FAMILY IN THE CONTEXT OF RELATIONS BETWEEN FREEDOM AND RESPONSIBILITY: CRISIS OR EVOLUTION?
Joanna Janicka
Faculty of Humanities University of Silesia in Katowice (Poland)Abstrakt
Chantal Delsol na początku XXI w. napisała, że człowiek późnej nowoczesności próbuje się cofnąć przed historię uzyskania autonomii i ustanowienia własnej podmiotowości, którą francuska filozofka wiąże m.in. z decydującą i kształtującą rolą rodziny. Człowiek zwracający się ku społeczeństwu czy grupie, z którą mógłby się identyfikować robi, jej zdaniem, krok wstecz, do organizacji plemiennej, gdzie traci prawo decydowania o sobie. Dane demograficzne zdają się potwierdzać opisywany przez Delsol kierunek zmian; rośnie liczba rozwodów, maleje liczba zawieranych małżeństw, opiekuńczego państwa w życiu jednostki jest wyraźnie więcej niż mniej. Można by przyjąć, że pesymistyczna wizja człowieka późnej nowoczesności zaproponowana przez Delsol znajduje potwierdzenie w rzeczywistości.
Jednak rolą filozofii jest podważać wszystkie oczywistości i zadawać pytania tam, gdzie pozornie wyraźnie widać jak się rzeczy mają. Niniejszy tekst jest tego rodzaju propozycją. Ujmując diagnozę Delsol przez pryzmat rozważań Leszka Kołakowskiego - za pomocą wypracowanego przez niego myślenia o relacji między wolnością i odpowiedzialnością oraz z użyciem wyraźnie widocznych w jego twórczości rozważań o nieusuwalnym napięciu między człowiekiem indywidualnym i zbiorowym – autorka stawia na nowo pytanie, czy rzeczywiście mamy do czynienia z kryzysem rodziny, czy raczej z jej ewolucją. Czy zmiany, które obserwujemy są zagrożeniem dla naszej kultury i cywilizacji, czy może są dowodem jej rozwoju?
Słowa kluczowe:
philosophy of culture, patriarchy, philosophical antropology, Delson, KolakowskiBibliografia
Delsol Chantal, 2006, The Unlearned Lessons of the Twentieth Century: An Essay on Late Modernity, translated by Robin Dick, ISI Books, Wilmington. Google Scholar
Heller Ágnes, 1999, Modernity from a Postmodern Perspective: The Philosophical Presuppositions, in: eadem, A Theory of Modernity, Wiley-Blackwell, Oxford. Google Scholar
Kołakowski Leszek, 1964, In praise of inconsistency, Dissent: a journal devoted to radical ideas and the values of socialism and democracy, Vol 11, No 2, pp. 210-220. Google Scholar
Kołakowski Leszek, 1971, Ethics without moral code, TriQuarterly No 22, pp. 153-182. Ethics Without Moral Code. Google Scholar
Kołakowski, Leszek, 1989, The Presence of Myth, transl.by Adam Czerniawski, The University of Chicago Press, Chicago-London.
Crossref
Google Scholar
Kołakowski Leszek, 2005, Jesus Christ: prophet and reformer, in: idem, My Correct Views on Everything, St. Augustine’s Press, South Bend. Google Scholar
Kołakowski Leszek, 2009, Prawda i wolność, co pierwsze? [Truth and Freedom: What Comes First?] in: idem, Czy Pan Bóg jest szczęśliwy i inne pytania, Wydawnictwo ZNAK, Kraków, s. 106-111. Google Scholar
Kołakowski Leszek, 2011, Odpowiedzialność [Responsibility], in: idem, Moje słuszne poglądy na wszystko, Wydawnictwo ZNAK, Kraków, s. 177-185. Google Scholar
Kołakowski Leszek, 2014, Przyczynek do pojęcia demokracji socjalnej: prawa człowieka przeciwko demokracji [A Contribution to the Notion of Social Democracy: Human Rights Against Democracy], in: idem, Niepewność epoki demokracji, Wydawnictwo Znak, Kraków, s. 178-186. Google Scholar
Niecikowski Jerzy, 2007, Człowiek kontra człowiek – o filozofii Leszka Kołakowskiego [Man versus Man - About the Philosophy of Leszek Kołakowski], Przegląd Filozoficzno-Literacki, nr 3-4 (18), s. 191-197. Google Scholar
Faculty of Humanities University of Silesia in Katowice (Poland)
