Administracja publiczna w świetle nauczania św. Tomasza z Akwinu i jego odczytania przez personalizm
Sławomir Fundowicz
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła IIhttps://orcid.org/0000-0001-5305-8239
Abstrakt
Jerzy Stelmach i Paweł Brożek analizując metody prawnicze wskazali na, jak to nazywają, „niedokończone projekty”. Wskazali na trzy: klasyczny, modernistyczny i postmodernistyczny. Wśród klasycznych projektów wymieniony jest także projekt scholastyczny, związany ze św. Tomaszem z Akwinu. Niedokończoność jest jednak cechą każdej teorii. Można jedynie śledzić kierunki ich rozwoju. Jednym z tematów, który podlega takiemu rozwojowi w nauce zapoczątkowanej przez św. Tomasza z Akwinu jest relacja człowiek a społeczeństwo, która stanowi zasadę budowy administracji publicznej. Punktem wyjścia jest definicja prawa, która opiera się na czterech elementach konstrukcyjnych: rozum, moralność, legislator, promulgacja. Na początku XX wieku zrodził się neotomizm. Étienne Gilson wskazał, że istotą władzy, której należy się posłuszeństwo, jest porządek. Jego utrzymanie dopuszcza użycie siły, ale w bardzo ograniczonym zakresie. W działalności państwa trzeba uwzględnić naturę człowieka, ale też nierówności wśród ludzi. Mieczysław Albert Krąpiec, współtwórca neotomistycznej szkoły lubelskiej, wskazał na suwerenność człowieka jako podstawę suwerenności państwa. Jacques Maritain, który nazwał swoją teorię humanizmem integralnym, a jest to w istocie tomistyczna wersja personalizmu, podkreśla, że człowiek jest w całości jednostką i również w całości osobą i że człowiek żyje w relacjach społecznych, sprzeciwiając się charakterystycznemu dla myśli nowożytnej indywidualizmowi. Odpowiedzią na problemy ma być koncepcja praw człowieka.
Słowa kluczowe:
prawa człowieka, tomizm, personalizm, władza, użycie siły, nierówności społeczneBibliografia
Arystoteles, Polityka, Warszawa 2006 Google Scholar
Chesterton, G. K. Św. Tomasz z Akwinu, Warszawa 2022 Google Scholar
Chenu M. D., Wstęp do filozofii św. Tomasza z Akwinu, Kęty 2001. Google Scholar
Feser, E. Tomasz z Akwinu. Przewodnik dla poczatkujących, Warszawa 2022 Google Scholar
Gilson, É. Byt i istota, Warszawa 1963 Google Scholar
Gilson, É. Elementy filozofii chrześcijańskiej, Warszawa 1995. Google Scholar
Gilson, É. Wprowadzenie do nauki świętego Augustyna, Warszawa 1953 Google Scholar
Gilson, É. Historia filozofii chrześcijańskiej (razem z Philotheusem Böhnerem), Warszawa 1962; Google Scholar
Gilson , É. Tomizm, Wprowadzenie do filozofii św. Tomasza z Akwinu, Warszawa 1960 Google Scholar
Głombik, Cz. Osoba i kultura w filozoficznej wizji Jacques’a Maritaina, w: Filozofia XX wieku, red. Z. Kuderowicz, s. 2467. Google Scholar
Kowlaczyk, S. Wprowadzenie do filozofii J. Maritaina, Lublin 1992 Google Scholar
Krąpiec,M.A. Człowiek i prawo naturalne, s. 140. Google Scholar
Krąpiec, M. A. Suwerenność – czyja?, s. 41. Google Scholar
Maritain, J. Człowiek i państwo, Kraków 1993, Google Scholar
Maritain,J. Humanizm integralny. Zagadnienia doczesne i duchowe nowego świata chrześcijańskiego, Londyn 1960, Warszawa 1981. Google Scholar
Maritain,J. Osoba ludzka i społeczeństwo, w: Tenże, Pisma filozoficzne, Kraków 1988 Google Scholar
Maritain, J. Trzej reformatorzy: Luter, Decartes, Rousseau, Warszawa 1939 Google Scholar
Roszak, P., Wółkowski, J. Istota prawa według św. Tomasza z Akwinu, „Kultura Prawna”, tom 2, nr 1, 2019. Google Scholar
Stelmach, J. Brożek, B.Metody prawnicze. Logika. Analiza, Argumentacja. Hermeneutyka, Kraków 2006 Google Scholar
Świeżawskiego, S. Święty Tomasz na nowo odczytany, Kraków 1983 Google Scholar
Święty Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna, Londyn 1963 Google Scholar
Weisheipl,J.A. Tomasz z Akwinu. Życie, myśl i dzieło, Poznań 1985 Google Scholar
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
https://orcid.org/0000-0001-5305-8239
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
