LA CAUSALITÀ DELLA TRINITÀ NELLA CREAZIONE – IL PENSIERO TEOLOGICO-ESEGETICO DI SAN TOMMASO D’AQUINO
Wiesław Dąbrowski
Abstrakt
Autor analizuje interpretacje tekstów biblijnych św. Tomasza z Akwinu w odniesieniu do kwestii ujętych w tytule artykułu jako Przyczynowość Trójcy w stworzeniu..., ponadto konfrontuje to zagadnienie ze współczesną egzegezą. Na początku zatem zarysowano problem teologiczny Trójcy Świętej w stworzeniu we współczesnej teologii z odniesieniami do św. Tomasza z Akwinu, odwołując się do jego fundamentalnego dzieła – Summa Theologiae. Historyczny rozwój badań nad Tomaszowymi kwestiami został ujęty w pięciu częściach: 1. – Trynitarna przyczynowość w Summa Theologiae; 2. – Glosa do Ewangelii św. Jana 1,3 (Catena aurea); 3. – Komentarze do tekstów Corpus Paulinum; 4. – Komentarz do Ewangelii św. Jana 1,3 (komentarz Super Ioannem); 5. – Wykład na temat Rz 11,36.
Autor formułuje wniosek, że interpretacja tekstów biblijnych przez św. Tomasza jest teologiczna, doktrynalna i biblijna, oparta nie tylko na spekulatywnej filozofii, ale także na odniesieniach do teorii apropriacji historii zbawienia. Podkreśla także, że przedstawiona przez św. Tomasza w jego komentarzach biblijnych przyczynowość Trójcy została ujęta przejrzyście i dogłębnie, ma swoje uzasadnienie i jest aktualna oraz pozostająca w granicach wiary, doktryny i duchowości Kościoła katolickiego.
Słowa kluczowe:
Trinità, creazione, causa, appropriazioneBibliografia
Coda Piero, 1995, Dio Uno e Trino. Rivelazione, esperienza e teologia del Dio dei cristiani, San Paolo, Cinisello Balsamo.
Coda Piero, 2011, Dalla Trinità – l’evento di Dio tra storia e profezia, Città Nuova, Roma 2011. Colombo Giuseppe, 1985, Creazione, in: Giuseppe Barbaglio e Severino Dianich (ed.), Nuovo dizionario di teologia, Paoline, Cinisello Balsamo, pp. 184–210.
Congar Yves M.J., 1965, Zarys dziejów teologii, in: AA.VV., Tajemnica Boga, Księgarnia Świętego Wojciecha, Poznań–Warszawa–Lublin.
Dąbrowski Wiesław, 2008, Il concetto di appropriazione nei commenti di san Tommaso d’Aquino alle lettere di san Paolo Apostolo, Angelicum, 85, pp. 411–472.
Dąbrowski Wiesław, 2009, La tearchia del Padre secondo i commenti di san Tommaso d’Aquino al Corpus Paulinum, Angelicum, 86, pp. 755–794.
Dąbrowski Wiesław, 2010, Trójca Święta w świetle komentarza św. Tomasza z Akwinu do Corpus Paulinum, Wydawnictwo Stampa, Warszawa.
Dąbrowski Wiesław, 2014, La generazione del Figlio secondo san Tommaso d’Aquino nel suo commento del Sal 2,7, Teologia w Polsce, 8,2, pp. 5–29.
Greshake Gisbert, 2000, Il Dio Unitrino. Teologia trinitaria, Queriniana, Brescia.
I documenti del Concilio Vaticano II, Paoline, Milano 1987, Decreto “Optatam totius” (28 X 1965), pp. 389–409.
Infante Renzo, 2015, Giovanni (introduzione, traduzione e commento), San Paolo, Cinisello Balsamo. Kasper Walter, 2008, Il Dio di Gesù Cristo, Queriniana, Brescia.
Olmi Antonio, 2006, Il concetto di appropriazione nel pensiero di Tommaso d’Aquino, Sacra Doctrina, 51, nr. 2, pp. 68–128.
Peretto Elio, 1998, Lettera ai Colossesi, in: Piero Rossano (ed.), Lettere di san Paolo, San Paolo, Cinisello Balsamo 1998.
Pesch Otto H., 1994, Tommaso d’Aquino. Limiti e grandezza della teologia medievale. Una introduzione, Queriniana, Brescia.
Scheffczyk Leo, 2012, La creazione come apertura alla salvezza. Dottrina sulla creazione, Libreria Editrice Vaticana, Città del Vaticano.
Segalla Giuseppe, 1978, (versione – introduzione – note), Giovanni, in: Nuovissima versione della Bibbia, vol. 36, Paoline, Roma 1978.
Tommaso d’Aquino, 1953, Super Epistolas S. Pauli Lectura (a cura di R. Cai OP, editio VIII revisa), vol. 1–2, Marietti, Torino–Roma.
Tommaso d’Aquino, 1988, Summa Theologiae, Paoline, Cinisello Balsamo.
Tommaso d’Aquino,1990–1992, Commento al Vangelo di san Giovanni, a cura di Tito Sante Centi OP, vol. 1–3, Città Nuova, Roma.
Tommaso d’Aquino, 2006–2016, Catena aurea. Glossa continua super Evangelia, traduzione di Roberto Coggi OP, vol. 1–7, Edizioni Studio Domenicano, Bologna.
Torrell Jean-Pierre, 1994, Tommaso d’Aquino. L’uomo e il teologo, Pimme, Casale Monferrato.
Vanni Ugo, 1998, Lettera ai Romani, in: Piero Rossano (ed.), Lettere di san Paolo, San Paolo, Cini- sello Balsamo 1998.
Weisheipl James A., 1994, Tommaso d’Aquino. Vita, pensiero, opere, Jaca Book, Milano.
Zedda Silverio, 1998, Lettera agli Ebrei, in: Piero Rossano (ed.), Lettere di san Paolo, San Paolo, Cinisello Balsamo 1998, pp. 598–599.
