The history of Polish diplomacy. The Supreme National Committee in the period of 1914–1918 and some informal efforts to recognize the Polish sovereignty
Joanna Słyszewska
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w OlsztynieAbstrakt
Naczelny Komitet Narodowy powstał 16 sierpnia 1914 r. w Krakowie jako reprezentacja wszystkich polskich frakcji politycznych działających na terenie Galicji. W rzeczywistości był to organ półoficjalny. W zamyśle założycieli Komitetu miał on być głównym propagatorem sprawy polskiej na arenie międzynarodowej. Celem artykułu jest przedstawienie fragmentu historii polskiej dyplomacji, a w szczególności działalności Naczelnego Komitetu Narodowego ukierunkowanej na akcentowanie sprawy polskiej w polityce mocarstw europejskich oraz odbudowę państwa polskiego. Agenci informacyjni, w zależności od lokalnych warunków, aktywnie działali w Europie i poza nią w sferze propagandy, informacji, prasy i działalności konsularnej. Niestety, musieli oni pokonać szereg trudności. Najważniejszym dowodem na ich znaczenie był fakt, że po likwidacji Komitetu na początku 1918 r. jego ośrodki zagraniczne nie zaprzestały działalności, a kontynuowały ją pod auspicjami Rady Regencyjnej, a później Ministerstwa Spraw Zagranicznych i jego pierwszych placówek dyplomatyczno-konsularnych, które powstały w niepodległej Polsce.
Słowa kluczowe:
prawo dyplomatyczne, polityka zagraniczna, Naczelny Komitet Narodowy, polska dyplomacja, placówki dyplomatyczne, placówki konsularneBibliografia
Drozdowski M., Naczelny Komitet Narodowy: jak uratowano Legiony, [in:] Zanim nastała wolność. Droga do niepodległej II Rzeczypospolitej, eds. F. Musiał, M. Wenklar, Kraków 2021. Google Scholar
Drozdowski M., Naczelny Komitet Narodowy (1914- 1918). Polityczne i organizacyjne zaplecze Legionów Polskich, Kraków 2017. Google Scholar
Frančić M., Komitet Obrony Narodowej w Stanach Zjednoczonych a obóz niepodległościowy w kraju w czasie I wojny światowej, [in:] Polonia wobec niepodległości Polski w czasie I wojny światowej, eds. H. Florkowska- Frančić, M. Frančic, H. Kubiak, Wrocław 1979. Google Scholar
Florkowska- Francič H., Między Lozanną, Fryburgiem i Vevey. Z dziejów polskich organizacji w Szwajcarii w latach 1914- 1917, Kraków 1997. Google Scholar
Garlicka A., Organizacja akcji prasowej Naczelnego Komitetu Narodowego, “Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego” 1964, vol. 2. Google Scholar
Holzer J., Molenda J., Polska w pierwszej wojnie światowej, 3rd edn., Warszawa 1973. Google Scholar
Ligocki E., Dialog z przeszłością, Warszawa 1970. Google Scholar
Masłowski P., Relacje polsko-bułgarskie w okresie pierwszej wojny światowej i ich odzwierciedlenie na łamach „Monitora Polskiego”, [in:] Z dziejów polskiej służby dyplomatycznej i konsularnej. Księga upamiętniająca życie i dzieło Jana Nowaka- Jeziorańskiego (1914- 2005), eds. J. Faryś, M. Szczerbiński, Gorzów Wielkopolski 2005. Google Scholar
Młynarski F., Wspomnienia, Warszawa 1971. Google Scholar
Nowak-Kiełbikowa M., Początki krajowej służby dyplomatycznej, [in:] Rok 1918. Odrodzona Polska w nowej Europie, ed. A. Ajnenkiel, Warszawa 1999. Google Scholar
Pajewski J., Wokół sprawy polskiej. Paryż-Lozanna-Londyn 1914- 1918, Poznań 1970. Google Scholar
Prehistoria polskiej dyplomacji: starania o udział w rozmowach pokojowych państw centralnych z rewolucyjną Rosją w Brześciu w 1917 r., ed. J. Tomaszewski, “Polski Przegląd Dyplomatyczny” 2005, vol. 4. Google Scholar
Sibora J., Narodziny polskiej dyplomacji u progu niepodległości, Warszawa 1998. Google Scholar
Sibora J., U źródeł dyplomacji odrodzonej Polski. Wybrane problemy z dziejów polskiej akcji zagranicznej w czasie I wojny światowej, [in:] Powrót Polski na mapę Europy, eds. Cz. Bloch, Z. Zieliński, Lublin 1995. Google Scholar
Srokowski K., N.K.N. Zarys historji Naczelnego Komitetu Narodowego, Kraków 1923. Google Scholar
Suleja W., Orientacja austro-polska w latach I wojny światowej (do aktu 5 listopada 1916 roku), Wrocław 1992. Google Scholar
Szymański J., Sprawa polska w Szwecji w czasie pierwszej wojny światowej, [in:] Gdańsk i Pomorze w XX wieku, ed. M. Andrzejewski, Gdańsk 1997. Google Scholar
Wandycz P., August Zaleski Minister Spraw Zagranicznych R. P. 1926–1932 w świetle wspomnień i dokumentów, Paryż 1980. Google Scholar
Zajas P., Polskie zagraniczne przedstawicielstwa prasowe w czasie Wielkiej Wojny (1914-1918), “Dzieje Najnowsze” 2014, vol. 3. Google Scholar
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
