, protection of fundamental rightsReferences
Bisztyga A., Europejska Konwencja Praw Człowieka a Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej – stan kompatybilności czy konkurencyjności?, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2011, nr 3. Google Scholar
Chałubińska-Jentkiewicz K., Rozwój nowoczesnych technologii w kontekście procesu stanowienia prawa na przykładzie Strategii AI, „Teka Komisji Prawniczej PAN Oddział w Lublinie” 2019, t. XII, nr 2, https://doi.org/10.32084/tekapr.2019.12.2-4 (dostęp: 01.06.2024 r.). Google Scholar
Cytowski J., Sztuczna inteligencja, [w:] Wielka Encyklopedia Prawa, tom XXII. Prawo informatyczne, G. Szpor, L. Grochowski (red.), Fundacja Ubi societas, ibi ius, Warszawa 2021. Google Scholar
Dudzik S., Podstawy prawne działania e-administracji a ochrona danych osobowych, [w:] E-administracja. Skuteczna, odpowiedzialna i otwarta administracja publiczna w Unii Europejskiej, S. Dudzik, I. Kawka, R. Śliwa (red.), Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, Kraków 2022, https://doi.org/10.12797/9788381386739.01 (dostęp: 01.06.2024 r.). Google Scholar
Flaga-Gieruszyńska K., Zastosowanie sztucznej inteligencji w pozasądowym rozwiązywaniu sporów cywilnych, „Studia Prawnicze KUL” 2019, nr 3 (79), https://doi.org/10.31743/sp.8896 (dostęp: 01.06.2024 r.). Google Scholar
Greser J., Dymitruk M., Unijny projekt regulacji sztucznej inteligencji a przeciwdziałanie próbom autorytarnego jej wykorzystywania przez władze publiczne, „Problemy Współczesnego Prawa Międzynarodowego, Europejskiego i Porównawczego” 2022, vol. 20, DOI: 10.26106/3mp1-tm69 (dostęp: 05.06.2024 r.). Google Scholar
Jagusiak B., Olczak S., Społeczeństwo informacyjne w Polsce – wybrane problemy i implikacje, „Studia Administracji i Bezpieczeństwa” 2017, vol. 3, nr 3. Google Scholar
Janus-Sitarz A., Cena sztucznej inteligencji, „Refleksje” 2023, nr 4. Google Scholar
Jastrzębska K., Elektroniczna administracja jako narzędzie wdrażania zmian organizacyjnych, CeDeWu, Warszawa 2018. Google Scholar
Kania A. A., Standardy praw człowieka w Unii Europejskiej, „Studia Prawnicze. Rozprawy i Materiały” 2022, nr 2 (31), DOI: 10.48269/2451-0807-sp-2022-2-007 (dostęp: 02.06.2024 r.). Google Scholar
Kubit M., Rozwój sztucznej inteligencji w świetle prawa Unii Europejskiej – dylematy i wyzwania, Wydawnictwo Think & Make, Warszawa 2021. Google Scholar
Maliszewska-Nienartowicz J., Promowanie wartości Unii Europejskiej na arenie międzynarodowej, [w:] Rządy prawa jako wartość uniwersalna : księga jubileuszowa profesora Krzysztofa Wójtowicza, A. Kozłowski (red.), E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2022, https://doi.org/10.34616/145229 (dostęp: 04.06.2024 r.). Google Scholar
Oleksiewicz I., Artificial intelligence versus human – a threat or a necessity of evolution?, „Przegląd Europejski” 2022, no. 3, https://doi.org/10.31338/1641-2478pe.3.22.4 (dostęp: 01.06.2024 r.). Google Scholar
Pawlak A., Prawo do prywatności w dobie sztucznej inteligencji, [w:] Human Rights - Evolution in the digital era, M. Sitek, J. B. Navarro (red.), WSGE, Józefów 2021, https://doi.org/10.13166/WSGE/HR-PL/ICRQ7737 (dostęp: 05.06.2024 r.). Google Scholar
Płocha E. A., O pojęciu sztucznej inteligencji i możliwościach jej zastosowania w postępowaniu cywilnym, „Prawo w działaniu. Sprawy cywilne” 2020, nr 44, DOI: 10.32041/pwd. 4414 (dostęp: 02.06.2024 r.). Google Scholar
Pszczyński M., Konstytucyjne wartości u progu ery sztucznej inteligencji, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2021, nr 5 (63), https://doi.org/10.15804/ppk.2021.05.40 (dostęp: 03.06.2024 r.). Google Scholar
Puślecki Z. W., Sztuczna inteligencja (AI), internet rzeczy (IoT) i sieć piątej generacji (5G) w nowoczesnych badaniach naukowych, „Człowiek i społeczeństwo” 2021, t. 52, https://doi.org/10.14746/cis.2021.52.7 (dostęp: 01.06.2024 r.). Google Scholar
Sempryk J., Implikacje etyczne na temat sztucznej inteligencji, „Społeczeństwo. Studia, prace badawcze i dokumenty z zakresu nauki społecznej kościoła”2023, nr 2 (162). Google Scholar
Skoczylas D., Śwital P., Sztuczna inteligencja i determinanty jej zastosowania w postępowaniu administracyjnym, [w:] W stronę człowieka w orzekaniu administracyjnym, J. Suwaj, P. Kledzik, K. Samulska (red.), Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim, Gorzów Wielkopolski 2024. Google Scholar
Stylec-Szromek P., Sztuczna inteligencja – prawo, odpowiedzialność, etyka, „Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, Seria: Organizacja i Zarządzanie” 2018, nr 123, DOI:10.29119/1641-3466.2018.123.34 (dostęp: 05.06.2024 r.). Google Scholar
Torczyńska M., Sztuczna inteligencja i jej społeczno-kulturowe implikacje w codziennym życiu, „Kultura i Historia” 2019, nr 36 (2). Google Scholar
Więckowski Z., Kubalski G., Czy sztuczna inteligencja oraz inne technologie informatyczne pomogą w dostępie do wymiaru sprawiedliwości osobom ze szczególnymi potrzebami?, „Prawo i Więź” 2022, nr 4 (42), https://doi.org/10.36128/priw.vi42.546 (dostęp: 02.06.2024 r.). Google Scholar
Wiśniewski A., Sztuczna inteligencja i prawa człowieka w kontekście prawa międzynarodowego, „Prawo i Więź” 2023, nr 4 (47), https://doi.org/10.36128/PRIW.VI47.785 (dostęp: 03.06.2024 r.). Google Scholar
Ziółkowska K., Wierzbowski M., Ocena wpływu wykorzystania sztucznej inteligencji w administracji publicznej, „Acta Universitatis Wratislaviensis” 2022, no 4101, https://doi.org/10.19195/0524-4544.334.43 (dostęp: 04.06.2024 r.). Google Scholar
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
