Kierunki zmian Kodeksu karnego na tle 25 lat jego obowiązywania
Arkadiusz Tomczyk
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWMhttps://orcid.org/0000-0001-7885-9411
Abstrakt
Artykuł stanowi próbę przedstawienia kierunków zmian kodeksu karnego w oparciu o reformy najważniejszych instytucji prawa karnego oraz przykładowych typów czynów zabronionych. Mając na względzie fakt, że od wejścia w życie w 1998 roku, Kodeks karny był zmieniany ponad 100 razy, można stwierdzić, że obecnie dalece odbiega on od ustanowionych pierwotnie rozwiązań. Celem artykułu jest analiza i ocena zasadności przyjętych nowelizacji, ich przyczyn oraz konsekwencji związanych z ich wprowadzeniem. Z perspektywy przeszło 25 lat obowiązywania aktualnej ustawy karnej można wskazać, że niektóre reformy stanowiły wyraz typowego populizmu penalnego. Nie były one bowiem powodowane postulatami przedstawicieli nauki i sądownictwa, ale stanowiły raczej próbę ich wykorzystania do osiągnięcia celów politycznych – np. wyborczych. Kolejnym problemem zasygnalizowanym w niniejszej pracy jest kazuistyczne traktowanie prawa karnego przez legislatora. Często bowiem reformy były powodowane pojedynczymi, tragicznymi, wydarzeniami. Wydaje się jednak, że systemowe zmiany prawa jako impulsywne odpowiedzi na zaistniałe, odosobnione sytuacje, wykraczają przeciwko stabilności tego prawa,
a w konsekwencji podważa zaufanie społeczeństwa do całego porządku prawnego. Konkluzja wynikająca z niniejszej pracy może sprowadzać się do stwierdzenia, że większość zmian nie była oczekiwana zarówno przez przedstawicieli nauki prawa karnego, jak też sądownictwa. De lege ferenda postulować można podniesienie wagi mierzalnych wskaźników przestępczości jako powodów kreowania zmian prawa karnego.
Słowa kluczowe:
Kodeks karny, nowelizacja, reforma, kierunki zmian, populizm penalnyBibliografia
Bojarski T. [w:] Kodeks wykroczeń. Komentarz, T. Bojarski (red.), Warszawa 2019 Google Scholar
Giezek J. [w:] Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz. Wyd. II, J. Giezek (red.), Google Scholar
Warszawa 2012 Google Scholar
Giezek J., Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, Warszawa 2021 Google Scholar
Kokot R. [w:] Kodeks karny. Komentarz. Wyd. 6, R. A Stefański (red.), Warszawa 2023 Google Scholar
Lipiński K. [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, J. Giezek (red.), Google Scholar
Warszawa 2021 Google Scholar
Marek A., Kodeks karny. Komentarz. Wyd. V, Warszawa 2010, s. XX. (LEX) Google Scholar
Nazar K., Prawnokarna ocena nękania przed wejściem w życie art. 190a § 1 i 3 k.k., [w:] M. Mozgawa (red.), Stalking, Warszawa 2018 Google Scholar
Nyzio A., Populizm penalny w Polsce w latach 2007-2015 z perspektywy socjotechniki władzy, Politeja 19 (1)(76)/2022 Google Scholar
Warylewski J., Czy zmiany w przepisach Kodeku karnego z 1997r. dotyczące obrony koniecznej są nam potrzebne? [w:] Między stabilnością a zmiennością prawa karnego. Dylematy ustawodawcy, W. Cieślak, M. Romańczuk- Grącka (red.), Olsztyn 2017 Google Scholar
Witkowska-Rozpara K., Przestępczość, środki masowego przekazu a polityka karna, Warszawa 2011 Google Scholar
Woźniakowska-Fajst D., Stalking i inne formy przemocy emocjonalnej. Studium kryminologiczne, Warszawa 2019 Google Scholar
Wróbel W. [w:] Kodeks karny. Część ogólna. Tom I, Część II. Komentarz do art. 53-116, wyd. V, W. Wróbel, A. Zoll (red.), Warszawa 2016 Google Scholar
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWM
https://orcid.org/0000-0001-7885-9411
