PAWŁA VI I JANA PAWŁA II NAUCZANIE O SEKSUALNOŚCI - ZAŁOŻENIA, RECEPCJA, DYSKUSJA
Agnieszka Laddach
Szkoła Doktorska Uniwersytet im. Mikołaja Kopernika w Toruniu (Polska)Abstrakt
Jedną z najważniejszych kwestii współczesnej teologii jest zagadnienie seksualności i płci kulturowej. Według dokumentu Gaudium et spes Kościół rzymskokatolicki powinien prowadzić dialog ze światem, którego jest częścią. W związku z tym nie może być pasywnym świadkiem zachodzących przemian, np. w zakresie interpretacji seksualności i teologicznych ich implikacji. Zatem w niniejszym artykule udzielono odpowiedzi na dwa pytania: 1) o czym Paweł VI i Jan Paweł II nauczał w ramach swojej myśli na temat seksualności?; 2) jaka jest recepcja i dyskusja dotycząca tego nauczania? Dodatkowym celem jest także ukazanie dwóch kluczowo odmiennych stron dialogu: wskazanych papieży i autorów niekanonicznych metodologicznych propozycji dotyczących queerowania teologii. Zakłada się bowiem, że ukazanie ich stanowisk może pomóc zrozumieć, w jakim zakresie kreatywne porozumienie pomiędzy dwoma wskazanymi powyżej stronami jest możliwe.
Słowa kluczowe:
Paweł VI, Jan Paweł II, seksualność, ciało, teologia ciała, teologia seksualnościBibliografia
[By Reuters], 2020, Vatican's ‘Robin Hood’ helps feed transsexual prostitutes hit by lockdown, New York Post, [online], dostęp: 17.11.2020, . Google Scholar
Alison James, 1998, The Joy of Being Wrong. Original Sin Through Easter Eyes, New York. Google Scholar
Alison James, 2001, Faith Beyond Resentment, Fragments Catholic and Gay, New York.
Crossref
Google Scholar
Althaus-Reid Marcella, 2004a, From Feminist Theology to Indecent Theology. Readings on Poverty, Sexual Identity and God, London. Google Scholar
Althaus-Reid Marcella, 2004b, The Queer God, New York.
Crossref
Google Scholar
Augustyn Józef (red.), 1996, Ku dojrzałej ludzkiej miłości, Kraków. Google Scholar
Augustyn Józef (red.), 2007, Duchowość kobiety, Kraków. Google Scholar
Augustyn Józef (red.), 2008, Duchowość mężczyzny, Kraków. Google Scholar
Augustyn Józef, 1997, Homoseksualizm a miłość, Kraków. Google Scholar
Augustyn Józef, 2002, Głęboko wstrząśnięci. Samooczyszczenie Kościoła, Kraków. Google Scholar
Augustyn Józef, 2009, Integracja seksualna. Przewodnik po poznawaniu i kształtowaniu własnej seksualności, Kraków. Google Scholar
Bartkiewicz Artur, 2016, Papież Franciszek o homoseksualistach, w: Rzeczpospolita [online], dostęp:23.10.2017,. Google Scholar
Benedykt XVI, 2005, Instrukcja dotycząca kryteriów rozeznawania powołania w stosunku do osób z tendencjami homoseksualnymi w kontekście przyjmowania ich do seminariów i dopuszczania do święceń,w Opoka.pl [online], dostęp:7.11.2017,. Google Scholar
Biser Eugen, 1992, [b.t.], Die Zeit, nr 27, s. 11. Google Scholar
Bolewski Jacek (red.), 2013, Wyzywająca miłość. Chrześcijanie a homoseksualizm, Warszawa. Google Scholar
Camosy Charles C., Martin James, 2017, Q&A: Rev. James Martin contemplates reaction to his book on LGBT Catholics, ,,Religion News Service”, w: Religion News Service [online], dostęp:28.11.2017,. Google Scholar
Chaberek Michał, 2018, Czy teologia ciała jest teologią fundamentalna? O naturze teologii ciała jako dyscypliny poznawczej, Poznańskie Studia Teologiczne, nr 1, s. 115-127.
Crossref
Google Scholar
Charamsa Krzysztof, 2017, Kamień węgielny. Mój bunt przeciwko hipokryzji Kościoła, Warszawa. Google Scholar
Cipressa Salvatore, 2019, Sessualità, differenza sessuale, generazione: a cinquant'anni da Hummanae vitae: atti del XXVII Congresso nazionale dell'ATISM (Torino, 3-6 luglio 2018), Cittadella editrice, Assisi. Google Scholar
Comiskey Andrew, 2012, W poszukiwaniu tożsamości płciowej. Historia byłego homoseksualisty, Warszawa. Google Scholar
Delicata Nadia, 2019, Revisiting Humanae Vitae, fifty years later, w: Elżbieta Osewska (red.), Strong families - strong societies, Kraków, s. 51-67.
Crossref
Google Scholar
Duszpasterstwo osób homoseksualnych. Z ojcem Józefem Augustynem SJ rozmawia Paweł Wołowski, [b.r.], w: Mateusz.pl [online], dostęp: 23.10.2017, . Google Scholar
Dzierżanowski Marcin, 2014, Wiara w kolorach tęczy. Jak pogodzić homoseksualność, biseksualność lub transpłciowość z byciem chrześcijaninem, Warszawa. Google Scholar
Elizondo Virgilio, 2013, Guadalupe: Mother of the New Creation, Maryknoll (NY). Google Scholar
Evert Jason, 2014, Teologia jej ciała. Odkrywanie piękna i tajemnicy kobiety, Kraków. Google Scholar
Fraleigh Warren P., 1968, Meaninigs of the Human Body in Modern Christian Theology, Research Quarterly. American Association for Health, Physical, Education and Recreation, nr 2, s. 265-277.
Crossref
Google Scholar
Grimes Katie M., 2016, Theology of Whose Body? Sexual Complementarity, Intersex Conditions, and La Virgen de Guadelupe, Journal of Feminist Studies in Religion, nr 1, s. 75-93.
Crossref
Google Scholar
Grün Anzelm, 2007, Walczyć i kochać. Mężczyźni w poszukiwaniu własnej tożsamości, Częstochowa. Google Scholar
Hall Dorota, 2016a, Biseksualność w aktywizmie chrześcijan i chrześcijanek LGBT w Polsce, Studia Socjologiczne, nr 3, s. 79-99. Google Scholar
Hall Dorota, 2016b, W poszukiwaniu miejsca. Chrześcijanie LGBT w Polsce, Warszawa. Google Scholar
Hannaford Robert, Jobling J’annine, 1999, Theology and the body. Gender, text and ideology, Leominster. Google Scholar
Helminiak Daniel, 2002, Co Biblia naprawdę mówi o homoseksualności, Gdynia. Google Scholar
Hernoga Józef, 2014, Recepcja soboru watykańskiego II w Niemczech, w: M. Białkowski (red.), Studia soborowe. Historia i recepcja Vaticanum II, Toruń 2014, s. 413-434. Google Scholar
Huk Tadeusz, 1996, Kościół wobec homoseksualizmu. Opracowania-świadectwa-dokumenty, Warszawa. Google Scholar
Huk Tadeusz, 2000, Homoseksualizm. Dokumenty Kościoła, opracowania, rozmowy, świadectwa, Warszawa. Google Scholar
James Alison [online], dostęp: 28.11.2017, . Google Scholar
Jan Paweł II, 1981-1998, Mężczyzną i niewiastą stworzył ich. Chrystus odwołuje się do ,,początku”, t. 1-4, Lublin. Google Scholar
Jan Paweł II, 1993, Encyklika Veritatis splendor o niektórych podstawowych problemach nauczania moralnego Kościoła, Rzym, wyd. pol. Wrocław 2016. Google Scholar
Jan Paweł II, 1998, Mężczyzną i niewiastą stworzył ich. Sakrament. O teologii ciała Jana Pawła II, t.4, Lublin. Google Scholar
Janklewicz Tomasz, 2014, Franciszek tak, Kościół nie, w: Gość.pl [online], dostęp: 23.10.2017,. Google Scholar
Jucewicz Antoni, Machinek Marian (red.), 2009, Idea gender jako wyzwanie dla teologii, Olsztyn. Google Scholar
Katechizm Kościoła Katolickiego, 1992, Rzym, wyd. pol. Poznań 2008. Google Scholar
Kongregacja Nauki Wiary, 1986, List do Biskupów Kościoła katolickiego o duszpasterstwie osób homoseksualnych, Rzym, wyd. pol. Rzym 1986. Google Scholar
Kopycki Paweł, 2013, Elementarz teologii ciała według Jana Pawła II, Częstochowa. Google Scholar
Kosiewicz Jerzy, 2007, Myśl wczesnoschrześcijańska i katolicka wobec ciała, Warszawa. Google Scholar
Kościańczuk Marcela, 2016, Queerowanie teologii i teologia queer-inkluzywna: utopia czy rzeczywisty projekt antydykryminacyjny?, w: J. Szczepankiewicz-Battek (red.) Queerowe drogi teologii, Warszawa, s. 85-98. Google Scholar
Kubicki Roman, 2013, Ciało jako źródło kultury, w: M. Gołębiewska, A. Leder (red.), Nadawać znaczenie. Uwagi o filozofii kultury, Warszawa, s. 73-94. Google Scholar
Kupczak Jarosław, 2013, Teologiczna semantyka płci, Kraków. Google Scholar
Loughlin Gerard, 2007, Queer Theology. Rethinking the Western Body, Oxford. Google Scholar
Marczewski Robert, 2015, Teologia ciała Jana Pawła II w praktyce amerykańskiego kościoła, Kraków. Google Scholar
Martin James, 2017, Building a Bridge. How the Catholic Church and the LGBT Community Can Enter into a Relationship of Respect, Compassion, and Sensitivity, San Francisco. Google Scholar
McKee Alan, 1999, Resistance in hopeless’. Assimilating queer theory, Social Semiotics, nr 2, s. 235-249.
Crossref
Google Scholar
McKee Alan, 1997, Fairy tales. How we stopped being ‘lesbian and gay’ and became ‘queer’, Social Semiotics, nr 1, s. 21-36.
Crossref
Google Scholar
Merritt Jonathan, Martin James, 2017, The Vatican adviser is moving Catholics toward LGBT inclusion, ,,Religion News Service”, w: Religion New Service [online], dostęp: 28.11.2017, . Google Scholar
Mroczkowski Ireneusz, 2018, Osoba i cielesność. Moralne aspekty teologii ciała, Warszawa. Google Scholar
Nie błądzi ten, kto nie wyruszył w drogę. Z duszpasterzem osób homoseksualnych rozmawia Dominika Kozłowska, Marzena Zdanowska, 2013, Znak, nr 4, s. 11-17. Google Scholar
Nosowski Zbigniew, 2007, Polski (po)soborowy rachunek sumienia, w: K. Półtorak (red.), Recepcja soboru. Niektóre wyzwania wobec życia i działania Kościoła 40 lat po soborze watykańskim II, Szczecin, s. 29-56. Google Scholar
Notare Theresa, 2019, Humanae vitae, 50 years later: Embracing God's vision for marriage, love, and life: A compendium, Washington D.C.
Crossref
Google Scholar
Franciszek, 2016, Posynodalna adhortacja apostolska AmorisLaetitiao miłości w rodzinie, Rzym, wyd. pol. Poznań 2016. Google Scholar
Pasierb Janusz, 1979, Kościół a aktualne przemiany kultury polskiej, w: L. Balter (red.), Człowiek we wspólnocie Kościoła, Warszawa 1979, s. 331-338. Google Scholar
Pasierb Janusz, 1993, Miejsce tradycji w kulturze, Miesięcznik Diecezji Pelplińskiej, nr 12, s. 102-112 Google Scholar
Paweł VI, 1968, Encyklika Humanae vitae o zasadach moralnych w dziedzinie przekazywania życia ludzkiego, Rzym, wyd. pol. Kraków 2003. Google Scholar
Pielorz Katarzyna, 2014, Teologia ciała - koncepcja Jana Pawła II jako odpowiedź na wyzwania współczesnej rodziny, Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego, nr 1, s. 101-121. Google Scholar
Próchniewicz Jolanta, 2006, Kościół katolicki wobec osób homoseksualnych. Polskie doświadczenia i poszukiwania pastoralne, dysertacja doktorska, Wydział Teologiczny, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań. Google Scholar
Radzik Zuzanna, 2015, Kościół kobiet, Warszawa. Google Scholar
Rucki Mirosław (red.), 2013, Bóg kocha homoseksualistów. Teksty publikowane na łamach ,,Miłujcie się!”, Poznań. Google Scholar
Rudy Kathy, 1997, Sex and the Church. Gender, Homosexuality and the Transformation of Christian Ethics, Boston. Google Scholar
Rudy K., 2000, Queer theory and feminism, Women’s Studies, nr 2, s. 195-216.
Crossref
Google Scholar
Rudy K., 2001, Radical Feminism, Lesbian Separatism, and Queer Theory, Feminist Studies, nr 1, s. 190-222.
Crossref
Google Scholar
Schumacher Michele M.(red.), 2008, Kobiety w Chrystusie. W stronę nowego feminizmu, Warszawa. Google Scholar
Sikora Jerzy, 2009, Słowo we współczesnym kaznodziejstwie, w: W. Kawecki, K. Flader (red.) Słowo w kulturze współczesnej, Warszawa. Google Scholar
Sobór Watykański II, 1965, Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, Rzym 1965, wyd. pol. Poznań 2005. Google Scholar
Soiński Borys J. (red.), 2015, Płeć i gender w perspektywie psychologii pastoralnej, Poznań. Google Scholar
Stuart Elizabeth, 1995, Just Good Friends. Towards a Lesbian and Gay Theology of Relationships, London. Google Scholar
Stuart Elizabeth, 2003, Gay and Lesbian Theologies. Repetitions and Critical Difference, London. Google Scholar
Stuart Elizabeth, Braunston Andy., Edwards Malcolm, McMahon John, Morrison Tim, 1997, Religion is a Queer Thing. A Guide to the Christian Faith for Lesbian, Gay, Bisexual and Transgendered Persons, London. Google Scholar
Szczepankiewicz-Battek Joanna, 2016, Wprowadzenie, w: J. Szczepankiewicz-Battek (red.), Queerowe drogi teologii, Warszawa 2016, s. 7-20. Google Scholar
Szwed Anna, 2015, Ta druga. Obraz kobiety w nauczaniu Kościoła rzymskokatolickiego i w świadomości księży, Kraków. Google Scholar
Terlikowski Tomasz, 2004, Tęczowe chrześcijaństwo. Homoseksualna herezja w natarciu, Halinów. Google Scholar
Waldstein Michael, 2012, Sens ciała. Wokół filozofii seksualności Jana Pawła II, Warszawa. Google Scholar
Wielebski Tomasz, 2008, Duszpasterstwo osób homoseksualnych. Nowe wyzwanie dla Kościoła w Polsce, Warszawskie Studia Pastoralne, nr 2, s. 212-239. Google Scholar
Wojtyła Karol, 1960, Miłość i odpowiedzialność. Studium etyczne, Lublin. Google Scholar
Wojtyła Karol, 1980, Przed sklepem jubilera. Medytacja o sakramencie małżeństwa, przechodząca chwilami w dramat, Bydgoszcz. Google Scholar
Woszczek Marek, 2011, Queerowanie teologii, projekt w realizacji, Znak, nr 12, s. 73-80. Google Scholar
Woszczek Marek, 2013, Ogród pośród płomieni. Erotyka imperium, eklezjalne ciała i queerowanie małżeństwa, Praktyka Teoretyczna, nr 2, s. 163-194.
Crossref
Google Scholar
Szkoła Doktorska Uniwersytet im. Mikołaja Kopernika w Toruniu (Polska)