Ancient Forest Idols on Polish Soil. Based on the Poem Ja jestem satyr [I am a Satyr] by Wacław Rolicz-Lieder and the Painting Hołd sztuce i muzie [Homage to Art and Muse] by Jacek Malczewski

Grzegorz Igliński

doi:10.31648/pl.4714

Opublikowane: 2020-02-071

Nr 7 (2019)

Antyczni bożkowie leśni na polskiej ziemi. Na przykładzie wiersza Wacława Rolicza-Liedera Ja jestem satyr i dzieła Jacka Malczewskiego Hołd sztuce i muzie

Grzegorz Igliński

Prace Literaturoznawcze

Dział: Patriotyzm a literatura

https://doi.org/10.31648/pl.4714

Abstrakt

The works analysed in this paper – Wacław Rolicz-Lieder’s poem Ja jestem satyr [I am a Satyr]
(from the volume Nowe wiersze [New poems, 1903] and Jacek Malczewski’s painting Hołd
sztuce i muzie [Homage to Art and Muse, 1910] – relate to the theme of art. They cover a subject
of key importance to the Young Poland movement, simultaneously using the motif of a forest idol
(faun, satyr) fashionable at the turn of the 20th century. The difference between these two works is
not limited to the nature of artistic expression (poetic vision – the painter’s vision). In the poem by
Rolicz, it is narrowed to the individual (the individual’s experiences) – basically, it is the confession
of an individual finding satisfaction in the image of what is native. In the painting by Malczewski,
the perspective seems wider and more universal. The former reveals what could be the source of
inspiration for an artist, while the latter presents what art can aspire to. Regardless of this direction
of influence, both works contain the suggestion that art is conditioned by culture and that it has the
right to bear the mark of “homeliness”.

Słowa kluczowe:

faun, satyr, nimfa, sztuka, muzyka, ojczyzna

Inne teksty tego samego autora

Grzegorz Igliński, Brzęcząca i migocząca rzeczywistość. Owady w "Panu Tadeuszu" Adama Mickiewicza , Prace Literaturoznawcze: Nr 9 (2021)
Grzegorz Igliński, Fauniczna gra przeciwieństw. Inspiracje böcklinowskie w wierszu Wieczór wiosenny Zofii Gordziałkowskiej , Prace Literaturoznawcze: Nr 6 (2018)
Grzegorz Igliński, Piękno i śmierć. Herodiada Stéphane’a Mallarmégo a Baśń parku jesiennego Leopolda Staffa , Prace Literaturoznawcze: Nr 3 (2015)
Grzegorz Igliński, Święta Genowefa i fauny. Marmur Jana Kasprowicza – poemat o trwałości prawd i naturze ludzkiej , Prace Literaturoznawcze: Nr 8 (2020)
Grzegorz Igliński, Przewartościowanie tradycji ezopowej w bajkach Juliana Ejsmonda Konik polny i mrówka oraz Pszczoła i gołąb , Prace Literaturoznawcze: Nr 1 (2013)
Grzegorz Igliński, W blasku słonecznym i w milczeniu. Fauniczność przyrody w sonecie Kazimierza Przerwy-Tetmajera , Prace Literaturoznawcze: Nr 5 (2017)
Grzegorz Igliński, Nuty smutku wśród uroków natury. Pan w trzcinie Arnolda Böcklina i Zofii Gordziałkowskiej , Prace Literaturoznawcze: Nr 4 (2016)
Grzegorz Igliński, Piekło XIX wieku. Diagnoza porządku świata w dramacie Imre Madácha Tragedia człowieka , Prace Literaturoznawcze: Nr 2 (2014)
Grzegorz Igliński, Miniaturowe romantyczne bestiarium. Robactwo i owady w twórczości Romana Zmorskiego , Prace Literaturoznawcze: Nr `10 (2022)
Grzegorz Igliński, "Trzeba cnoty i miłości". Robactwo, moralność i natura w twórczości Edwarda Żeligowskiego , Prace Literaturoznawcze: Nr 11 (2023)

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Igliński, G. (2020). Antyczni bożkowie leśni na polskiej ziemi. Na przykładzie wiersza Wacława Rolicza-Liedera Ja jestem satyr i dzieła Jacka Malczewskiego Hołd sztuce i muzie. Prace Literaturoznawcze, (7), 105–122. https://doi.org/10.31648/pl.4714

Cited by / Share

Bibliografia

Kasprowicz Jan (1997), Pisma zebrane [Collected Works], Jan Józef Lipski and Roman
Lotha (eds), Vol. 3, Roman Loth (ed), Part 1, Kraków.
Kochanowski Jan (1991), Dzieła wszystkie [Collected Works], Vol. 4, Maria Renata Mayenowa
and Krystyna Wilczewska (eds), with Barbara Otwinowska and Maria Cytowska,
Wrocław – Warszawa – Kraków.
Rolicz-Lieder Wacław (2003), Poezje wybrane [Selected Poems], introduction, selection
and text edition by Maria Podraza-Kwiatkowska, Kraków.
References
Czerni Krystyna, Szczerski Andrzej (2003), Malczewski i jemu współcześni. Epigon czy
prekursor? [Malczewski and His Contemporaries. An Epigone or a Precursor], In: Wielcy
malarze. Ich życie, inspiracje i dzieło [Great Painters. Their Life, Inspirations and
Works], Ewa Dołowska (ed), Part 92: Jacek Malczewski, Wrocław: 28–31.
Głowiński Michał (1994), Maska Dionizosa [Dionysus’s Mask], in: Michał Głowiński
Mity przebrane. Dionizos – Narcyz – Prometeusz – Marchołt – labirynt [Selected
Myths. Dionysus – Narcissus – Prometheus – Marcolf – Labyrinth], Kraków: 5–54.
Hofstätter Hans Hellmut (1987), Symbolizm [Symbolism], trans. Sławomir Błaut, Warszawa.
Jastrun Mieczysław (1976), Wstęp [Introduction], In: Poezja Młodej Polski [Young Poland
Poetry], selection, introduction and biographic notes by Mieczysław Jastrun, notes by
Janina Kamionkowa, Kraków: 5–86.
Kossowska Irena, Kossowski Łukasz (2010), Malarstwo polskie. Symbolizm i Młoda Polska
[Polish Painting. Symbolism and Young Poland], Warszawa.
Kuryłowicz Beata (2012), Semantyka nazw kwiatów w poezji Młodej Polski [Semantics
of Flower Names in Young Poland Poetry], Białystok.
Libera Leszek (1994), Romantyczność i folklor. O twórczości Jacka Malczewskiego
i Bolesława Leśmiana [Romanticism and Folklore. On Works by Jacek Malczewski
and Bolesław Leśmian], Poznań.
Lipka Krzysztof (2005), Instrumenty muzyczne na obrazach Jacka Malczewskiego. Prawda
i zmyślenie [Musical Instruments in Jacek Malczewski’s Paintings. Truth and Fabrication],
In: Muzyka w obrazach Jacka Malczewskiego [Music in Jacek Malczewski’s
Paintings], Teresa Grzybkowska (ed), Warszawa: 75–95.
Lurker Manfred (1994), Przesłanie symboli w mitach, kulturach i religiach [The Message
of Symbols in Myths, Cultures and Religions], trans. Ryszard Wojnakowski, Kraków.
Łempicki Zygmunt (1933), Demon antyku a kultura nowożytna [The Demon of Antiquity
and Modern Culture], Warszawa.
Nowakowska-Sito Katarzyna (1996), Między Wawelem a Akropolem. Antyk i mit w sztuce
polskiej przełomu XIX i XX wieku [Between Wawel and Acropolis. Antiquity and Myth
in Polish Art in the late 19th and early 20th century], Warszawa.
Nowakowski Andrzej (1994), Arnold Böcklin. Chwała i zapomnienie [Arnold Böcklin.
Glory and Oblivion], Kraków.
Podraza-Kwiatkowska Maria (1966), Wacław Rolicz-Lieder, Warszawa.
Sikora Ireneusz (1992), Przyroda i wyobraźnia. O symbolice roślinnej w poezji Młodej Polski
[Nature and Imagination. On Plant Symbolism in Young Poland Poetry], Wrocław.
Stabryła Stanisław (1983), Hellada i Roma w Polsce Ludowej. Recepcja antyku w literaturze
polskiej w latach 1945–1975 [Hellenic Greece and Ancient Rome in the People’s Republic
of Poland. Reception of Antiquity in Polish Literature in 1945–1975], Kraków.
Wyka Kazimierz (1971), Thanatos i Polska, czyli o Jacku Malczewskim [Thanatos and
Poland, or on Jacek Malczewski], Kraków. Google Scholar