LANGUAGE AS A MIRROR OF CULTURAL STEREOTYPES – AN ETHNOLINGUISTIC PERSPECTIVE

Marek Krawiec

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Angelusa Silesiusa w Wałbrzychu, Wyższa Szkoła Filologiczna we Wrocławiu



Abstrakt

The article deals with the issue of mirroring stereotypes through language which is
presented in this material as an important tool of reflecting opinions, beliefs and judgements
about ethnic others. The paper discusses different linguistic means which help to express
cultural stereotypes commonly held in societies. On the basis of the opinions, comments
and observations of different scholars, the author of the article distinguishes items which
are essential for linguistic reproduction of cultural (mental) stereotypes. In his account he
demonstrates how closely stereotypes are linked with the linguistic signs in use. Although the
paper examines the notion of stereotyping from a linguistic perspective, it also refers to the
assumptions of the cognitive and cultural approaches to stereotyping.


Słowa kluczowe:

language, stereotypes, ethnic others, linguistic mirroring of cultural stereotypes, linguistic worldview


Allport, G.W. (1954). The Nature of Prejudice. Garden City, NY, Doubleday Anchor.

Anusiewicz, J., Dąbrowska, A., Fleischer, M. (2000). Językowy obraz świata i kultura. Projekt
koncepcji badawczej. Język a Kultura 13, 11–44.

Awdiejew, A. (1998). Standardy semantyczne a znaczenie leksykalne. Język a Kultura 12, 53–62.

Bartmiński, J. (1995). Nasi sąsiedzi w oczach studentów. In: T. Walas (ed.). Narody i stereotypy.
Kraków, Międzynarodowe Centrum Kultury, 258–269.

Bartmiński, J. (1998). Podstawy lingwistycznych badań nad stereotypem – na przykładzie stereotypu
matki. Język a Kultura 12, 63–83.

Bartmiński, J. (1999). Punkt widzenia, perspektywa, językowy obraz świata. In: J. Bartmiński
(ed.). Językowy obraz świata. Lublin, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej,
103–120.

Bartmiński, J. (2006). Językowe podstawy obrazu świata. Lublin, Wydawnictwo Uniwersytetu
Marii Curie-Skłodowskiej.

Bartmiński, J. (2007). Stereotypy mieszkają w języku. Studia etnolingwistyczne. Lublin, Wydawnictwo
Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Bartmiński, J., Panasiuk, J. (1993). Stereotypy językowe. In: J. Bartmiński (ed.). Językowy
obraz świata. Lublin, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 363–387.

Bokszański, Z. (1997). Stereotypy a kultura. Wrocław, Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej.

Boski, P. (2001). O stereotypach niestereotypowo, czyli jak badać wiedzę o kulturze grup
społecznych i unikać ich stereotypów. In: M. Kofta, A. Jasińska-Kania (eds.). Stereotypy
i uprzedzenia. Uwarunkowania psychologiczne i kulturowe. Warszawa, Scholar, 164–213.

Brown, D.H. (1994). Principles of Language Learning and Teaching. Englewood Cliffs,
Prentice Hall.

Bruner, J.S. (1971). O poznawaniu. Szkice na lewą rękę. Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy.

Byram, M., Cain, A. (1998). Civilisation/Cultural Studies: An Experiment in French and
English Schools. In: M. Byram, M. Fleming (eds.). Language Learning in Intercultural
Perspective: Approaches Through Drama and Ethnography. Cambridge, Cambridge
University Press, 32–44.

Chantry, X. (2002). Stereotypy i ich przekład w komiksie: Astérix chez les Bretons i jego wersja
polska. In: E. Skibińska, M. Cieński (eds.). Język – stereotyp – przekład. Wrocław,
Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne, 45–55.

Chlebda, W. (1998). Stereotyp jako jedność języka, myślenia i działania. Język a Kultura 12,
31–41.

Dąbrowska, A. (1998). Czy istnieje w podręcznikach języka polskiego dla cudzoziemców wyraźny
obraz Polski i Polaków? (Próba znalezienia stereotypów). Język a Kultura 12, 278–295.

Dyoniziak, J. (2002). Stereotyp kobiety w kontekście przekładu francuskich haseł reklamowych.
In: E. Skibińska, M. Cieński (eds.). Język – stereotyp – przekład. Wrocław, Dolnośląskie
Wydawnictwo Edukacyjne, 77–83.

Greenberg, J., Pyszczyński, T. (1985). Compensatory Self-Inflation: A Response to the
Threat to Self-Regard of Public Failure. Journal of Personality and Social Psychology 49,
273–280.

Greń, Z. (2001). Stereotypy jako fenomeny językowe. In: M. Kofta, A. Jasińska-Kania (eds.).
Stereotypy i uprzedzenia. Uwarunkowania psychologiczne i kulturowe. Warszawa, Scholar,
67–79.

Grzegorczyk, A. (ed.) (1997). Aktualizacje encyklopedyczne. Kultura – Sztuka. Poznań, Wydawnictwo
Kurpisz.

Hinkel, E. (ed.) (1999). Culture in Second Language Teaching and Learning. Cambridge,
Cambridge University Press.

Kenrick, D.T., Neuberg, S.L., Cialdini, R.B. (2002). Psychologia społeczna. Gdańsk, Gdańskie
Wydawnictwo Psychologiczne.

Kmiecik, A.P. (2003). Europhile Rather than Anglocentric. Języki Obce w Szkole 2, 129–131.

Koniewicz, D.M. (1997). Aspects of cultural relativity in EFL handbooks. Acta Universitatis
Lodziensis. Folia Linguistica 36, 305–370.

Krawiec, M. (2006). Ethnolinguistic Exemplification of Stereotyping: The Image of Poles
Perceived by Foreigners. In: K. Bogacki, A. Miatluk (eds.). Semantic Relations in Language
and Culture. Białystok, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 189–196.

Krawiec, M. (2007). Metoda projektu w kształtowaniu świadomości kulturowej dzieci w wieku
10–13 lat. Wykorzystanie zasobów percepcyjno-asocjacyjnych uczniów do prezentacji
treści kulturoznawczych na lekcji języka angielskiego. Poliglota 1(5), 58–71.

Kurcz, I. (1976). Psycholingwistyka. Przegląd problemów badawczych. Warszawa, Państwowe
Wydawnictwo Naukowe.

Kurcz, I. (2000). Psychologia języka i komunikacji. Warszawa, Scholar.

Lippmann, W. (1922). Public Opinion. New York, Harcourt, Brace and Co.

Magiel, F.N. (ed.) (1995). International Encyclopedia of Sociology. Vol. 2. London, Fitzroy
Deaborn Publishers.

McCarthy, M. (1996). Discourse Analysis for Language Teachers. Cambridge, Cambridge
University Press.

Morciniec, N. (2007). O językowym obrazie świata, czyli czym różnią się języki. In: Z. Wąsik,
A. Ciuk (eds.). For the Love of the Embedded Word – in Society, Culture and Education.
Wrocław, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 19–30.

Nowak, P. (1998). Stereotyp odbiorcy w tekstach publicystycznych z lat pięćdziesiątych. Język
a Kultura 12, 197–205.

Nycz, M. (2002). Etnonimia – stereotyp – przekład. In: E. Skibińska, M. Cieński (eds.). Język
– stereotyp – przekład. Wrocław, Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne, 169–177.

Panasiuk, J. (1998). O zmienności stereotypów. Język a Kultura 12, 84–98.

Prochorowa, S.M. (1998). Stereotyp językowy Europejczyka w kontekście opozycji ‘swój –
obcy’. Język a Kultura 12, 238–244.

Quasthoff, U. (1973). Soziales Vorurteil und Kommunikation. Eine sprachwissenschaftliche
Analyse des Stereotypes. Frankfurt a. M., Athenäum.

Quasthoff, U. (1998). Etnocentryczne przetwarzanie informacji. Ambiwalencja funkcji stereotypów
w komunikacji międzykulturowej. Język a Kultura 12, 11–30.

Radłowski, Z., Wojtczak, J. (1994). Jak narody widzą siebie nawzajem. O Polakach w Europie.
Warszawa, Semper.

Sapir, E. (1964). Culture, Language, and Personality: Selected Essays. David G. Mandelbaum
(ed.). Berkeley, CA, University of California Press.

Schaff, A. (1981). Stereotypy a działanie ludzkie. Warszawa, Książka i Wiedza.

Siek-Piskozub, T. (1993). The English and the American in the Eyes of Poles. Glottodidactica
21, 119–127.

Simon, L., Greenberg, J. (1996). Further Progress in Understanding the Effects of Derogatory
Ethnic Labels: The Role of Pre-Existing Attitudes Toward the Targeted Group. Personality
and Social Psychology Bulletin 22, 1195–1204.

Strybel, R. (1997). Loose & Casual or Slurred & Sloppy. The World of English 2(29), 10–11.

Summers, D. (ed.) (1995). Longman Dictionary of Contemporary English. Harlow, Essex,
Longman.

Szarota, T. (1996). Niemcy i Polacy. Wzajemne postrzeganie i stereotypy. Warszawa, PWN.

Szczęk, J. (2002). Problem przekładu na język polski stereotypów kulturowych utrwalonych
w wybranych związkach frazeologicznych języka niemieckiego. In: E. Skibińska, M. Cieński
(eds.). Język – stereotyp – przekład. Wrocław, Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne,
231–240.

Taylor, S.E. (1981). A Categorization Approach to Stereotyping. In: D.L. Hamilton (ed.).
Cognitive Processes in Stereotyping and Intergroup Behavior. Hillsdale, New Jersey,
Lawrence Erlbaum Associates, 88–114.

Telus, M. (1998). Stereotyp grupowy a predykacja. Język a Kultura 12, 135–145.

Tokarski, R. (1998). Biała brzoza, czarna ziemia, czyli o miejscu stereotypu w opisie języka.
Język a Kultura 12, 124–134.

Tołstaja, S. (1998). Stereotyp w języku kultury. Język a Kultura 12, 99–104.

Valdes, J.M. (1996). Culture Bound: Bridging the Cultural Gap in Language Teaching.
Cambridge, Cambridge University Press.

Van Dijk, T.A. (1996). Discourse, Racism and Ideology. La Laguna, RCEI Ediciones.

Waniek-Klimczak, E. (1993). Sounds. In: B. Lewandowska-Tomaszczyk (ed.). Ways to Language:
An Introduction to Linguistics. Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 24–60.

Whorf, B.L. (1956). Language, Thought and Reality: Selected Writings of Benjamin Lee
Whorf. J.B. Carroll (ed.). Cambridge, MA, Technology Press of Massachusetts Institute of
Technology.

Wlaźnik, L. (2002). Stéréotypes comme moyen de formation interculturelle. In: T. Siek-Piskozub
(ed.). European Year of Languages 2001. Poznań, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza,
109–121.

Wojcieszke, B. (2002). Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej. Warszawa, Scholar.

Opublikowane
2012-12-01

Cited By /
Share

Krawiec, M. (2012). LANGUAGE AS A MIRROR OF CULTURAL STEREOTYPES – AN ETHNOLINGUISTIC PERSPECTIVE. Acta Neophilologica, 2(XIV), 47–58. Pobrano z https://czasopisma.uwm.edu.pl/index.php/an/article/view/935

Marek Krawiec 
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Angelusa Silesiusa w Wałbrzychu, Wyższa Szkoła Filologiczna we Wrocławiu