Ewolucja charakteru prawnego roszczenia o zadośćuczynienie pieniężne z tytułu naruszenia dóbr osobistych
Abstrakt
This paper deals with evolution of the claim for the monetary recompense for the harm suffered in case of the infringement of individual’s personal
interests from antiquity to modern law. The regulations of the Twelve Tables Law and Roman actio iniuriarum aestimatoria are described briefly to demonstrate their penal and strictly personal character. The classical actio iniuriarum was a pure penal action, because the victim of iniuria could claim the payment of the pecuniary penalty to his own hands. Due to its strictly personal character it was both passively and actively untransmissible, that means that it could not be used against the perpetrator’s heir and by the heir of the victim. In further development of law the claim lost its penal nature and became a compensating one. Actio iniuriarum was rejected finally in 19th century. Modern claim for the monetary recompense for the harm suffered fulfills compensating function, not a repressive one, but as a rule it still
cannot be raised by the victim’s heir.
Słowa kluczowe:
actio iniuriarum, personal interests, claim for the monetary recompense for the harm suffered.Bibliografia
Bieniek G., [w:] G. Bieniek (red.), Komentarz do Kodeks cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania, Warszawa 2011. Google Scholar
Bojarski W., Prawo rzymskie, Toruń 1999. Google Scholar
Borysiak W., [w:] K. Osajda (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, t. IVA, Spadki, Warszawa 2018. Google Scholar
Dajczak W., Giaro T., Longchamps de Bérier F., Prawo rzymskie. U podstaw prawa prywatnego, Warszawa 2014. Google Scholar
Dębiński A., Rzymskie prawo prywatne. Kompendium, Warszawa 2003. Google Scholar
Ebert I., Pönale Elemente im deutschen Privatrecht. Von der Renaissance der Privatstrafe im deutschen Recht, Tübingen 2004. Google Scholar
Gudowski J., [w:] J. Gudowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część ogólna, Warszawa 2017. Google Scholar
Hagemann M., Iniuria. Von den XII-Tafeln, bis zur Justinianischen Kodifikation, Köln-Weimar-Wien 1998. Google Scholar
Jansen J., Developing legal doctrine, Fault in the German law of delict, [w:] N. Jansen, The development and making of legal doctrine, Cambridge 2014. Google Scholar
Kaufmann E., Das spätmittelalterliche deutsche Schadenersatzrecht und die Rezeption der actio iniuriarum aestimatoria, ZSS (GA) 1961. Google Scholar
Kolańczyk K., Prawo rzymskie, Warszawa 2007. Google Scholar
Korzonek J., Rosenblüth I., Kodeks zobowiązań. Komentarz, t. 1, Warszawa 1936. Google Scholar
Kuryłowicz M., Prawo i obyczaje w starożytnym Rzymie, Lublin 1994. Google Scholar
Kuryłowicz M., Wiliński A., Prawo rzymskie. Zarys wykładu, Warszawa 2008. Google Scholar
Kuźmicka-Sulikowska J., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2017. Google Scholar
Lauterbach W.A., Collegium theoretico-practicum, Tübingen 1726. Google Scholar
Litewski W., Rzymskie prawo prywatne, Warszawa 1994. Google Scholar
Longchamps de Bérier R., Uzasadnienie projektu kodeksu zobowiązań z uwzględnieniem ostatecznego tekstu kodeksu, z. 4, art. 1–167, Warszawa 1934. Google Scholar
Machnikowski P., Śmieja A., Czyny Niedozwolone, [w:] A. Olejniczak (red.), System Prawa Prywatnego, t. 6, Warszawa 2014. Google Scholar
Matys J., Model zadośćuczynienia pieniężnego z tytułu szkody niemajątkowej w kodeksie cywilnym, Warszawa 2010. Google Scholar
Moosheimer T., Die actio iniuriarum aestimatoria im 18. und 19 Jahrhundert. Eine Untersuchung zu den Gründen ihrer Abschaffung, Tübingen 1997. Google Scholar
Mugdan B., Die gesammten Materialen zum Bürgerlichen Gesetzbuch für das Deutsche Reich, II Band, Recht der Schuldverhältnisse, Berlin 1899. Google Scholar
Mularski K., [w:] M. Gutowski (red.), Kodeks cywilny, Komentarz, t. 1, art. 1–44911, Warszawa 2016. Google Scholar
Namitkiewicz J., Kodeks zobowiązań. Komentarz dla praktyki, t. 1, Łódź 1949. Google Scholar
Nowicka D., Zniesławienie w prawie rzymskim, Wrocław 2013. Google Scholar
O’Callaghan P., Refining Privacy in Tort Law, Berlin-Heidelberg 2013. Google Scholar
Olejniczak A., [w:] A. Kidyba (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania – część ogólna, Warszawa 2014. Google Scholar
Radwański Z., Zadośćuczynienie pieniężne za szkodę niemajątkową. Rozwój i funkcja społeczna, Poznań 1956. Google Scholar
Rzetecka-Gil A., Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania – część ogólna, Warszawa 2011. Google Scholar
Scarano Ussani V., Gli „scherzi” di Lucio Veratio, Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik 1992. Google Scholar
Schiemann G., [w:] Historisch-kritischer Kommentar zum BGB, Band III, Schuldrecht: Besonderer Teil, Teilband II, Mohr Siebeck 2013. Google Scholar
Szczechowicz J., Prawo prasowe a ochrona dóbr osobistych osób publicznych w świetle orzecznictwa sądów powszechnych, „Studia Prawnoustrojowe” 2009, nr 9, s. 291–308. Google Scholar
Szpunar A., Ochrona dóbr osobistych, Warszawa 1979. Google Scholar
Szpunar A., O przejściu na spadkobierców roszczeń z tytułu zadośćuczynienia, Rejent, 2002, nr 9(37). Google Scholar
Śmieja A., Czyny Niedozwolone, [w:] A. Olejniczak (red.), System Prawa Prywatnego, t. 6, Warszawa 2014. Google Scholar
Vergau H.J., Der Ersatz immateriellen Schadens in der Rechsprechung des 19. Jahrhunderts zum französischen und zum deutschen Deliktsrecht, Potsdam 2006. Google Scholar
Wałachowska M., Zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, Toruń 2007. Google Scholar
Wałachowska M., [w:] M. Fras, Kodeks cywilny. Komentarz, Lex 2018. Google Scholar
Zabłocki J., Rozważania o procesie rzymskim w Noctes Atticae Aulusa Gelliusa, Warszawa 1999. Google Scholar
Zimmermann R., The Law of Obligations. Roman Foundations of the Civilian Tradition, Cape Town-Wetton-Johannesburg 1990. Google Scholar
Żak E., Niedziedziczność pasywna skarg wynikających z deliktów w rzymskim prawie klasycznym, [w:] A. Dębiński (red.), M. Wójcik (red.), Współczesna romanistyka prawnicza w Polsce, Lublin 2004. Google Scholar
Żak E., Actiones vindictam spirantes, [w:] H. Kowalski (red.), M. Kuryłowicz (red.), Contra leges et bonos mores. Przestępstwa obyczajowe w starożytnej Grecji i Rzymie, Lublin 2005. Google Scholar
