Postulowany model podejmowania decyzji kryminalizacyjnej odnoszącej się do zachowań naruszających dobro małoletniego

Olga Sitarz

a:1:{s:5:"pl_PL";s:8:"WPiA UŚ";}


Abstrakt

The theories of criminalization, developed by Polish researchers, indicating the premises (stages) of the decision-making process regarding criminalization, do not take into account the specificity of crime against children. The purpose of this article is to confront contemporary criminalization assumptions with a particular situation when it comes to infringing or endangering the child's welfare. This is because child victimization differs significantly from adult victimization on many levels. The consequences of criminalization itself are also more severe for the child victim. As a result of such an analysis, additional premises were developed, which should always be taken into account when considering the introduction of criminalization, maintaining criminalization or decriminalization of harmful behavior for a child.

 


Słowa kluczowe:

wiktymizacja, wtórna wiktymizacja, wiktymizacja dziecięca, wiktymizacja rozwojowa, kryminalizacja, małoletni, ofiara


J.-F. Akandji-Kombe, Positive Obligations under the European Convention on Human Rights. A Guide to the Implementation of the European Convention on Human Rights, „Human Rights Handbooks” No. 7, Council of Europe 2007, s. 7, https://rm.coe.int/168007ff4d   Google Scholar

E. Alisic, T. Van der Schoot, J. Van Ginkel, R. Kleber, Looking beyond posttraumatic stress disorder in children: posttraumatic stress reactions, posttraumatic growth and quality of life in general population „Journal of Clinical Psychiatry” 2008, nr 69   Google Scholar

M. Avery, The Child Abuse Witness: Potential for Secondary Victimization, „Criminal Justice Journal” 1983, Volume: 7 Issue: 1,   Google Scholar

E. Bieńkowska, Indywidualna ocena szczególnych potrzeb ofiary w zakresie ochrony, „Prokuratura i Prawo” 2015, nr 5   Google Scholar

M. Beisert, Zjawisko kazirodztwa w rodzinie (Próba rekonstrukcji modelu) [w:] Wobec przemocy, D. Kubacka-Jasiecka, A. Lipowska-Teutsch (red.), Kraków 1997   Google Scholar

E. Bieńkowska, Wiktymologia, Warszawa 2018   Google Scholar

J. Błachut, A. Gaberle, K. Krajewski, Kryminologia, Gdańsk 2004   Google Scholar

K. Buchała, A. Zoll, Polskie prawo karne, Warszawa 1995   Google Scholar

I. L. McCann, D. K. Sakheim, D. J. Abrahamson, Trauma and Victimization: A Model of Psychological Adaptatio, „The Counseling Psychologist” 1988, Volume: 16 issue: 4   Google Scholar

Å. K. Cater A.-K. Andershed, H. Andershed, Youth victimization in Sweden: Prevalence, characteristics and relation to mental health and behavioral problems in young adulthood, „Child Abuse & Neglect” 2014, Volume 38, Issue 8   Google Scholar

K. D. McCaul; L. G. Veltum, V. Boyechko, J. J. Crawford, Understanding Attributions of Victim Blame for Rape: Sex, Violence, and Foreseeability, „Journal of Applied Social Psychology” 1990, nr 20, doi:10.1111/j.1559-1816.1990.tb00375.x   Google Scholar

M. Dąbkowska, Wpływ traumatycznych doświadczeń na zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży, „Psychiatria w Praktyce Ogólnolekarskiej” 2006, nr 4   Google Scholar

J. Długosz, W sprawie europeizacji prawa karnego, [w:] Księga dedykowana dr Ewie Weigend, S. Waltoś (red.), Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych 2011   Google Scholar

Ch. R. Figley, Victimization, Trauma, and Traumatic Stress, „The Counseling Psychologist”, Vol 16, Issue 4, 1988, https://doi.org/10.1177/0011000088164005   Google Scholar

D. Finkelhor, The Victimization of Children. A Developmental, Perspective, „American Journal of Orthopsychiatry” 1995, Volume 65, Issue 2   Google Scholar

F. Foltran, D. Gregori, L. Franchin, E. Verduci, M. Giovannini, Effect of alcohol consumption in prenatal life, childhood, and adolescence on child development, „Nutrition Reviews” 2011, Volume 69, Issue 11, https://doi.org/10.1111/j.1753-4887.2011.00417.x   Google Scholar

J. D. Ford, J. Chapman,J. M. Mack,G. Pearson, Pathways from Traumatic Child Victimization to Delinquency: Implications for Juvenile and Permanency Court Proceedings and Decisions, „Juvenile and Family Court Journal” 2006, Volume57   Google Scholar

L. Gardocki, Zagadnienia teorii kryminalizacji, Warszawa 1990   Google Scholar

M. Gałązka, Glosa do uchwały SN z dnia 26 października 2006 r., I KZP 18/06, Przegląd Sądowy 2008, nr 2   Google Scholar

Krzywdzenie dzieci w Polsce. Raport, Warszawa 2008   Google Scholar

S. Godwin, Against Parental Rights, „Columbia Human Rights Law Review” 2015, nr 47.1, https://corteidh.or.cr/tablas/r34784.pdf   Google Scholar

A. Grześkowiak, Prawna odpowiedzialność rodziców za zaniedbania wychowawcze (zagadnienia wybrane), „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1985, Rok XLVII, zeszyt 1   Google Scholar

C. Hairston, Prisoners and their families: Parenting issues during incarceration [w:] Prisoners once removed: The impact of incarceration and reentry on children, families, and communities, J. Travis, M. Waul, (red.), Washington, DC: Urban Institute 2003, Murray J., Farrington D. P., Evidence-based programs for children of prisoners, „Criminology & Public Policy” 2006, nr 5   Google Scholar

J. Hanc, O znaczeniu prawa unijnego dla stanowienia i wykładni wewnętrznego prawa karnego materialnego [w:] Międzynarodowe i europejskie prawo karne: osiągnięcia, kierunki rozwoju, wyzwania, I. Topa, J. Nowakowska-Małusecka (red.), Katowice 2015   Google Scholar

E.R. Hilgard, Wprowadzenie do psychologii, Warszawa 1972   Google Scholar

E. Hryniewicz, Spójność ochrony dóbr prawnych w dobie nowelizacji [w:] Tożsamość polskiego prawa karnego, S. Pikulski, M. Romańczuk- Grącka, B. Orłowska-Zielińska (red.), Olsztyn 2011   Google Scholar

E. Hryniewicz-Lach, Współmierność reakcji karnej z perspektywy osób trzecich – wprowadzenie do zagadnienia, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2019, Rok LXXXI, zeszyt 1   Google Scholar

R. Janoffbulman, Cognitive biases in blaming the victima, „Journal of Experimental Social Psychology” 1985, nr 21 (2), s. 161–177. doi:10.1016/0022-1031(85)90013-7   Google Scholar

T. Kaczmarek [w:] System Prawa karnego. Tom 3, Warszawa 2017, s. 287, M.Królikowski, R.Zawłocki, Prawo karne, Warszawa 2016   Google Scholar

C.H. Kempe, F.N. Silverman, B.F. Steele, W. Droegenmueller, A.K. Silver, Battered-Child Syndrome, „Journal of American Medical Association” 1962, nr 187   Google Scholar

A. Kiełtyka, A. Ważny, Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie. Komentarz, Warszawa 2015, LEX   Google Scholar

A. Kilińska-Pękacz, Ograniczenie, zawieszenie i pozbawienie władzy rodzicielskiej jako instytucje prawa rodzinnego służące ochronie dzieci, „Studia z Zakresu Prawa, Administracji i Zarządzania UKW” 2013, t. 4   Google Scholar

R. Krajewskiego, Karcenie dzieci. Perspektywa prawna, Warszawa 2010   Google Scholar

M. Królikowski, R. Zawłocki [w:] Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2020.   Google Scholar

J. Kulesza, Problemy teorii kryminalizacji. Studium z zakresu prawa karnego i konstytucyjnego, Łódź 2017   Google Scholar

J. Kulesza, Zarys teorii kryminalizacji, „Prokuratura i Prawo” 2014, nr 11-12   Google Scholar

J. Lewis Herman, Przemoc. Uraz psychiczny i powrót do równowagi, Gdańsk1998   Google Scholar

J. Maes, Blaming the victim: Belief in control or belief in justice? „Social Justice Research” 1994, nr 7, doi:10.1007/BF02333823   Google Scholar

J. Mazur, Ochrona prawna rodziny a proces wiktymizacji ofiary przemocy domowej, „Roczniki Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych KUL” 2005, Tom I, zeszyt 1   Google Scholar

W. Michalski i K. Krzekotowska, Prawna ochrona rodziny (próba ujęcia systemowego), „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1980, Rok XLII, zeszyt 1   Google Scholar

A. Murphy, A. Moriarty, Vulnerability, coping, and growth from infancy to adolescence, New Haven: CT, Yale University Press 1976   Google Scholar

Nowe kodeksy karne z 1997 r. z uzasadnieniami, Warszawa 1997   Google Scholar

N. Ogińska-Bulik, Objawy stresu pourazowego a potraumatyczny wzrost u młodzieży — ofiar wypadków drogowych, „Psychiatria” 2014, tom 11, nr 1   Google Scholar

A. Paluch, Uwarunkowania i konsekwencje doświadczania wtórnej wiktymizacji przez osoby pokrzywdzone w postępowaniu karnym, „Problems of Forensic Sciences” 2021, nr 91   Google Scholar

E. Pindel, Podtrzymywanie więzi rodzinnych w warunkach izolacji, „Probacja” 2011, nr 1   Google Scholar

W. Pomykało, Dziecko [w:] Encyklopedia pedagogiczna, W. Pomykało (red.),Warszawa 1997   Google Scholar

G. Rdzanek-Piwowar, Nieletniość i jej granice, Warszawa 19   Google Scholar

J. L. Richards, Protecting the Child Witness in Abuse Cases, „Family Law Quarterly” 2000, Vol. 34, No. 3   Google Scholar

I. Sikorska, Dziecięca trauma – psychologiczne konsekwencje dla dalszego rozwoju, „Sztuka Leczenia” 2014, nr 3-4   Google Scholar

H. von Schoenebeck, Z drugiej strony wychowania [w:] Edukacja i wyzwolenie, K. Blusz (red.), Kraków 1992   Google Scholar

O. Sitarz, A. Jaworska-Wieloch, Wiktymologiczne i prawnokarne aspekty przemocy wobec osoby starszej, „Archiwum Kryminologii” 2019, T. XLI, nr 2, s. 216-217, DOI 10.7420/AK2019Q   Google Scholar

O. Sitarz, A. Jaworska-Wieloch, The Concept of Child and its Legal Synonyms in Polish Criminal Law, „International and Comparative Law Review” 2021, Volume 21, Issue 1   Google Scholar

O. Sitarz, Ewolucja karnoprawnych przepisów kryminalizujących zachowania przeciwko dzieciom w polskich kodeksach karnych XX wieku [w:], Verus amicus rara avis est. Studia poświęcone pamięci Wojciecha Organiściaka, A.Lityński, A. Matan, M. Mikołaczyk, D. Nawrot, G. Nanca (red.) Katowice 2020, s. 713-727. https://wydawnictwo.us.edu.pl/sites/wydawnictwo.us.edu.pl/files/wus_2019_verus_amicus_rara_avis_est.pdf   Google Scholar

M. Szymańska-Pytlińska, A. Chodecka, Zagrożenia wtórną wiktymizacją dziecka – ofiary wykorzystywania seksualnego związane z badaniami sądowymi, „Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka” 2014, Vol. 13 Nr 1   Google Scholar

J. Włodarczyk, K. Makaruk, P. Michalski, M. Sajkowska, Ogólnopolska diagnoza skali i uwarunkowań krzywdzenia dzieci. Raport z badań, Warszawa 2018   Google Scholar

W. Wolter, Granice i zakres prawa karania, „Państwo i Prawo” 1957, nr 2   Google Scholar

D. Woźniakowska-Fajst, Obwinianie ofiary – poznać zjawisko, zrozumieć mechanizm [w:] Zmierzyć i zrozumieć przestępczość. Tom jubileuszowy ofiarowany Profesor Beacie Gruszczyńskiej, M. Niełaczna, P. Ostaszewski, A. Rzepliński (red.), Warszawa 2020   Google Scholar

Sz. Wójcik, Przemoc w rodzinie, zaniedbanie, wiktymizacja pośrednia. Wyniki Ogólnopolskiej diagnozy problemu przemocy wobec dzieci, „Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka” 2013, Vol. 12 Nr 3   Google Scholar

Wytyczne Narodów Zjednoczonych dotyczące wymiaru sprawiedliwości w sprawach, w których ofiarami lub świadkami przestępstw są dzieci (ECOSOC Res 2005/20, 22 lipca 2005 r.), ust .III.8.a i I.6.   Google Scholar

Wytyczne Komitetu Ministrów Rady Europy dotyczące wymiaru sprawiedliwości przyjaznego dzieciom przyjęte przez Komitet Ministrów Rady Europy w dniu 17 listopada 2010 r. wraz z uzasadnieniem, UE 2012,   Google Scholar

https://fdds.pl/_Resources/Persistent/4/f/c/e/4fce07bc79f3ae6a1c0d3eb93b579f8f45a2fcf0/Wytyczne-Komitetu-Ministro%CC%81w-Rady-Europy-dot.-wymiaru-sprawiedliwos%CC%81ci-przyjaznego-dla-dzieci.pdf   Google Scholar

M. Zielona-Jenek, Wykorzystanie seksualne – trauma nadużycia czy trauma ujawnienia? [w:] Ukryte piętno. Zagrożenia rozwoju w okresie dzieciństwa, A. Brzezińska, S. Jabłoński, M. Marchow (red.), Poznań 2003   Google Scholar

A. Zoll [w:] System Prawa Karnego. Tom 2, T. Bojarski (red.), Warszawa 2011   Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2022-06-23

Cited By /
Share

Sitarz, O. (2022). Postulowany model podejmowania decyzji kryminalizacyjnej odnoszącej się do zachowań naruszających dobro małoletniego. Studia Prawnoustrojowe, (56). https://doi.org/10.31648/sp.7776

Olga Sitarz 
a:1:{s:5:"pl_PL";s:8:"WPiA UŚ";}