The The nature of the control of the legality of the mode of lawmaking
Dorota Lis-Staranowicz
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWMhttps://orcid.org/0000-0002-2118-3761
Abstract
The purpose of this article is to present the jurisprudential practice of the Constitutional Court before and after the entry into force of the Law of November 30, 2016, on the organisation and procedure of proceedings before the Constitutional Court. And, above all, to determine what is for the TK, a significant violation of the legislative procedure. The findings have a practical dimension. This is because the allegation of a violation of the mode of enactment of a law can be raised in proceedings before common and administrative courts, which so far have not dealt with so-called mode review. The assumption by the courts of the function of guardian of the Constitution must also involve an assessment not only of the content of the law, but also of the mode of its enactment. The problem of reviewing the legislative procedure of law has long been the subject of analysis and scientific research inspired not only by the jurisprudence of the Constitutional Court, but also by the need to solve the problems. First, the lawmaker did not see the need to regulate in the Law on the Constitutional Court a separate procedure for reviewing the legality of a law, despite the existing difference between so-called “substantive control” and “mode control”. In particular, it did not authoritatively prejudge the competence of the Constitutional Court to act in officio. As a result, the constitutional court has decided to act ex officio in the case of reviewing the legality of a law, although one can find dissenting voices in, belonging, however, to a minority. To date, TK has not developed a consistent doctrine of jurisprudence in cases of reviewing the legality of a law. The focal point of this doctrine could be Article 2 and Article 4 of the Constitution as a source of derived principles, which, on the one hand, would shape the process of lawmaking in a democratic state, and on the other hand, would be effective benchmarks for controlling the legislative mode. Instead, the constitutional court evaluates legality according to first-level and second-level constitutional benchmarks. The first-level benchmarks normalise the legislative procedure and are also the source of constitutional requirements. The constitutional benchmarks of the second degree (Article 2, Article 7 and Article 9 of the Constitution) are systemic and provide a reference point for assessing compliance with extra-constitutional requirements, the sources of which are laws, parliamentary regulations, and European law. It is possible to see the practice of the Constitutional Court, which is that once the Seimas and Senate have found a failure to observe extra-constitutional requirements, the adjudicating panel further verifies the perceived violations according to the criterion of: a) the importance and significance of the matter of the law, b) the meaning and function of the violated procedural provisions, c) the stage of legislative work at which the procedural provisions were violated, d) the effect of the perceived violations, e) the scale and frequency of the violations, f) the passage of time since the law came into force. The article focuses on the findings of the Constitutional Court in Poland. It has a dogmatic rather than a theoretical-legal character. It also does not address legal-comparative issues.
Keywords:
constitutional law, Constitution, legality of legislative procedure, formal control of the law, case law of the Constitutional Tribunal, legislative procedure, significance of violations of legislative procedure, patterns of first- and second-degree controlReferences
Bosek L., Wild M., Kontrola konstytucyjności prawa. Komentarz praktyczny dla sędziów i pełnomocników procesowych. Wzory pism procesowych, C.H. Beck, Warszawa 2014. Google Scholar
Chybalski P., Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 5.10.2017 r., Kp 4/15 (głosowanie w Sejmie „nad przyjęciem” senackiej poprawki do ustawy), „Państwo i Prawo” 2018, z. 9. Google Scholar
Chybalski P., Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 listopada 2013 r. (sygn. akt K 31/12), „Przegląd Sejmowy” 2014, nr 4. Google Scholar
Chybalski P., Poprawka w postępowaniu ustawodawczym w świetle Konstytucji RP, Wyd. Sejmowe, Warszawa 2014. Google Scholar
Czepita S., Czynności konwencjonalne i formalne w prawie a proces prawotwórczy i rola Trybunału Konstytucyjnego, „Państwo i Prawo” 2014, z. 12. Google Scholar
Czeszejko-Sochacki Z., Trójaspektowa kontrola konstytucyjności w ujęciu art. 42 ustawy o TK z 1997 r., [w:] C. Bakalarski, T. Dębowska-Romanowska, A. Jankiewicz (red.), Konstytucja, ustrój, system finansowy państwa. Księga pamiątkowa ku czci prof. Natalii Gajl, Biuro TK, Warszawa 1999. Google Scholar
Granat M., Prawo konstytucyjne. Pytania i odpowiedzi, Wolters Kluwer, Warszawa 2021. Google Scholar
Kazalska O., Domniemanie przyjęcia poprawki senackiej jako konstytucyjny standard procesu legislacyjnego, „Przegląd Europejski” 2019, nr 7. Google Scholar
Kustra A., Kontrola konstytucyjności całej ustawy, „Przegląd Sejmowy” 2012, nr 2. Google Scholar
Kustra A., Zasada związania granicami wniosku w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, „Przegląd Sejmowy” 2010, nr 3. Google Scholar
Laskowska M., Notyfikacja – Konstytucja – Trybunał Konstytucyjny, [w:] M. Taborowski (red.), Skutki braku notyfikacji przepisów technicznych ustawy o grach hazardowych dla wymiaru sprawiedliwości Rzeczypospolitej Polskiej, Wolters Kluwer, Warszawa 2016. Google Scholar
Naleziński B., Wojtyczek K., Problematyka kompetencji prawodawczych a kontrola konstytucyjności prawa, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1993, nr 1. Google Scholar
Radziewicz P., Notyfikacja jako przedmiot kontroli Trybunału Konstytucyjnego, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2014, vol. XXXI. Google Scholar
Safjan M., Bosek L. (red.), Konstytucja RP, t. 2: Komentarz do art. 87–243, C.H. Beck, Warszawa 2016. Google Scholar
Sarnecki P., Nowa ustawa o Trybunale Konstytucyjnym, „Przegląd Sejmowy” 1998, nr 1. Google Scholar
Sobolewski P., Analiza orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego dotyczącego stosowania regulaminu Sejmu w procesie ustawodawczym, [w:] S. Peszkowski, W. Federczyk (red.), Doskonalenie i standaryzacja procesu legislacyjnego – dobre praktyki opracowane w ramach projektu LEGIS, Wyd. KSAP, Warszawa 2019. Google Scholar
Syryt A., Kontrola trybu uchwalenia ustawy przed Trybunałem Konstytucyjnym, Wyd. Sejmowe, Warszawa 2014. Google Scholar
Szmyt A. (red.), Komentarz do Regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, Wyd. Sejmowe, Warszawa 2018. Google Scholar
Taborowski M., Skutki naruszenia obowiązku notyfikacji przepisów technicznych (w rozumieniu dyrektywy 98/34/WE) – uwagi na tle wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 11.03.2015 r. (P 4/14), „Europejski Przegląd Sądowy” 2015, nr 11. Google Scholar
Uziębło P., Jak nie stanowić prawa, czyli uwagi na marginesie procesu uchwalania ustawy z 6.04.2020 r. o szczególnych zasadach przeprowadzania wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r., https://palestra.pl/pl/e-palestra/17/2020/jak-nie-stanowic-prawa-czyli-uwagi-na-marginesie-procesu-uchwalania-ustawy-z-6.04.2020-r.-o-szczegolnych-zasadach-przeprowadzania-wyborow-powszechnych-na-prezydenta-rzeczypospolitej-polskiej-zarzadzonych-w-2020-r Google Scholar
Wojtyczek K., Zasada skargowości w procedurze kontroli norm przed polskim Trybunałem Konstytucyjnym, „Przegląd Sejmowy” 2003, nr 1. Google Scholar
Ziółkowski M., Standard legalności ustawy w orzecznictwie konstytucyjnym, [w:] P. Radziewicz (red.), Kontrola legalności ustawy w Sejmie, Wyd. Sejmowe, Warszawa 2015. Google Scholar
Zubik M., Prawo konstytucyjne współczesnej Polski, C.H. Beck, Warszawa 2020. Google Scholar
Zubik M., Wiącek M., Kompetencje sądu konstytucyjnego a granice swobody orzekania przez sędziów Trybunału Konstytucyjnego, „Przegląd Sejmowy” 2009, nr 4. Google Scholar
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWM
https://orcid.org/0000-0002-2118-3761
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
