Iluzja mechanistycznego rozumu : ewolucja, determinizm, entropia i zasada antropiczna w perspektywie aksjologicznej

Mikołaj Niedek

Opublikowane: 2018-10-161

Nr 8 (2002)

Iluzja mechanistycznego rozumu : ewolucja, determinizm, entropia i zasada antropiczna w perspektywie aksjologicznej

Mikołaj Niedek

Abstrakt

Autor tekstu podejmuje polemiką z artykułem Prof. Zdzisławy Piątek pt. Iluzja antropocentryczna a eko-filozofia, stanowiącym krytyczne odniesienie do eko-kosmologii H. Skolimowskiego, określające zasadę antropicznąjako formę antropocentryzmu i krytykujące z perspektywy determinizmu przyczynowo-skutkowego teleologiczne ujęcie ewolucji. Autor wskazuje na istotne epistemologiczne ograniczenia i aksjologiczne uwarunkowania scjentystycznego paradygmatu kosmologicznego. Porusza ontologiczną problematykę drugiej zasady termodynamiki jako płaszczyznę konfliktu światopoglą dowego między paradygmatem mechanistycznym i ewolucyjno-organistycznym. Autor uważa, iż skutki kulturowe i ekologiczne funkcjonowania paradygmatu scjentystycznego powinny być brane pod uwagę przy jego ocenie.

Słowa kluczowe:

zasada antropiczna, antropocentryzm, ewolucja, entropy, ekokosmologia, determinizm, entropia

Inne teksty tego samego autora

Mikołaj Niedek, Kryzys ekologiczny jako kryzys kultury , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 7 (2001)

Pobierz pliki

Zasady cytowania

Niedek, M. (2018). Iluzja mechanistycznego rozumu : ewolucja, determinizm, entropia i zasada antropiczna w perspektywie aksjologicznej. Humanistyka I Przyrodoznawstwo, (8), 163–181. Pobrano z https://czasopisma.uwm.edu.pl/index.php/hip/article/view/1756

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Wokół eko-filozofii, pod red. A. Papuzińskiego i Z. Huila, Wyd. Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz 2001

M. Ryszkjewicz, Matka Ziemia w przyjaznym kosmosie. Gaja i zasada antropiczna w dziejach myśli przyrodniczej, Wyd. PWN, Warszawa 1994,

Z. Piątek, Iluzja antropocentryczna

J. Monod, Le hasard et la cecessite, essai sur la philosophie naturelle de la biologie moderne, Ed. du Seuil, Paris 1970

H. Bergson, Ewolucja twórcza, tłum. F. Znaniecki, Warszawa 1913

T. de Chardin, Fenomen Człowieka, przeł. K. Waloszczyk, Wyd. PAX, Warszawa 1993

M. Tempczyk, Fizyka a świat realny. Elementy filozofii fizyki, Wyd. PIW, Warszawa 1991

J. D. Farmer, Druga zasada organizacji, [w:] Trzecia kultura. Nauka u progu trzeciego tysiąclecia, pod red. J. Brockmana, Wyd. CIS, Warszawa 1996

H. Skolimowski, Powstanie i rozwój filozofii ekologicznej, [w]: Wokół eko-filozofii, op. cit.

C. Sagan, Błękitna kropka. Człowiek i jego przyszłość w kosmosie, przel. M. Krośniak, Wyd. Prószyński i S-ka, Warszawa 1996

J. D. Barrow, Początek wszechświata, tłum S. Bajtlik, Wyd. CIS, Warszawa 1995

M. Przelęckiego, Poza granicami nauki. Z semantyki poznania pozanaukowego, Wyd. Znak - Język - Rzeczywistość PTS, Warszawa 1996

D. Bohm, Ukryty porządek

I. Prigogine, I. Stengers, Z chaosu ku porządkowi

F. Capry’ego (Tao fizyki

G. Zukav, Tańczący mistrzowie Wu Li. Spojrzenie na nowąfizykę, przekł. T. Homowski, Wyd. Rebis, Poznań 1995

M. Gell-Mann, Kwark i Jaguar. Przygody z prostotą i złożonością, tłum P. Amsterdamski, Wyd. CIS, Warszawa 1996

P. Coveney, R. Highfield, Granice złożoności. Poszukiwanie porządku w chaotycznym świecie, przeł. P. Amsterdamski, Wyd. Prószyński i S-ka, Warszawa 1997

M. Kaku, Hiperprzestrzeń. Naukowa podróż przez wszechświaty równolegle, pętle czasowe i dziesiąty wymiar, przeł. E.L. Łokas, B. Bieniok, Wyd. Prószyński i S-ka, Warszawa 1997

K. Waloszczyk, Kryzys ekologiczny w świetle ekofdozofii, Wyd. Politechnika Łódzka, Łódź 1996

R. Penrose, Nowy umysł Cesarza. O komputerach, umyśle i prawach fizyki, tłum. P. Amsterdamski, Wyd. PWN, Warszawa 1995

J. D. Barrow, Teorie wszystkiego. W poszukiwaniu ostatecznego wyjaśnienia, przeł. J. Czerniawski, T. Placek, Wyd. Znak, Kraków 1995

R. Penrose, op. cit.4. S. W. Hawking, Krótka historia czasu, tłum. P. Amsterdamski, Wyd. Alfa, Warszawa 1993

S. W. Hawking, Krótka historia czasu, tłum. P. Amsterdamski, Wyd. Alfa, Warszawa 1993

M. Gell-Mann, op. cit.

I. Stewart, Czy Bóg gra w kości? Nowa matematyka chaosu, przekł. M. Tempczyk i W. Komar, Wyd. PWN, Warszawa 1995

Liczby natury, przeł. M. Tempczyk, Wyd. CIS, Warszawa 1996

E. Schrôdinger, What is life? Por. Czym jest życie? Fizyczne aspekty żywej komórki. Umysł i materia. Szkice autobiograficzne, przeł. P. Amsterdamski, Wyd. Prószyński i S-ka, Warszawa 1998

R. Penrose, op. cit.

Z. Piątek, op. cit.

M. Zabierowski, Status obserwatora w fizyce współczesnej, Wyd. Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 1990

M. Ryszkiewicz, op. cit.

Z. Wróblewski w tekście Zarys metodologicznej charakterystyki ekokosmologii Henryka Skolimowskiego, [w]: Wokół eko-filozofii Google Scholar