Optymizm historiozoficzny jako aksjologiczny fundament idei postępu dziejowego

Piotr Wasyluk

doi:10.31648/hip.722

Opublikowane: 2018-09-111

Nr 18 (2012)

Optymizm historiozoficzny jako aksjologiczny fundament idei postępu dziejowego

Piotr Wasyluk

Humanistyka i Przyrodoznawstwo

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.31648/hip.722

Abstrakt

Wielu autorów wskazuje, że myślenie w kategoriach postępu możliwe jest wyłącznie na gruncie filozoficznej refleksji nad historią, a idea postępu nie powinna być przedmiotem zainteresowania zawodowych historyków. Opinia ta wywołała wiele dyskusji, a ich efektem były próby wskazania specyfiki świadomości progresywistycznej. Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na historiozoficzny kontekst myślenia w kategoriach postępu oraz ukazanie płaszczyzn, na których możliwe jest budowanie optymistycznego przekonania o stopniowym i nieodwracalnym postępie dziejowym.

Słowa kluczowe:

postęp, historiozofia, optymizm, filozofia dziejów, progresywizm

Inne teksty tego samego autora

Piotr Wasyluk, Utopizm Ericha Fromma , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 14 (2008)
Piotr Wasyluk, Filozofia historii jako filozoficzna refleksja nad dziejami. Miejsce i rola filozofii historii w myśleniu filozoficznym , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 13 (2007)
Piotr Wasyluk, Zrozumieć ateizm: filozoficzny spór o ateizm , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 21 (2015)
Piotr Wasyluk, Utopia jako myślenie ahistoryczne? , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 15 (2009)
Piotr Wasyluk, Filozofia pokoju. Sprawiedliwość i pokój w kontekście rozwoju osobowego , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 12 (2006)
Piotr Wasyluk, Specyfika filozoficznego myślenia o dziejach , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 16 (2010)
Piotr Wasyluk, Historia nauki jako historiozofia: Lucio Russo i koncepcja rozwoju naukowego , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 17 (2011)
Piotr Wasyluk, Wewnętrzny nakaz bycia człowiekiem , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 8 (2002)
Piotr Wasyluk, Filozofia od podstaw , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 9 (2003)
Piotr Wasyluk, Antropologia po Freudzie , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 7 (2001)

Pobierz pliki

Zasady cytowania

Wasyluk, P. (2018). Optymizm historiozoficzny jako aksjologiczny fundament idei postępu dziejowego. Humanistyka I Przyrodoznawstwo, (18), 155–166. https://doi.org/10.31648/hip.722

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

R. Aron, Opium intelektualistów, przeł. Cz. Miłosz, Warszawa 2000.

B. Croce, Theory and History of Historiography, przeł. D. Ainslie, London 1921.

B. G. Niebuhr, Historia Rzymu. Przedmowa do pierwszego wydania, (w:) Opowiadanie historii w niemieckiej refleksji teoretycznohistorycznej i literaturoznawczej od oświecenia do

współczesności, wyb. i opr. J. Kałążny, przeł. J. Kałążny, Poznań 2003.

G. Iggers, Historiografia XX wieku. Przegląd kierunków badawczych, przeł. A. Gadzała, Warszawa 2010.

W. Wrzosek, O myśleniu historycznym, Poznań 2009.

R. G. Collingwood, The Idea of History, Revised Edition with Lectures 1926-1928, red. J. Van Der Dussen, Oxford 2005.

G. W. F. Hegel, Wykłady z filozofii dziejów, t. 1, przeł. J. Grabowski, A. Landman, Warszawa 1958.

W. Dray, Philosophy of History, Upper Saddle Rver 1993.

B. Skarga, Granice historyczności, Warszawa 1989.

Cz. Bartnik, Historia ludzka i Chrystus, Katowice 1987.

H. M. Baumagrtner, Philosophy of History After the End of Formative Substantial Philosophy of History: Remarks on the Present State of the Philosophy of History, (w:) P. Koslow-

ski (ed.), The Discovery of Historicity in German Idealism and Historism, Berlin – Heidelberg 2005.

Z. Krasnodębski, Upadek idei postępu, Warszawa 1991.

K. Pomian, Przeszłość jako przedmiot wiedzy, Warszawa 1992.

S. Swieżawski, Zagadnienie historii filozofii, Warszawa 1966.

E. Husserl, Kryzys europejskiego człowieczeństwa a filozofia, przeł. J. Sidorek, Warszawa 1993.

M. Wichrowski, Spór o naturę procesu historycznego (Od Hebrajczyków do śmierci Fryderyka Nietzschego), Warszawa 1995.

Z. J. Czarnecki, Wartości i historia. Studia nad refleksją filozoficzną o ludzkim święcie, Lublin 1992.

P. Sztompka, Socjologia zmian społecznych, przeł. J. Konieczny, Kraków 2007.

I. Kant, Wznowione pytanie. Czy rodzaj ludzki stale zmierza ku temu, co lepsze, przeł. M. Żelazny, (w:) I. Kant, Rozprawy z filozofii historii, przeł. T. Kupiś, D. Pakalski, A. Grzeliński, M. Żelazny, Kęty 2005.

Z. J. Czarnecki, Przyszłość i historia. Studia nad historyzmem i ideą prospekcji dziejowej w historii filozofii, Lublin 1981.

G. H. Hildebrand, The Idea of Progress: An Historical Amalysis, (w:) The Idea of Progress. A collection of Readings, red. i wyb. F. J. Teggart, Berkeley, Los Angeles 1949.

Ch. Van Doren, The Idea of Progress, New York, Washington - London 1967.

P. Rossi, Zatonięcie bez świadka. Idea postępu, przeł. A. Dudzińska-Facca, Warszawa 1998. Google Scholar