Iluzja mechanistycznego rozumu : ewolucja, determinizm, entropia i zasada antropiczna w perspektywie aksjologicznej

Mikołaj Niedek

Published: 2018-10-161

No. 8 (2002)

The Illusion of Mechanistic Reason : Evolution, Determinism, Entropy and Anthropic Principle in Axiological Perspective

Mikołaj Niedek

Abstract

This article is a critical response to an essay by Professor Zdzisława Piątek: The Anthropocentric illusion and eco-philosophy, in which she proposes the scientificobjectivist version of the anthropic principle. While accepting old-fashioned premises of mechanistic determinism, she argues against teleological thrust of eco-philosophy. The author of the present article shows that this mechanistic/deterministic paradigm is based on hidden assumptions, which make it all too easy for scientific determinism to dismiss other approaches. Recent advances of science and philosophy allow for differen interpretations, including teleological and especially of evolutionary-transcendent ones, which are at the basis of eco-philosophy.

Keywords:

the anthropic principle, evolution, determinism, entropy, ecokosmology, anthropocentrism

Most read articles by the same author(s)

Mikołaj Niedek, The Crisis of Ecology as a Crisis of the Culture , Humanities and Natural Sciences: No. 7 (2001)

Download files

Citation rules

Niedek, M. (2018). The Illusion of Mechanistic Reason : Evolution, Determinism, Entropy and Anthropic Principle in Axiological Perspective. Humanities and Natural Sciences, (8), 163–181. Retrieved from https://czasopisma.uwm.edu.pl/index.php/hip/article/view/1756

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.

References

Wokół eko-filozofii, pod red. A. Papuzińskiego i Z. Huila, Wyd. Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz 2001

M. Ryszkjewicz, Matka Ziemia w przyjaznym kosmosie. Gaja i zasada antropiczna w dziejach myśli przyrodniczej, Wyd. PWN, Warszawa 1994,

Z. Piątek, Iluzja antropocentryczna

J. Monod, Le hasard et la cecessite, essai sur la philosophie naturelle de la biologie moderne, Ed. du Seuil, Paris 1970

H. Bergson, Ewolucja twórcza, tłum. F. Znaniecki, Warszawa 1913

T. de Chardin, Fenomen Człowieka, przeł. K. Waloszczyk, Wyd. PAX, Warszawa 1993

M. Tempczyk, Fizyka a świat realny. Elementy filozofii fizyki, Wyd. PIW, Warszawa 1991

J. D. Farmer, Druga zasada organizacji, [w:] Trzecia kultura. Nauka u progu trzeciego tysiąclecia, pod red. J. Brockmana, Wyd. CIS, Warszawa 1996

H. Skolimowski, Powstanie i rozwój filozofii ekologicznej, [w]: Wokół eko-filozofii, op. cit.

C. Sagan, Błękitna kropka. Człowiek i jego przyszłość w kosmosie, przel. M. Krośniak, Wyd. Prószyński i S-ka, Warszawa 1996

J. D. Barrow, Początek wszechświata, tłum S. Bajtlik, Wyd. CIS, Warszawa 1995

M. Przelęckiego, Poza granicami nauki. Z semantyki poznania pozanaukowego, Wyd. Znak - Język - Rzeczywistość PTS, Warszawa 1996

D. Bohm, Ukryty porządek

I. Prigogine, I. Stengers, Z chaosu ku porządkowi

F. Capry’ego (Tao fizyki

G. Zukav, Tańczący mistrzowie Wu Li. Spojrzenie na nowąfizykę, przekł. T. Homowski, Wyd. Rebis, Poznań 1995

M. Gell-Mann, Kwark i Jaguar. Przygody z prostotą i złożonością, tłum P. Amsterdamski, Wyd. CIS, Warszawa 1996

P. Coveney, R. Highfield, Granice złożoności. Poszukiwanie porządku w chaotycznym świecie, przeł. P. Amsterdamski, Wyd. Prószyński i S-ka, Warszawa 1997

M. Kaku, Hiperprzestrzeń. Naukowa podróż przez wszechświaty równolegle, pętle czasowe i dziesiąty wymiar, przeł. E.L. Łokas, B. Bieniok, Wyd. Prószyński i S-ka, Warszawa 1997

K. Waloszczyk, Kryzys ekologiczny w świetle ekofdozofii, Wyd. Politechnika Łódzka, Łódź 1996

R. Penrose, Nowy umysł Cesarza. O komputerach, umyśle i prawach fizyki, tłum. P. Amsterdamski, Wyd. PWN, Warszawa 1995

J. D. Barrow, Teorie wszystkiego. W poszukiwaniu ostatecznego wyjaśnienia, przeł. J. Czerniawski, T. Placek, Wyd. Znak, Kraków 1995

R. Penrose, op. cit.4. S. W. Hawking, Krótka historia czasu, tłum. P. Amsterdamski, Wyd. Alfa, Warszawa 1993

S. W. Hawking, Krótka historia czasu, tłum. P. Amsterdamski, Wyd. Alfa, Warszawa 1993

M. Gell-Mann, op. cit.

I. Stewart, Czy Bóg gra w kości? Nowa matematyka chaosu, przekł. M. Tempczyk i W. Komar, Wyd. PWN, Warszawa 1995

Liczby natury, przeł. M. Tempczyk, Wyd. CIS, Warszawa 1996

E. Schrôdinger, What is life? Por. Czym jest życie? Fizyczne aspekty żywej komórki. Umysł i materia. Szkice autobiograficzne, przeł. P. Amsterdamski, Wyd. Prószyński i S-ka, Warszawa 1998

R. Penrose, op. cit.

Z. Piątek, op. cit.

M. Zabierowski, Status obserwatora w fizyce współczesnej, Wyd. Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 1990

M. Ryszkiewicz, op. cit.

Z. Wróblewski w tekście Zarys metodologicznej charakterystyki ekokosmologii Henryka Skolimowskiego, [w]: Wokół eko-filozofii Google Scholar